Partijen als de PVV doen het overal in Europa goed

De campagnes moeten nog wat van de grond komen maar over anderhalve week mogen we naar de stembus om een nieuwe Europees parlement te kiezen. 

De PVV heeft nu nog nul zetels in Europa. Uit een eerdere peiling bleek vorige maand dat een kwart van de kiezers die op 6 juni willen gaan stemmen van plan zijn op de PVV te stemmen. Daarmee zou de partij negen zetels halen, concludeerde onderzoeksbureau Ipsos I&O.

Nu nog nul zetels

Politieke partijen sluiten zich aan bij Europese fracties, zo wordt de PVV onderdeel van de groep Identiteit en Democratie. Wilders verwacht ook winst voor andere rechts-populistische partijen in Europa.

Tijdens een eerdere conferentie in Hongarije met conservatieve politici zei Wilders onlangs: "Partijen die de joods-christelijke waarden verdedigen, zijn bezig met een opmars in Europa. Ze worden elke dag sterker en sterker." Vandaag wilde hij niet op camera reageren op vragen van RTL Nieuws. 

Duidelijke trend

Hendrik Vos, hoogleraar Europese politiek, ziet deze opmars ook: "In ongeveer alle lidstaten zie je dat die partijen de wind in de zeilen hebben. Je ziet dat bij nationale verkiezingen en dat zal je waarschijnlijk ook wel zien tijdens Europese verkiezingen."

Politicoloog Matthijs Rooduijn stelt dat de trend zich al even geleden heeft ingezet: "Als je kijkt naar de laatste 30 jaar, zie je heel duidelijk dat populistische partijen stijgen. Het ging heel geleidelijk."

Meerdere factoren spelen een rol voor de groei aan populariteit: de groeiende individualisering, waardoor mensen losser komen te staan van de gevestigde partijen. Maar ook het belang van het thema migratie speelt mee; de partijen hebben veel aandacht voor de migratieproblematiek.

Le Pen en Orban

Hebben we in ons land de PVV, in Frankrijk is er het Rassemblement National van Marine le Pen. België heeft het Vlaams Belang, Duitsland het Alternative für Deutschland (Afd) en in Hongarije is er minister-president Viktor Orbán. In Italië is premier Giorgia Meloni aan de macht, zij is van de rechtse partij Fratelli d'Italia.

Hoogleraar Vos: "Het zijn allemaal partijen die er vanuit gaan dat het eigen volk eerst moet komen. Verder vinden de partijen dat er veel te veel aandacht is voor de strijd tegen klimaatverandering. En ze vinden dat als het om migratie gaat, Europa een fort moet worden. Deze punten binden hen."

Rommelt ook 

Maar het rommelt ook binnen de partijen. Zo is de Duitse AfD onlangs de Europese fractie uitgezet, na een omstreden uitspraak dat niet iedere SS'er een crimineel was. 

En het blijkt voor de partijen lastig om een vuist te maken. "De partijen speelden lange tijd geen rol. Omdat ze zo overtuigd waren van hun eigen gelijk en zo weinig bereid zijn om compromissen te maken. Het is echt een 'wij en alleen wij'-mentaliteit, waardoor je per definitie met elkaar in conflict komt."

Daar kan verandering in komen, zo wil EU-voorzitter Von der Leyen nauwer samenwerken met de partij van de Italiaanse premier Meloni. 

Toch blijft de vrees bestaan voor het rechts-opkomend populisme. Zo is de vrees dat de partijen de oppositie en ook rechters buiten spel willen zetten. Vos: "Zoals in Hongarije gebeurt. Wat daar gebeurt, is een gevaar voor de democratie. En dat is iets wat je in de gaten moet houden."

Handige informatie Europese verkiezingen

• De verkiezingen vinden dit jaar plaats van donderdag 6 tot en met zondag 9 juni. In Nederland gaan we op donderdag 6 juni naar de stembus.
• Zo'n 370 miljoen Europeanen kunnen in totaal 720 Europarlementariërs kiezen. Zij vormen straks het nieuwe Europees Parlement.
• Nederland wordt vertegenwoordigd door 31 leden.
• Zondagavond 9 juni hebben we een beeld van de nieuwe verhoudingen in het Europees Parlement.