Wat blijft er over van de macht van Macron? 'Hij neemt een enorme gok'
"Ik kan niet doen alsof er niets gebeurd is." Dat zei de Franse president Emmanuel Macron in een tv-toespraak nadat was gebleken dat zijn partij een enorme nederlaag had geleden bij de Europese verkiezingen. Hij kondigde direct nieuwe parlementsverkiezingen aan, voor eind deze maand. "Hij neemt hiermee een enorme gok."
Volgens de officiële einduitslagen heeft de rechtse Franse oppositiepartij Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen bij de Europese verkiezingen 31,47 procent van de stemmen behaald. Daarmee behaalt de partij 30 zetels, 7 meer dan in 2019.
Dat is ruim twee keer zoveel als Valérie Hayer van Renaissance, die het kamp van president Macron vertegenwoordigt. Zij kreeg 14,56 procent van de stemmen. Dat is goed voor 14 zetels, fors minder dan RN.
De afstraffing voor de huidige president zorgt voor een schok. "En nu heeft hij direct het parlement ontbonden", zegt voormalig Frankrijk-correspondent en Europakenner Stefan de Vries tegen RTL Nieuws. "Dat is voor het eerst in bijna 30 jaar. Hij neemt hiermee een enorme gok. Want waarom zouden de Fransen straks anders stemmen? Dat is al over 20 dagen."
Macron zelf blijft overigens 'gewoon' aan de macht. Hij werd in 2022 herkozen als president van Frankrijk en zijn termijn loopt tot 2027. Hij kan niet weggestuurd worden.
Macht inleveren
Maar deze stap van Macron kan er wel voor zorgen dat hij veel macht moet inleveren als de RN van Marine Le Pen de verkiezingen wint. Le Pen heeft meteen gezegd bereid te zijn te regeren 'als de Fransen ons vertrouwen geven'. De eerste ronde van de verkiezingen moet aan het einde van de maand al plaatsvinden, op 30 juni. De tweede ronde zal op 7 juli zijn.
De kandidaat voor RN in de Europese verkiezingen, de 28-jarige Jordan Bardella, zou zich dan opwerpen als kandidaat-premier van Frankrijk, zeggen partijgenoten.
Macron heeft er naar eigen zeggen vertrouwen in dat de Fransen bij de verkiezingen 'de juiste keuze' maken. Hij gokt er volgens Franse media op dat die rechtse meerderheid er niet komt.
Bij eerdere verkiezingen werden de partijen van Marine Le Pen en voorheen haar vader Jean-Marie Le Pen in de tweede rondes van verkiezingen vaak de verliezer door het samen optrekken van hun tegenstanders.
'Hij kon er niet omheen'
"Het is moeilijk om in het hoofd van Macron te kijken", zegt oud-correspondent De Vries. "Maar het lijkt me sterk dat dit een verrassing voor hem was. De peilingen gaven dit al weken aan. Dit heeft hij ongetwijfeld bedacht. Macron kon niet om deze uitslag heen."
Misschien heeft Macron nog de hoop dat het Franse volk is geschrokken van de uitslag, zegt De Vries. "En dat ze straks meer links of toch op Macron gaan stemmen. "
Hoe dan ook: de campagneleiders kunnen vandaag weer aan de slag. "Want uiterlijk vrijdag 28 juni moeten de kandidatenlijsten ingeleverd worden. Je houdt dus maar 18 dagen over om te gaan flyeren, kandidaten te zoeken, enzovoorts."