Fatbikeleed treft vooral tieners: 'Ik zag zo'n jochie liggen, zó zielig'
Nieuwe cijfers schetsen een huiveringwekkend beeld: het aantal ernstige ongelukken met fatbikes neemt flink toe. En de gewonden zijn vooral jonge tieners. Guido maakte het van dichtbij mee: "Zo'n jochie lag met een hoofdwond in een plas bloed, ik had zo veel medelijden met hem."
Het bericht van Guido Dekker op LinkedIn ging viral. Hij omschreef hoe zijn vriendin afgelopen vrijdag in een park in Amsterdam-Noord op de fiets werd aangereden door twee jongetjes op een opgevoerde fatbike. "Achterop zat ons zoontje van 1,5 jaar oud. Gelukkig had hij slechts één schrammetje, op z'n pink", zegt hij tegen RTL Nieuws.
Frontale klap
Z'n vriendin Ramona kreeg 'echt een klap'. "Ze is helemaal beurs, heeft van alles gekneusd. Toch heeft ze geluk gehad. De dokter zei ook: als ze wat had gebroken, had ze echt een probleem gehad."
De bestuurder van de fatbike was 15, en er zat een jongen van 14 achterop. Guido: "Ze reden 45 km/u over het fietspad, en kwamen in een bocht op de verkeerde kant van het fietspad terecht." Ze botsten frontaal op de fiets van Ramona.
Steeds meer jongeren belanden door een fatbike-ongeluk op de spoedeisende hulp, meldt kenniscentrum VeiligheidNL. In de eerste vier maanden van het jaar zijn er 33 ernstige ongelukken geregistreerd.
De cijfers komen uit het het zogenoemde Letsel Informatie Systeem (LIS), waarbij 14 ziekenhuizen gedetailleerde informatie geven. Dat betekent tegelijkertijd dat het werkelijke aantal ongelukken veel hoger is. Er vallen opvallend veel jonge slachtoffers. Uit de cijfers blijkt:
- 17 van de 33 gevallen waren tussen de 10 en 14 jaar oud. Acht slachtoffers zijn tussen de 15 en 19 jaar oud. Het jongste slachtoffer (een bijrijder) was pas 4 jaar.
- Bij meer dan één op de vier gevallen is er sprake van hoofd- en hersenletsel.
- In 2022 belandde zeven bestuurders nog op de spoedeisende hulp, een jaar later waren dat er 59.
VeiligheidNL pleit daarom voor een verbod op fatbikes voor kinderen onder de 16 jaar, omdat onder die groep de meeste ongelukken gebeuren.
Bij het ongeval van Guido's vriendin, ging het ook om jonge jongens. "Ze belde me en zei: ik heb een ongeluk gehad, je moet nu komen. Dus ik ga daar naartoe, hoog in mijn emotie. Ik kwam daar, en ik zag dat jochie liggen, en alle boosheid was weg. Ik had alleen nog maar medelijden. Dat andere jochie zat er zo geschrokken bij, in tranen, zo zielig."
Gevaarlijke gashendel
Sommige fatbikes zijn illegaal uitgerust met een gashendel, en dan is het mogelijk om zonder te trappen hoge snelheden bereiken. "De politie liet het me zien. Dit is illegaal, maar komt toch op grote schaal voor. Dat moet toch echt niet kunnen", zegt Guido. "Ze vertelde ons dat ze dit meermaals per dag meemaken, en er inmiddels een dagtaak aan hebben."
Guido wil dan ook dat het onmogelijk moet worden om fatbikes op te voeren. En dat ouders geen fatbikes kopen voor hun kinderen. "Dat kinderen dit leuk vinden, snap ik wel. Had ik op die leeftijd ook zo gedaan. Maar de gevolgen zijn heftig. Iedereen hier is slachtoffer. De opgevoerde fatbikes zijn het probleem."
Fatbikes vallen onder elektrische fietsen, waardoor een verbod lastig te regelen is. "Die zijn ook niet verboden, je zult iets moeten verzinnen waarmee de fatbike in een andere categorie belandt, waarmee je andere regels kan afspreken."
VeiligheidNL hoopt daarom vooral ouders aan te spreken. "Kinderen in de leeftijd van 10 tot 14 jaar kunnen de risico's niet goed inschatten", zegt directeur Martijntje Bakker tegen RTL Nieuws. "Je ziet veel eenzijdige ongevallen, dat is voor ons een indicatie dat kinderen helemaal niet met zo'n fiets om kunnen gaan. Ik denk dat je als ouders zo'n apparaat niet moet kopen, je moet ook realiseren dat je niet verzekerd bent."
Gemeenten willen aanpak
Wethouders Melanie van der Horst (Amsterdam) en Bas van Leeuwen (Haarlem) zeggen in een reactie dat deze nieuwe cijfers 'weer pijnlijk duidelijk maken dat er snel maatregelen moeten komen'. "Want we moeten kinderen beschermen tegen deze risico's."
"Het is schokkend dat het in meer dan de helft van de slachtoffers van ongelukken met fatbikes gaat om kinderen tussen de 10 en 14 jaar en dat een kwart met hersenletsel op de spoedeisende hulp belandt. Een minimumleeftijd voor fatbikes lijkt een eerste logische stap om dit soort ongelukken te voorkomen, maar de verkoop van illegale fatbikes moet ook direct worden aangepakt en ouders en kinderen moeten zo snel mogelijk op de hoogte worden gebracht van de gevaren door een landelijke campagne."