Omstreden migratiedeal VK en Rwanda aangenomen door Brits Lagerhuis
Het Britse Lagerhuis heeft vóór de omstreden plannen van de Britse regering gestemd om migranten uit te zetten naar Rwanda. Het Hooggerechtshof verhinderde die maatregelen, maar de regering van premier Rishi Sunak wil het beleid toch doorzetten met een nieuwe wet. 313 parlementariërs stemden in de belangrijke eerste stemronde voor die wet, 269 waren tegen.
Ook binnen de partij van Sunak waren verschillende politici het niet eens met het plan. Sommigen vonden het niet ver genoeg gaan. Vlak voor de stemming maakte een groep van veertig partijgenoten bekend niet voor de wet te zullen stemmen, maar dat was niet genoeg om de wet terug te sturen. "Een paar van hen opperden zelfs om uit het Europese mensenrechtenverdrag te stappen als dat het plan zou tegenhouden", zegt correspondent Anne Saenen. "Het is echt een heet hangijzer voor de partij."
De bedoeling van de deal is om alle illegale migranten te deporteren naar Rwanda. Dat land krijgt in ruil geld van de Britten. De regering van Sunak wil het aantal migranten dat met rubberbootjes het Kanaal oversteekt terugdringen en ze op deze manier ontmoedigen om naar Groot-Brittannië te komen.
Eerste horde
"De stemming was daarnaast voor Sunak ook een belangrijke test", zegt Saenen. "Voor het eerst sinds zijn premierschap werd er getwijfeld aan zijn leiderschapskwaliteiten. Als de stemming er niet door was gekomen, had serieuze gevolgen kunnen hebben voor zijn premierschap. Met deze uitslag zit hij voor nu wel stevig genoeg in het zadel."
Nu het wetsvoorstel door het Lagerhuis is, heeft Sunak een eerste horde genomen. "Maar het is moeilijk te voorspellen hoe nu verder. Het is allemaal erg onzeker in deze zaak. Keer op keer wordt hoger beroep aangetekend en de wet moet ook nog naar het Hogerhuis. Voorlopig is er nog niets zeker."
Ook is het nog maar de vraag hoeveel effect de deal gaat hebben als die in werking treedt. "Eerder werd gesproken over duizenden migranten die jaarlijks op het vliegtuig naar Rwanda zouden worden gezet", zegt Saenen. "Inmiddels is duidelijk dat dat aantal flink minder is; het gaat meer richting de honderden per jaar."
In 2022 lanceerde de Britse regering onder premier Boris Johnson het plan om migranten te sturen naar Rwanda, 6500 kilometer verderop, om daar hun asielprocedure af te wachten. In ruil voor 140 miljoen euro zou het Afrikaanse land voor de opvang van migranten zorgen. Het beleid zou een afschrikkende werking moeten hebben op migranten die vanuit Frankrijk in rubberbootjes het Kanaal over willen steken.
Vorige maand nog liet het Britse Hooggerechtshof weten dat de plannen in strijd waren met allerlei Europese en internationale verdragen. Maar liefst drie keer eerder oordeelde de rechtbank over deze zaak. De eerste twee keer leek het erop dat de asielvluchten door de beugel konden.
Niet veilig
Maar eerder dit jaar bepaalden Britse rechters in hoger beroep dat de maatregel in strijd is met de wet omdat Rwanda niet als veilig land wordt beschouwd. Mensenrechtenorganisaties, waaronder Human Rights Watch, zeggen dat er nauwelijks ruimte is voor politieke oppositie in Rwanda. Ook de persvrijheid in het land laat te wensen over. Rwanda biedt geen toekomst voor kansarme asielzoekers, vinden ze.
De Britse regering beweert dat Rwanda een veilig land is waar asielzoekers goed worden behandeld. Ook zegt de regering garanties te hebben dat het Afrikaanse land migranten niet zal terugsturen naar hun land van herkomst, waar ze mogelijk gevaar lopen.