Hoe vrouwen in Gaza extra hard worden geraakt in oorlog met Israël

Meerdere vrouwen zouden zijn verdwenen nadat ze hadden gesproken met het Israëlische leger. Operaties worden soms zonder verdoving uitgevoerd, tot keizersnedes aan toe. En recent nog stelde de VN-organisatie voor humanitaire hulpverlening (OHCHR) dat er geloofwaardige beschuldigingen zijn dat Palestijnse vrouwen willekeurig zouden zijn gedood door Israëlische soldaten. De gevolgen van de oorlog in de Gazastrook zijn ontzettend groot.

"Hoewel deze gruweldaden natuurlijk mannen en vrouwen raken, zien we wel dat deze gruweldaden vrouwen onevenredig hard treffen", zegt speciaal rapporteur Reem Alsalem van de VN over geweld tegen vrouwen en meisjes. "Meisjes en vrouwen van allerlei leeftijden worden gegijzeld door Hamas aan de ene kant. Aan de andere kant zijn vrouwen en meisjes van alle leeftijden slachtoffer van Israëls willekeurige bombardementen in de Gazastrook." 

Vrouwen blijven achter

Volgens de VN zijn het vaak vrouwen die achterblijven in gevaarlijke gebieden om zorg te verlenen aan ouderen of aan mensen die zich simpelweg niet kunnen verplaatsen. Ook vrezen veel jonge vrouwen dat ze gedwongen worden om te trouwen, merkt de VN op. Doordat allerlei scholen zijn verwoest, is er voor deze vrouwen geen ruimte zichzelf verder te ontwikkelen. Dit in combinatie met de wanhoop die in het gebied momenteel heerst, zou tot gedwongen huwelijken kunnen leiden, vreest de VN.

En daarnaast merken vrouwen dat ze moeilijker aan eten komen dan mannen in de Gazastrook. Sommige vrouwen zouden daardoor met enige regelmaat in vuilnisbakken en onder het puin op zoek gaan naar eten. 

Het Palestijnse gezondheidsministerie gaf afgelopen vrijdag, op internationale vrouwendag, aan dat zo'n 60.000 zwangere vrouwen in het gebied op dit moment moment lijden aan ondervoeding en uitdroging. "Iedere maand bevallen 5000 vrouwen in Gaza onder zware, onzekere en ongezonde omstandigheden. Dat komt door de bombardementen en het feit dat ze ontheemd zijn." Ook zouden vrouwen zijn overleden tijdens of nog voor hun bevalling.

De Palestijnse Isra'a is een van die vrouwen die een kind kreeg in de afgelopen tijd. In januari beviel ze van haar zoontje Joud. "Ik voelde geen blijdschap bij de bevalling. In plaats daarvan had ik medelijden met hem vanwege de omstandigheden waarin hij ter wereld kwam", zegt ze tegen de VN-organisatie UNRWA, die belast is met het welzijn van Palestijnse vluchtelingen.

'Vastgehouden in kooi'

Tegenover RTL Nieuws herhaalt speciaal rapporteur Alsalem haar standpunt dat 'oorlog geen situatie of plek is zonder wetten en regels'. "Onder die regels en verdragen is er ook speciale aandacht voor de speciale behoeften van vrouwen. En het ICJ heeft recent nog gezegd dat er een risico op genocide is, volkerenmoord dus. Israël is een bezettende macht en moet zorg dragen voor het welzijn van de mensen in de gebieden die het bezet, dat gebeurt nu niet."

Alsalem refereert onder meer aan een publicatie van de VN-organisatie OHCHR waarin staat dat Palestijnse vrouwen zeer waarschijnlijk slachtoffer zijn geworden van 'inhumane en vernederende behandelingen'. "Er zijn getuigenissen van vrouwen in zowel Gaza als de Westoever dat hen maandverband werd ontzegd, ze werden geslagen en ze kregen geen eten en medicijnen. In één geval is een melding gedaan dat Palestijnse vrouwen in Gaza in een kooi werden vastgehouden, in de kou en regen en zonder eten."

Tegenover persbureau AP vertelt de 39-jarige Nabela over haar ervaringen in Israëlisch gevangenschap in en net buiten Gaza. Ze verbleef in een VN-school in Gaza totdat Israëlische soldaten daar binnenvielen. "Mannen moesten zich uitkleden en vrouwen werden meegenomen naar een moskee om daar te worden gefouilleerd. Daarna werd ik gescheiden van mijn kinderen, zat ik zes weken vast en werd ik meerdere malen geslagen en ondervraagd terwijl er een pistool op mij was gericht", zegt Nabela. "Ook kreeg ik nauwelijks eten, mocht ik niet douchen en kreeg ik geen menstruatieproducten toegereikt."

Volgens veel mensenrechtenorganisaties en getuigenissen van anderen is de zaak van de Palestijnse vrouw slechts één voorbeeld van meerdere gevallen. Vrouwen zouden zomaar worden meegenomen naar Israël en worden gescheiden van hun familie. Al eerder werd duidelijk dat veel Palestijnse gevangenen in Israël vast zitten zonder proces. Ook duiken online allerlei foto's op van Palestijnen die gevangen zijn genomen, in hun ondergoed zitten en zijn geblinddoekt. 

'Zoeken naar explosieven'

Maar de Israëlische autoriteiten zeggen dat de gevangenen 'al hun rechten toegezegd krijgen door professioneel opgeleide gevangenisbewakers'. "We willen dat gevangenen zich uitkleden om te zoeken naar mogelijke explosieven. Daarna brengen we ze naar Israël en brengen we ze weer terug naar Gaza als ze onschuldig blijken te zijn." 

Voor Nabela duurde dat 47 dagen. "Iedere gevangene krijgt kleding, lakens en een matras en voldoende toegang tot toiletten, water, voedsel en medicijnen", zegt het Israëlische leger.

Al maanden spreken mensenrechtenorganisaties hun zorgen uit over de situatie in de Gazastrook. Door de Israëlische bombardementen staat de gezondheidszorg al een tijd op instorten. Tientallen ziekenhuizen zijn niet meer in gebruik omdat ze of volledig zijn beschadigd of omdat het te gevaarlijk was om vanuit daar te werken. 

Maar daarnaast leidt ook het gebrek aan sanitaire voorzieningen en bijvoorbeeld maandverband tot grote problemen. De Britse kwaliteitskrant The Guardian sprak met enkele Palestijnse vrouwen in Gaza over de mensonterende omstandigheden waarin zij hun maandelijkse menstruatie doormaken sinds 7 oktober. 

De 17-jarige Mona vertelt tegenover The Guardian hoe ze in een huis met 45 anderen haar menstruatie krijgt. "In de plaats waar wij verblijven is er slechts één badkamer die wordt gedeeld door mannen, vrouwen en kinderen. Ik schaam me als ik in de rij sta om naar het toilet toe te gaan vanwege mijn menstruatie." Ook beschikt ze vaker niet dan wel over menstruatieproducten. 

Volgens de VN zijn er naast Mona nog 700.000 vrouwen en meisjes die iedere maand een menstruatiecyclus hebben in Gaza. Het gebrek aan menstruatieproducten en vaak ook aan water zorgt ervoor dat het voor vrouwen moeilijk is om zichzelf schoon te houden en verhoogt de kans op ziektes en infecties. 

'Oorlogsrecht op het spel'

De dramatische omstandigheden in de Palestijnse gebieden zorgen voor klare taal bij speciaal rapporteur Alsalem van de VN: "Het voortbestaan van het oorlogsrecht staat op het spel als we hen die misdaden plegen niet verantwoordelijk houden voor hun daden. Er moet daarnaast een einde komen aan de absolute straffeloosheid waarmee Israël misdaden pleegt. Israël probeert een genocide te plegen."