AI helpt bij opsporen van darmkanker
Kunstmatige intelligentie (AI) kan artsen in de toekomst gaan helpen bij het opsporen van darmkanker. Dat blijkt uit een internationale studie waar onder andere het Radboudumc in Nijmegen aan meewerkte. In 2022 overleden in Nederland bijna 4500 mensen aan darmkanker.
De wetenschappers bekeken in tien ziekenhuizen in verschillende landen hoe AI kan helpen bij het opsporen van poliepen tijdens een kijkonderzoek. In Nederland wordt jaarlijks bij zo’n honderdduizend mensen de dikke darm gecheckt op poliepen.
Poliepen zijn kleine bultjes in de wand van de darm, die kunnen uitgroeien tot kanker. Uit de internationale studie blijkt dat artsen met behulp van AI 40 procent meer poliepen kunnen opsporen.
Extra set ogen
Arts-onderzoeker Michiel Maas van het Radboudumc werkte mee aan de internationale studie. Hij legt uit dat we AI moeten zien als een extra set ogen. "De arts voert zelf nog steeds het kijkonderzoek uit. Op het scherm waar de arts de binnenkant van de darm kan zien, zet AI een vierkantje om een vermoedelijke poliep. De arts ziet dat en kan zelf beoordelen of het werkelijk om een poliep gaat."
Het bedrijf dat het computersysteem ontwikkelde, trainde de software om afwijkingen te leren herkennen met duizenden foto's en video's van darmonderzoek over de hele wereld. Voor de studie werden duizend patiënten door middel van een kijkonderzoek gecheckt op poliepen.
De ene helft van de patiënten kreeg een kijkonderzoek met AI, de andere helft zonder. Zonder AI vonden de artsen ongeveer 5 poliepen per 10 kijkonderzoeken, mét AI werden 7 poliepen per 10 kijkonderzoeken gevonden. Uit een eerder onderzoek bleek al dat meer opgespoorde en verwijderde poliepen leidt tot minder darmkanker.
Het zal nog even duren voordat AI op grote schaal ingezet kan gaan worden. "Het systeem is al wel verkrijgbaar, maar kost geld. De vergoeding van medisch onderzoek met behulp van AI zit nog in de ontwikkelingsfase", legt arts-onderzoeker Maas uit. "Er moeten nog richtlijnen en een vergoedingsstructuur over komen. We moeten bijvoorbeeld weten of de kosten van het systeem opwegen tegen de baten." Maas schat in dat het nog vijf tot tien jaar kan duren voordat ziekenhuizen in Nederland van deze techniek gebruik gaan maken.
De onderzoekers gaan in vervolgstudies kijken of AI ook op basis van uiterlijke kenmerken kan bepalen of een poliep gevaarlijk is. Dat zou namelijk betekenen dat de arts onschuldige poliepen in de darm van een patiënt kan laten zitten. Volgens de onderzoekers scheelt dat in kans op complicaties en in de kosten.
Uitnodiging
Darmkanker is één van de meest voorkomende kankersoorten in Nederland. Ieder jaar krijgen ongeveer 12.000 mensen in Nederland darmkanker en overlijden bijna 4500 personen aan darmkanker. Bijna 9 van de 10 mensen die darmkanker krijgen is 55 jaar of ouder.
In Nederland krijgt daarom iedereen van 55 tot en met 75 jaar om de twee jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek darmkanker. Daarmee wordt onderzocht of er bloed in je ontlasting zit, dat kan namelijk wijzen op poliepen of zelfs darmkanker. Deelnemers horen na tien werkdagen of vervolgonderzoek nodig is. Het vervolgonderzoek is een kijkonderzoek van de darm.
Bron: RIVM