Duitse fabrikant produceert wapens in Oekraïne: 'Veel makkelijker'

Rheinmetall, een van de grootste defensiebedrijven in Europa, werkt mee aan de bouw van vier wapenfabrieken in Oekraïne. De eerste is vandaag geopend en zorgt in eerste instantie dat voertuigen snel worden gerepareerd en teruggaan naar het front. Reparaties werden tot nu toe buiten Oekraïne uitgevoerd, waardoor het lang kon duren voordat een voertuig weer inzetbaar was. Die tijd kan nu veel korter worden. 

"Er rijden behoorlijk veel westerse tanks rond in Oekraïne, en er komen steeds meer bij. De Leopard-tank is bijvoorbeeld een Rheinmetall-product", zegt Peter Wijninga, defensiespecialist van het Haagse Centrum voor Strategische Studies. "Voor Oekraïne is het veel makkelijker als ze die tanks zelf kunnen repareren dan als ze steeds weer naar het buitenland moeten", vertelt Wijninga.

"Dit ondersteunt niet alleen onze krijgsmacht, maar ook onze economie", zegt Oleksandr Kamysjin, de Oekraïense minister van Strategische Industrieën die verantwoordelijk is voor de wapenproductie in zijn land. "Oekraïense specialisten zullen in de fabriek werken, onder begeleiding van Duitse collega's. Er wordt belasting betaald in Oekraïne, en wij krijgen nieuwe technologieën."

Van reparatie naar productie

"Op dit moment is de reparatie van voertuigen het belangrijkste aspect", zegt Peter Wijninga. "Uiteindelijk wil Oekraïne ook richting productie gaan, maar daarvoor is meer nodig. Dan moet je echt een aanvoerlijn hebben van onderdelen en materialen." 

Oekraïne zou vanaf dit najaar al zelf infanteriegevechtsvoertuigen willen produceren. Dat zijn gepantserde voertuigen, bedoeld om soldaten snel langs de frontlinie te vervoeren. Mogelijk zou dat in de nieuwe Rheinmetall-fabriek gebeuren.

Minder afhankelijk

Oekraïne wil minder afhankelijk worden van wapenleveringen uit het buitenland. "Op de lange termijn wil de Oekraïense defensie-industrie een eigen basiscapaciteit hebben, wat de partners van Oekraïne kunnen versterken", zegt Oekraïne-deskundige Julia Soldatiuk-Westerveld van het Instituut Clingendael. "Maar als je kijkt naar hoeveel Oekraïne nodig heeft en hoeveel Oekraïne zelf produceert, dan is dat nog heel weinig. Ze kunnen nog lang niet genoeg produceren om zichzelf te beschermen. Daar gaan ze de komende jaren nog veel in investeren."

Naast Duitsland investeren ook Nederland, Frankrijk, Denemarken en Canada in de Oekraïense defensie-industrie. "Franse bedrijven werken steeds meer met Oekraïne samen op het gebied van IT en hightech", vertelt Soldatiuk-Westerveld. "Ze helpen Oekraïne om technologie toe te passen op verschillende wapensystemen. Er zijn veel nieuwe initiatieven, maar Frankrijk deelt daar nog niet veel informatie over."

Voordat Rusland Oekraïne in 2022 binnenviel, produceerde Oekraïne zelf heel weinig wapens. De afgelopen twee jaar heeft de overheid veel geïnvesteerd om die wapenproductie op te voeren, maar dat is een langdurig proces.

In februari sprak Rheinmetall met het Oekraïense staatsdefensiebedrijf OekrOboronProm af ook een fabriek te zullen bouwen waar artilleriegranaten worden geproduceerd. Rusland zou nu ongeveer drie keer zoveel artilleriegranaten kunnen produceren als de VS en Europa aan Oekraïne kunnen leveren. "We zitten nu in een productieoorlog", zei een hooggeplaatste officier van de NAVO op anonieme basis tegen CNN. "De uitkomst van de oorlog in Oekraïne hangt af van hoe beide partijen zijn uitgerust om de oorlog te voeren."

Veiligheid

De nieuwe wapenfabrieken zijn voor Rusland een groot doelwit. Voor Oekraïne is het daarom belangrijk dat ze goed worden beschermd tegen eventuele aanvallen. "Luchtverdediging is nu de grootste prioriteit voor Oekraïne", zegt Soldatiuk-Westerveld. "Zonder luchtverdediging komen er weinig investeringen naar de Oekraïense defensie-industrie, want wat vandaag wordt gebouwd, wordt dan morgen al kapotgeschoten."

Vandaag wordt in Berlijn een grote conferentie gehouden over de steun aan Oekraïne, de Ukraine Recovery Conference. Luchtverdediging is een belangrijk thema op de conferentie. Onder andere de Oekraïense president Zelensky was op de conferentie aanwezig, en praatte over de levering van meer luchtverdediging aan Oekraïne. "Met Duitsland, Nederland, de Verenigde Staten en andere partners werken we aan de levering van meer luchtverdediging aan Oekraïne", schreef hij op sociale media.

Op sommige vlakken gaat de ontwikkeling van de Oekraïense defensie-industrie heel snel. Oekraïne zegt dat het inmiddels 99 procent van zijn drones zelf produceert. "Er zijn inmiddels acht dronefabrieken in Oekraïne actief", vertelt Wijninga. "Dat is het gebied waar Oekraïne nu het verst is. Die drones gebruiken ze onder andere om Russische doelen aan te vallen die diep in Rusland liggen."

"In Europa of de VS zou het veel langer duren om die productielijnen op te zetten, maar in Oekraïne gaat dat snel", zegt Soldatiuk-Westerveld. "Maar om dat voort te zetten heeft Oekraïne wel investeringen nodig." De komende tijd hoopt Oekraïne steeds meer van die investeringen veilig te stellen, zodat het zelf zoveel mogelijk wapens kan produceren.