Bij 200.000 17-jarigen valt dienstplichtbrief op mat: 'Bij dreigende oorlog volgt oproep'
Bij 200.000 jongeren valt deze dagen weer de zogenoemde dienstplichtbrief op de mat. Die is bestemd voor alle jongeren die dit jaar 17 zijn of worden. In de brief staat dat ze zijn ingeschreven voor de militaire dienstplicht. Veel mensen denken dat die niet meer bestaat, maar dat klopt niet. De militaire dienstplicht geldt voor iedereen tussen de 17 en 45 jaar.
De mensen die de brief krijgen hoeven in principe niks te doen. Sinds 1 mei 1997 is de opkomstplicht opgeschort. Dat betekent dat dienstplichtigen niet meer worden opgeroepen, maar de regering en het parlement daar wel toe kunnen besluiten in uitzonderlijke situaties, bijvoorbeeld als er een oorlog dreigt. Dan worden mensen eerst gekeurd. Als ze geschikt worden bevonden, worden ze opgeroepen voor de militaire dienst.
Ook leden van de koninklijke familie krijgen de dienstplichtbrief, dit jaar prinses Ariane. Mensen die jonger zijn dan 35 jaar en nieuw of opnieuw worden ingeschreven als Nederlander, krijgen eveneens de dienstplichtbrief van Defensie op de deurmat.
Ook voor vrouwen
Sinds 2019 valt de dienstplichtbrief ook bij jonge vrouwen op de mat. De Eerste Kamer nam in dat jaar het wetsvoorstel daarvoor aan. De wet was vooral symbolisch. Het betekende dat de wet geen onderscheid meer maakte tussen mannen en vrouwen als het gaat om het verdedigen van het vaderland.
Demissionair defensieminister Kajsa Ollongren vraagt in de jaarlijkse brief voor het eerst aandacht voor het zogenoemde dienjaar. Dat is een vrijwillig jaar waarin jongeren die dat willen en geschikt zijn een jaar bij defensie aan de slag mogen, met salaris. Dat kan zijn na de middelbare school, na een vervolgopleiding of bijvoorbeeld als mensen een sabbatical nemen van hun werk.
In onderstaande video spreken we met jongeren die vorig jaar voor zo'n dienjaar kozen:
Met het oog op de huidige Russische dreiging worden nieuwe mogelijkheden onderzocht om jongeren te werven voor het dienjaar.
Verplichte enquête
Zoals een verplichte enquête voor 17-jarigen over deelname aan de krijgsmacht. Meedoen aan het dienjaar is niet verplicht, maar de enquête laat jongeren wel nadenken over hun bijdrage.
Deze methode stamt af van het Zweedse model, waarbij zo'n verplichte enquête al wordt gebruikt. Het doel hierachter is dat jongeren worden gedwongen na te denken over de keuze om eventueel bij defensie te gaan. In Zweden krijgen jongeren die het formulier niet invullen en terugsturen een boete.
Vorig jaar september begon het eerste dienjaar, waaraan 221 mensen meedoen. Volgend jaar moet het aantal naar 1000 groeien, meldt Defensie. De organisatie heeft veel nieuwe medewerkers nodig, jaarlijks zo'n 5000, zegt een woordvoerder.