Wim kwam thuis met 23 teken, en doet mee aan proef met vaccin tegen ziekte van Lyme
Het is momenteel volop tekentijd, en door de zachte winter en de natte lente is het dit jaar voor de teek goed toeven. Dat weet Wim Eikelboom als geen ander. Hij kwam eerder deze maand na een ochtendwandeling thuis met 23 teken op zijn lichaam. De ziekte van Lyme ligt op de loer, maar gelukkig wordt er gewerkt aan een vaccin tegen de steeds meer voorkomende tekenbeetziekte.
Eikelboom is rivierjournalist en liefhebber van bomen. Hij vertelt verhalen over de natuur, en trekt daarvoor regelmatig het groen in. Dat deed hij ook op een ochtend eerder deze maand. "Ik had een afspraak om op de fiets naar bomen en wild te gaan kijken op de Veluwe", vertelt hij.
"De teek is eigenlijk geen probleem als je op de paden blijft, maar ik ben een struiner", aldus Eikelboom. "Ik dwaal van de paden af, en ik weet dat ik risico loop." Dat bleek wel bij thuiskomst, toen hij maar liefst 23 teken op zijn lichaam vond. "De meesten waren nog aan de wandel, enkelen hadden zich al vastgebeten op een warm plekje."
Geen dichte schoenen
"Als er veel wild in het bos zit, zijn er veel teken. Bij wildwissels barst het van deze beestjes. Bij eerdere tochten op de Veluwe liep ik er wel twaalf of dertien op, maar nog niet zoveel als nu", zegt Eikelboom, die erkent dat hij zich niet helemaal goed had gekleed op een tocht in de natuur. "Een domme fout. Weliswaar droeg ik een lange broek, maar geen dichte schoenen. Omdat we zouden fietsen, had ik sandalen aangedaan. Dat moet je eigenlijk nooit doen als je in het bos struint."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Jaarlijks worden volgens het RIVM ruim één miljoen mensen in Nederland door een teek gebeten. Meestal is zo'n tekenbeet onschuldig, maar in ongeveer 2 tot 3 procent van de gevallen leidt een tekenbeet tot de ziekte van Lyme, zo'n 27.000 keer per jaar.
Langdurige klachten
Het aantal mensen dat lyme krijgt, neemt al jaren toe. In 2009 werd de ziekte zo'n 22.000 keer vastgesteld, in 2005 ongeveer 18.000 keer. Hoewel de ziekte, die door een bacterie wordt veroorzaakt, vaak goed te behandelen is met antibiotica, houden jaarlijks naar schatting 1000 tot 2500 mensen langdurige klachten aan de ziekte over. De klachten lijken op die bij post-covid. Als je te maken krijgt met het zogenoemde postlymeziektesyndroom kun je onder meer last krijgen van vermoeidheid, concentratieproblemen en spier- en gewrichtspijnen.
Om de ziekte van Lyme op te lopen, moet de teek die je bijt allereerst besmet zijn met de 'lymebacterie' borrelia burgdorferi. "Hoe langer de teek vastzit, hoe groter de kans dat de bacterie wordt overgedragen", zegt hoogleraar infectieziekten Joppe Hovius van Amsterdam UMC. Om patiënten met lymeziekte beter te kunnen behandelen, richtte Hovius in 2013 het Amsterdam UMC Multidisciplinair Lymeziektecentrum (AMLC) op.
Het AMLC doet nu mee aan een internationaal onderzoek van farmaceuten Valneva en Pfizer naar een vaccin tegen de ziekte. Dat onderzoek loopt al een paar jaar in de Verenigde Staten en Europa, en is naar verwachting eind volgend jaar afgerond.
"Het vaccin wordt onderzocht bij mensen met een verhoogde kans op de ziekte van Lyme", zegt Hovius. "Mensen die veel tuinieren, die voor hun werk veel in het bos komen of mensen die in een gebied wonen waar veel tekenbeten zijn, bijvoorbeeld."
Antistoffen in de teek
Het gaat om een zogeheten transmissieblokkerend vaccin, dat ervoor zorgt dat de lymebacterie niet van teek op mens wordt overgedragen. "Als je gevaccineerd bent, en je wordt dan gebeten door een besmette teek, dan gaan de door de vaccinatie opgewekte antistoffen de teek in. Die maken de bacterie dood voordat de bacterie in jouw lijf kan komen", legt Hovius uit.
Momenteel wordt onderzocht of het vaccin effectief en veilig is. Een van de proefpersonen in het onderzoek is Wim Eikelboom. "De afgelopen twee jaar ben ik een aantal keer naar Amsterdam geweest. Dan krijg je een prikje, en je weet niet of het een echt of placebovaccin is", vertelt hij over dat onderzoek. "Dan wordt er bloed afgenomen, om te kijken of er antistoffen worden aangemaakt. Daarnaast wordt mijn gezondheid in de gaten gehouden, en registreer ik of en wanneer ik beten heb opgelopen, en dat geef ik door."
Of hij echt gevaccineerd is, weet Eikelboom dus niet, en of het vaccin werkt is ook nog maar de vraag. De kans bestaat dus dat hij de ziekte van Lyme oploopt. "Ik maak me niet zoveel zorgen over teken, maar ik ben wel alert", zegt hij.
"Mijn familie vindt dat ik er altijd iets te makkelijk over denk. Ik loop weleens met sandalen en korte broek door de natuur, misschien moet ik een keer een broek met tekenwerend spul aanschaffen." Eikelboom neemt het risico op de ziekte van Lyme wel degelijk serieus. Hij is niet bang, maar let wel scherp op signalen, zoals rode kringen op het lichaam of neurologische uitval. "Ik heb wel altijd in mijn achterhoofd dat ik het morgen kan krijgen. Lyme is een linke ziekte. Daarom doe ik ook mee aan het onderzoek in Amsterdam."