'Fraude, stemdwang, angst zaaien': Vučić blijft aan de macht in Servië
Stembiljetten die naar een partijbureau gebracht worden, bussen vol met mensen die instructies krijgen op wie ze moeten stemmen en waarnemers die fysiek worden aangevallen. Tijdens de verkiezingen in Servië waren veel onregelmatigheden. De officiële uitslag laat nog even op zich wachten, maar het is duidelijk dat de partij SNS van president Vučić de macht houdt. Hij verliest mogelijk wel zijn meerderheid in de hoofdstad Belgrado.
Volgens de voorlopige uitslag haalt Vučić’ populistische partij SNS 47 procent van de stemmen. Samen met zijn coalitiepartners haalt de partij een meerderheid in het parlement. Het grootste oppositieblok ‘Servië Tegen Geweld’ (SPN) komt op 23 procent.
Al voorafgaand aan de verkiezingen werden er vanuit verschillende kanten zorgen geuit over of de verkiezingen wel eerlijk zouden verlopen. Zo riep de Duitse minister van Buitenlandse zaken Baerbock op tot eerlijke toegang tot de media voor alle politieke partijen en om geen misbruik te maken van staatsmiddelen.
Geld voor je stem
De onafhankelijk waarnemer CRTA analyseerde dat de huidige president Vučić media domineerde. Zo vulde hij 75 procent van alle zendtijd op primetime en stond hij maar liefst op 268 voorpagina’s van de kranten. Bovendien wordt in de media bijna altijd positief over hem gesproken, terwijl over oppositiekandidaten bijna alleen maar negatief bericht wordt. CRTA maakt zich het meest zorgen over de toenemende druk die wordt uitgevoerd op kiezers door de regeringspartijen.
Mensen moeten bijvoorbeeld een foto maken van hun stembiljet, waarop te zien is dat ze op de SNS stemmen, anders dreigt ontslag. Daarnaast concludeerde de Raad van Europa dat er een ‘ongekend niveau van negatieve campagnevoering en angstzaaierij en aanvallen richting de oppositie en journalisten’ was.
Incidenten verkiezingsdag
Op de dag van de verkiezingen vonden er verschillende incidenten plaats. In het plaatsje Odžaci werden onafhankelijke waarnemers aangevallen en is hun auto vernield. Ze wilden melding doen van stembiljetten die uit het stemlokaal gehaald werden en naar het partijbureau aan de overkant van de straat gebracht werden.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Ook kwamen er bussen vol met mensen naar de evenementenlocatie Arena in Belgrado. Daar was geen stembureau, maar volgens lokale media kregen mensen daar instructies naar welk stembureau ze moesten om daar op de SNS te stemmen. Vervolgens konden ze hun beloning – geld – ophalen. De bussen hadden nummerplaten uit buurland Bosnië, waar ook veel Serven wonen. Hoe het kan dat deze mensen stemmen in een stad waar ze niet wonen is onbekend, vermoedelijk is er ook gesjoemeld met de registratie van stemgerechtigden.
Volgens de oppositie zouden er in totaal 20.000 mensen in Belgrado gestemd hebben die daar niet wonen. “We zullen dit absoluut niet accepteren”, zei Marinika Tepić van de oppositie tijdens de persconferentie.
Belgrado
Naast de parlementsverkiezingen waren er ook lokale verkiezingen in ongeveer zestig gemeentes, waaronder de hoofdstad Belgrado. Voorlopig heeft de SNS van Vučić daar 38,5 procent van de stemmen en de oppositie SPN 34 procent. “Mogelijk kan Vučić daar geen meerderheid vormen, omdat de kleinere, extreemrechtse partijen waarmee normaal gesproken mee samenwerkt, hebben aangegeven dat niet meer willen”, legt politiek analist Srdjan Cvijić uit.
En dat zou niet alleen gezichtsverlies zijn voor president Vučić, Belgrado is ook financieel belangrijk voor zijn partij. In deze stad woont namelijk ongeveer een derde van de bevolking, dus er gaat veel geld in om. “Bij alles wat ze doen, verdwijnt een deel van het geld in hun eigen zakken”, zegt Cvijić. Denk aan infrastructurele projecten, maar ook onderwijs en gezondheidszorg. “Ze hebben nog steeds toegang tot fondsen op nationaal niveau, maar het wordt wel moeilijker om veel macht te behouden.”
Kritiek op Vučić
De afgelopen maanden nam de kritiek op president Vučić toe, vooral na de twee dodelijke massaschietpartijen in mei die het land schokten. In de maanden daarna gingen duizenden mensen de straat op om zijn aftreden te eisen. Uit deze protesten is ook het oppositieblok ‘Servië tegen Geweld’ voortgekomen.
Servië is kandidaat-lid van de Europese Unie, maar onder leiding van Vučić is de rechtstaat en democratie steeds meer onder vuur komen te liggen. Ook zijn er grote zorgen over de mate van corruptie, georganiseerde misdaad, de dalende persvrijheid en de invloed van Rusland. Afgelopen maanden was er veel spanning op de grens met Kosovo, een voormalige autonome provincie van Servië die door dit land niet erkend wordt. Het zijn belangrijke punten waaraan Servië moet werken om een EU-lidmaatschap te krijgen.
