Omstreden migrantenvluchten naar Rwanda zullen er komen, zegt Britse regering
De Britse regering doet opnieuw een poging het gedwongen uitzetten van asielzoekers naar Rwanda werkelijkheid te laten worden. Ruim anderhalf jaar nadat het eerste vliegtuig met migranten klaarstond voor vertrek, heeft nog geen enkele migrant voet op Rwandese bodem gezet. Maar de migrantenvluchten gaan er komen, als het aan de Britse regering ligt. Hoe haalbaar is dat plan?
In 2022 lanceerde de Britse regering onder premier Boris Johnson het plan om migranten te sturen naar Rwanda, 6500 kilometer verderop, om daar hun asielprocedure af te wachten. In ruil voor 140 miljoen euro zou het Afrikaanse land voor de opvang van duizenden migranten zorgen. Het beleid zou een afschrikkende werking moeten hebben op migranten die vanuit Frankrijk in rubberbootjes het Kanaal over willen steken. Maar tot nu toe lijken de plannen uit te monden in een totale mislukking.
Asielvlucht geschrapt
Deze week nog boog de Britse Hoge Raad zich opnieuw over de vraag of het uitzetten van migranten naar Rwanda illegaal is of toch niet. Maar liefst drie keer eerder oordeelde de rechtbank over deze zaak. De eerste twee keer leek het erop dat de asielvluchten door de beugel konden. Maar eerder dit jaar bepaalden Britse rechters in hoger beroep dat de maatregel in strijd is met de wet. De zoveelste tegenslag voor de Britse regering.
Twee maanden na de aankondiging van de asielmaatregel in 2022 werden de eerste obstakels zichtbaar. Een vliegtuig stond klaar op de landingsbaan van een Brits militair vliegveld om tientallen asielzoekers naar Rwanda te brengen. Wetende dat veel migranten zich zouden beroepen op het feit dat ze slachtoffer van mensensmokkel waren of familie in het Verenigd Koninkrijk hadden wonen, schrapte het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken de ene na de andere migrant van de passagierslijst. De week voor vertrek slonk de lijst, van tientallen vluchtelingen naar een handjevol.
Eén passagier aan boord
Intussen werd duidelijk dat Rwanda zijn zaken niet op orde had. De dag voor vertrek bleek dat het land niet kon voldoen aan de verplichting vertalers in huis te hebben. Zo miste het Afrikaanse land nog Vietnamese en Albanese tolken.
Met inmiddels nog maar één migrant aan boord werd de vlucht enkele uren voor vertrek helemaal afgeblazen toen het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) oordeelde dat Rwanda niet kan worden gezien als een veilig land voor de asielzoekers.
Toch betekende dit niet het einde van het plan asielzoekers naar Rwanda te sturen. Premier Rishi Sunak en zijn minister van Binnenlandse Zaken, Suella Braverman, adopteerden het plan van de regering-Johnson. Sterker nog: Sunak verbond zijn politieke lot aan de asielvluchten. Hij beloofde de Britten de onophoudelijke stroom migrantenbootjes tijdens zijn premierschap te stoppen. Suella Braverman noemt de asielvluchten haar 'droom'.
Rwanda: veilig of niet?
De Britse regering heeft goede hoop als het gaat om de laatste rechtszaak over het asielbeleid. Regeringsfunctionarissen zijn ervan overtuigd dat de Britse Hoge Raad de vluchten groen licht zal geven. De advocaat van het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken verzekerde de rechters er deze week van dat Rwanda een veilig land is waar asielzoekers goed worden behandeld. Ook zegt de regering garanties te hebben dat het Afrikaanse land migranten niet zal terugsturen naar hun land van herkomst, waar ze mogelijk gevaar lopen.
Tegenstanders van de deportaties denken daar anders over. Mensenrechtenorganisaties, waaronder Human Rights Watch, zeggen dat er nauwelijks ruimte is voor politieke oppositie in Rwanda. Ook de persvrijheid in het land laat te wensen over. Rwanda biedt geen toekomst voor kansarme asielzoekers, vinden ze.
Dagelijkse update
Wil jij iedere middag een selectie van het belangrijkste nieuws en de opvallendste verhalen in je mail? Meld je dan nu aan voor de dagelijkse update.
Maar zelfs als Britse rechters toestemming geven voor de deportatievluchten, blijft het succes van het Britse migratiebeleid nog altijd onzeker. Onlangs trokken twee vliegtuigmaatschappijen zich terug om de vluchten naar Rwanda uit te voeren. De kosten van de vlucht en het verblijf in Rwanda ligt zo'n 70.000 euro hoger dan wanneer migranten hun asielprocedure in het Verenigd Koninkrijk afwachten. Ook is het beoogde afschrikkingseffect niet gegarandeerd.
De uitspraak van de Britse Hoge Raad wordt half december verwacht. Tot die tijd zullen premier Sunak en zijn minister van Binnenlandse Zaken heel wat hindernissen moeten overwinnen om het Britse asielbeleid een succes te kunnen noemen.