Steun aan Hamas en wapens uit Iran: dit zijn de Houthi-rebellen
Houthi-rebellen claimen dat zij dit weekend een Israëlisch vrachtschip hebben gekaapt in de Rode Zee. Zolang Israël zijn offensief in de Gazastrook niet staakt, volgen meer 'militaire operaties', dreigt de groepering. Wie zijn zij en waarom mengen zij zich in het conflict?
1. Allereerst: wat is er dit weekend gebeurd?
Een groep gewapende Houthi-rebellen heeft een vrachtschip gekaapt in de zuidelijke Rode Zee, vlak bij Jemen. Dat gebeurde met behulp van een helikopter die gemaskerde militanten afzette op het dek van het varende schip, genaamd Galaxy Leader, dat vanuit Turkije onderweg was naar India.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Volgens de Houthi's gaat het om een vrachtschip dat eigendom is van een Israëlische zakenman. De groepering waarschuwt dat alle schepen die banden hebben met Israël een doel zijn 'totdat de agressie tegen Gaza stopt'.
Zeker is dat het bewuste schip, de Galaxy Leader, naar de havenstad Hodeidah in Jemen is gevaren en daar nu voor anker ligt. De naar verluidt 25-koppige bemanning is gegijzeld.
2. Hoe heeft Israël gereageerd?
Het Israëlische leger (IDF) heeft bevestigd dat er een vrachtschip is gekaapt door Houthi's, maar beweert dat het niet om een Israëlisch schip gaat. Er zouden volgens hen ook geen Israëlische bemanningsleden aan boord zijn. Volgens IDF is de kaping van het schip een 'zeer ernstig incident met mondiale gevolgen'.
Uit openbare scheepvaartgegevens bleek gisteravond dat twee andere commerciële schepen hun koers richting de Rode Zee op het laatste moment hebben verlegd, vermoedelijk vanwege de kaping. Het zou gaan om schepen die in handen zijn van dezelfde eigenaar als het gekaapte vrachtschip.
3. Wat is hun rol in het conflict tussen Israël en Hamas?
De Houthi's zeggen op te komen voor de onderdrukte Palestijnse bevolking. De rebellengroepering claimde in oktober een 'grote hoeveelheid' raketten en drones op Israël te hebben afgevuurd. Doelwit was vermoedelijk de meest zuidelijke Israëlische stad Eilat, al werden de projectielen onderschept door onder meer een Israëlische antiraketsysteem en een Amerikaanse oorlogsschip op de Rode Zee.
Een echt nauwe bondgenoot van Hamas zijn de Houthi's overigens niet. Maar ze delen wel gezamenlijke vijanden en hebben dus gezamenlijke belangen. Ook bevinden beide groeperingen zich nadrukkelijk in de invloedssfeer van de Iraanse regering, die hen steunt met wapenleveringen en trainingen.
De Houthi's zijn zo onderdeel van de regionale beweging die vanuit Iran de 'As van het Verzet' wordt genoemd. Die bestaat naast Iran en Hezbollah uit meerdere sjiitische milities in Irak en Syrië. Gevreesd wordt dat zij zich verder verenigen en dat de oorlog die zich nu vooral afspeelt in de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever, escaleert tot een grotere, regionale oorlog.
4. Hoe zijn de Houthi's eigenlijk ontstaan?
De Houthi-beweging is begin jaren 90 ontstaan als een aanvankelijk vreedzame organisatie genaamd 'Gelovige Jeugd'. Ze organiseerden onder meer zomerkampen in het straatarme Jemen. De beweging, opgericht en vernoemd naar de geestelijke Hussein al-Houthi, kwam op voor de zogeheten Zaidieten, een minderheidsgroep die een kleinere stroming binnen de sjiitische islam aanhangt.
Maar de Houthi's radicaliseerden sinds de Amerikaanse invasie van Irak in 2003. Er ontstond een verzetsbeweging met demonstraties waarbij niet alleen anti-Amerikaanse maar ook anti-Joodse leuzen werden geroepen. Een jaar later kwamen de Houthi's in gewapende opstand tegen het autoritaire bewind van de president van Jemen, Ali Abdullah Saleh. Na maandenlange gevechten met regeringstroepen kwam Hussein al-Houthi om het leven en werd de beweging als eerbetoon naar hem vernoemd.
De Houthi-beweging liet begin 2011 opnieuw van zich horen tijdens de zogenoemde 'Arabische lente', een reeks opstanden in de Arabische wereld. Die zou in Jemen uitmonden in een burgeroorlog, waarbij de Houthi's in 2014 de zittende regering verdreven en de controle overnamen in het noordwesten van het land, inclusief de hoofdstad Sanaa. Toen president Saleh eind 2017 wilde overstappen naar de grote vijand van de Houthi's, Saoedi-Arabië, werd hij door Houthi-rebellen vermoord. De burgeroorlog zou leiden tot een grote humanitaire crisis met extreme hongersnood.
Iran steunt de Houthi's. De Iraanse regering zou samen met de militante beweging Hezbollah uit Libanon wapens, training en financiële steun hebben verleend aan de Houthi-rebellen, die ernaar streven om heel Jemen te regeren. Ook strijden ze tegen de VS, Saoedie-Arabië en Israël, omdat die landen volgens hen doelbewust voor instabiliteit in de regio hebben gezorgd.
Een bekende Arabische slogan van de Houthi-beweging luidt vrij vertaald 'God is de grootste, dood aan Israël, vervloek de Joden, overwinning voor Islam'.
5. Hoe sterk zijn de Houthi's vandaag de dag?
Dankzij hulp uit Iran hebben de Houthi's in een opvallend korte tijd een indrukwekkend wapenarsenaal opgebouwd, blijkt uit een analyse van defensie-onderzoeker Fabian Hinz van de Londense geopolitieke denktank IISS. Dat bestaat uit een onbekende hoeveelheid precisiegeleide raketten, ballistische raketten, kruisraketten voor landaanvallen en antischeepsraketten.
In tegenstelling tot de geheimzinnigere Hezbollah lieten de Houthi's hun wapens aan de wereld zien tijdens een militaire parade in september in Sanaa om de negende verjaardag van hun overname van de stad te herdenken. Hoewel onduidelijk is of alle wapens die werden vertoond in gebruik zijn, hebben de Houthi-rebellen gedreigd dat hun raketten en drones de Israëlische stad Eilat en zelfs het noordelijker gelegen Tel Aviv kunnen raken.