Hoogleraren: Nederland alleen kan instroom asielzoekers niet stoppen
De komende week zullen de gesprekken over de vorming van een rechts kabinet verdergaan. Eén van de belangrijkste vraagstukken die op tafel liggen is hoe de asielinstroom moet worden teruggedrongen. Asieldeskundigen hebben slecht nieuws voor de politici: Nederland alleen kan weinig doen aan het beperken van de instroom.
"Het is heel moeilijk omdat de politiek maar beperkt invloed heeft op de instroom", zegt Hein de Haas, hoogleraar sociologie aan de UvA en gespecialiseerd in migratie. "Het is een volstrekte illusie dat je Europa hermetisch kunt afsluiten, tenzij je van de EU een soort Noord-Korea maakt."
Ruud Koopmans, hoogleraar sociologie en migratie aan de Humboldtuniversiteit in Berlijn, is het met hem eens dat Nederland alleen weinig kan doen, zeker zolang we lid zijn van de EU. Hij denkt, in tegenstelling tot De Haas, dat maatregelen nemen aan de buitengrens van Europa wél een manier is om de instroom in Nederland te beperken. "Dan zijn er wel afspraken nodig met doorstroomlanden, bijvoorbeeld in Afrika, waar asielzoekers doorheen trekken op weg naar Europa."
Coalitie
Volgens Koopmans zou ons land een 'coalitie van de willenden' moeten aangaan met andere Europese landen zoals Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. Deze coalitie moet vervolgens deals sluiten met die doorstroomlanden.
"Die deals moeten gaan over het terugnemen van afgewezen asielzoekers en over het in die landen beginnen van asielprocedures voor mensen die naar Europa willen. Ze moeten de uitkomst van de procedure dan daar afwachten", aldus Koopmans.
Lange adem
De Haas ziet dat niet snel gebeuren. Hij ziet meer in betere afspraken over de verdeling van vluchtelingen binnen de EU. "Maar dat is een kwestie van lange adem, dat heb je niet zomaar geregeld. We moeten niet alleen binnen Nederland een spreidingsbeleid hebben, maar ook binnen Europa."
Ook een veel betere asielprocedure die in alle EU-landen gelijk is, kan helpen, denkt De Haas. "Maar ook dan zal de asielstroom toenemen als er ergens in de nabijheid van Europa een conflict ontstaat. Want een asielstop of iets dergelijks zoals Wilders voorstelt, is totaal onmogelijk. Als mensen ergens naartoe willen, is het heel moeilijk ze tegen te houden."
Bijna nul
Koopmans is hoopvoller: "Migratie beheersen kan wel degelijk. Dat is in Europa bewezen met de Turkijedeal in 2016. Binnen enkele weken na die afspraak was het aantal asielzoekers dat over de Egeïsche Zee naar Europa wilde komen tot bijna nul teruggebracht."
Volgens hem is migratie stoppen dus best te doen: "De echte uitdaging is dat te doen op een manier die recht doet aan onze internationale verplichtingen en die ook moreel verdedigbaar is. Migratie stoppen is niet moeilijk, het is moeilijk om dat op een humane manier te doen. Dat is de uitdaging waar de formerende partijen voor staan."