Chinese president op zeldzaam bezoek in Frankrijk: 'Lastig, maar belangrijk'
Xi Jinping is op bezoek bij de Franse president Emmanuel Macron. Het is de eerste Europese reis van de Chinese president in vijf jaar. Op het programma staan een staatsbanket en een tripje naar de Franse Pyreneeën, maar de twee leiders zullen ook moeilijke onderwerpen moeten bespreken, zoals de oorlog in Oekraïne en bekoelde handelsrelaties: 'Het is een belangrijk, maar ook een heel lastig bezoek', aldus Ingrid D'Hooghe, onderzoeker van het Clingendael China Centre.
Hoewel Xi bij aankomst in Frankrijk de banden tussen Peking en Parijs prees, zijn de verhoudingen tussen Europa en China niet echt op hun best. En dus probeert de Chinese president die banden weer te versterken: "Dat doet hij door met verschillende landen ín Europa zaken te onderhandelen", zegt sinoloog Ardi Bouwers. "Dat is makkelijker dan zakendoen met de hele EU. En daarbij kijkt Xi vooral naar Duitsland en dus naar Frankrijk."
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz ging eerder deze maand al op bezoek in China, deze week is Frankrijk dus aan de beurt: het tweedaagse bezoek ging gisteren van start, met gesprekken tussen beide staatshoofden en de voorzitter van de Europese Commissie Ursula van der Leyen.
De bergen in
Vandaag neemt de Franse president Xi mee naar de Pyreneeën. "Daar woonde de grootmoeder van Macron en bracht hij als kind veel tijd door", zegt D'Hooghe. Het lijkt daarmee op het bezoek van Macron aan China, van vorig jaar: "Xi nam hem toen mee naar de regio waar zijn vader een grote partijman was. Een soort persoonlijke touch."
Dat is geen ongebruikelijk diplomatiek model, zegt D'Hooghe: "Als je een heleboel lastige problemen te bespreken hebt, probeer je ook momenten van ontspanning te creëren en persoonlijke banden aan te halen."
Cognac en elektrische auto's
Want lastige problemen, die zijn er. Zoals de verslechterde handelsbetrekkingen: "Er zijn vanuit Europa een heleboel nieuwe regels die de economische samenwerking met China lastiger maken. Frankrijk is daar telkens groot voorstander van", zegt de Clingendael-onderzoeker. "De EU vindt dat geoorloofd, omdat China zich niet aan de Europese 'spelregels' houdt."
Zo waren er de afgelopen tijd meerdere beschuldigingen van Chinese spionage in Europa. "En die spionage gaat voor een groot deel over economische zaken", zegt Bouwers. "Chinese spionage speelt al wel veel langer, maar dat die zaken nu aan de oppervlakte komen, zetten de betrekkingen onder druk."
En daarnaast verliezen Europese fabrikanten van elektrische auto's terrein aan Chinese autofabrikanten, die de voertuigen met Chinese staatssteun veel goedkoper kunnen aanbieden. "Nu wordt de mogelijkheid onderzocht om met heffingen te komen voor Chinese auto's", zegt de sinoloog. En dat is sinds vorige maand ook het geval voor Chinese windturbines, iets waar China niet blij mee is.
Het land startte op zijn beurt dan ook een onderzoek naar de prijzen van cognac uit Europa: vermoedelijk een directe reactie op de maatregelen van de Europese Unie en iets 'waarmee ze specifiek Frankrijk willen raken', aldus D'Hooghe.
Oekraïne
Dat is overigens een 'tactiek' die China al eerder bij andere landen toepaste, merkt Bouwers op. "Bij een handelsconflict met een ander land wordt dan gekeken naar een product waar een soort nationale trots aan vast hangt. Bij Australië waren het invoerrechten op Australische wijn, bij Duitsland waren het exportvoorwaarden voor Duits vlees."
Maar naast het veiligstellen van de cognacexport valt er meer voor Macron te winnen bij het bezoek van Xi. Het is enerzijds een goed moment voor de Franse president om zichzelf te profileren, volgens D'Hooghe: "Hij kan nu leiderschap tonen binnen de EU."
Anderzijds staat het bespreken van de oorlog in Oekraïne hoog op de agenda. Frankrijk hoopt dat de invloed van China op Rusland zou kunnen helpen om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Hoewel China zelf beweert zich 'neutraal' op te stellen tegenover het conflict, heeft het land niet eens erkend dat er sprake is van een Russische invasie. "China neemt de Russische propaganda gewoon over", aldus Bouwers.
Het is een onderwerp dat Macron bij zijn bezoek aan China vorig jaar ook al op tafel legde. "Maar toen kwam hij met lege handen thuis", zegt D'Hooghe.
Europese vrienden
Het bezoek aan Macron loopt vandaag ten einde, maar daarmee is de Chinese president nog niet klaar in Europa: ook Servië en Hongarije zullen nog worden bezocht. De beste Europese vrienden van China, aldus beide deskundigen. Dat Xi maar een beperkt aantal landen aandoet, is volgens D'Hooghe misschien wel een boodschap op zichzelf: "Hij zegt daarmee: ik wil me vooral richten op landen die mij steunen."