Britten omzeilen Russische sancties via buurlanden, ook Nederland verdacht

Het Britse SkyNews zag een opvallende stijging in de export van auto's naar buurlanden van Rusland vanaf 2022. Want toen werd Oekraïne binnengevallen door Rusland. Erna volgden allerlei sancties om handelen met Rusland nagenoeg onmogelijk te maken. Maar buurlanden fungeren nu als 'tussenlanden' waardoor Britse auto’s alsnog Rusland in komen.

Het meest opvallende voorbeeld is Azerbeidzjan. In onderstaande grafiek kun je zien dat er tot aan 2022 nauwelijks auto's vanuit het Verenigd Koninkrijk aan Azerbeidzjan werden verkocht. Maar zodra de export naar Rusland kelderde, kwam er een enorme export naar Azerbeidzjan voor in de plaats. De export van auto's is met liefst 1860 procent gestegen ten opzichte van vóór de Russische invasie in Oekraïne.

Het lijkt onwaarschijnlijk dat er in Azerbeidzjan ineens zó veel meer behoefte is aan auto's, en dat is ook niet zo. Wat blijkt? De auto-export van Azerbeidzjan naar Rusland explodeerde óók. Dat land heeft geen handelsrestricties met Rusland, en dus is het voor Britse fabrikanten een makkelijke manier om de eigen sancties te omzeilen. 

Hard bewijs heeft Sky niet, want zodra de auto's het Verenigd Koninkrijk hebben verlaten, is niet meer te traceren wat ermee gebeurt. Maar anonieme bronnen vertellen de zender dat Azerbeidzjan een geliefd land is voor rijke Russen om toch Britse auto's te kunnen kopen. Voor Duitse auto's zou eenzelfde constructie gelden, maar dan via Kirgizië. 

Het lijkt er zo op dat vooral de rijkere Russen weinig voelen van de Europese sancties. Zo schrijft de New York Times dat een hoogstaand restaurant in Moskou via een omweg nog steeds aan Franse oesters komt. En een wat duurdere Russische supermarktketen verkoopt nog steeds Franse champagne en Italiaanse truffels. 

Correspondent Olaf Koens: "Sancties tegen Rusland zijn van alle tijden. Daar vinden de Russen wat op. Zo was de nieuwste iPhone ook altijd te kopen in Moskou, terwijl die officieel niet in Rusland op de markt was. Het is wel alleen voor de rijke Russen, omdat je er een hoop extra voor betaalt. De middenklasse moet het doen met de Chinese auto’s die nu alleen op de markt zijn in Rusland."

Ook Nederlandse bedrijven schuldig

En ook Nederlandse bedrijven lijken mee te doen aan de omzeiling, blijkt uit cijfers van het CBS. Voor de oorlog in Oekraïne importeerde Nederland bijvoorbeeld olieproducten, kolen, goud, juwelen, staal en ijzer uit Rusland. Dat mag nu niet meer. Opvallend is dat Nederland veel meer importeert uit buurlanden van Rusland dan vóór de Russische invasie van Oekraïne. Daarbij valt vooral Kazachstan op. 

In 2021 importeerde Nederland voor 476 miljoen euro aan goederen uit Kazachstan. In 2023 was dat 2781 miljoen euro, bijna zes keer zoveel. 

Voor de oorlog exporteerde Nederland machines, luxegoederen en technologieën naar Rusland. Sinds de oorlog ligt dat nagenoeg stil. Maar stijgt de Nederlandse export aan buurlanden van Rusland. Dat is de zien in de grafiek hieronder.

Dat kan niet alleen het gevolg zijn van een toegenomen vraag in die landen, zei sanctierechtadvocaat Yvo Amar eerder tegen RTL Nieuws. De groei is zo groot, dat hij er zijn vraagtekens bij zet. "Het is zeker ook een aanwijzing dat er omzeiling plaatsvindt."

Hebben de sancties aan Rusland dan wel zin? Zoveel last heeft Rusland er überhaupt niet van, zegt correspondent Olaf Koens. "Ja, de Russische economie heeft een knauw gehad toen in 2022 de westerse sancties begonnen. Maar Rusland heeft een sterke economie. Het is rijk aan grondstoffen, zoals olie. En als het westen dit niet meer wil kopen, dan zijn er nog genoeg andere landen die willen handelen met Rusland."

Waarom de Russische president Poetin niet bang wordt van de sancties tegen Rusland, leggen we uit in de video hieronder: