Gaat gedragscode helpen tegen wangedrag studenten? 'Niet concreet genoeg'

Van mishandelingen tijdens ontgroeningen tot zogenoemde bangalijsten waarop namen en telefoonnummers van vrouwelijke studenten werden gedeeld: de afgelopen jaren kwamen studentenverenigingen meermaals negatief in het nieuws.

Meerdere verenigingen zeiden daarom behoefte te hebben aan een gezamenlijke gedragscode. Die is er nu, opgesteld door verenigingen die zijn aangesloten bij de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV). In de code staat onder andere dat elke vereniging een meldpunt en een vertrouwenspersoon voor seksueel grensoverschrijdend gedrag en agressie moet hebben. Ook moeten zij zich richten op preventie. 

In de gedragscode is ook aandacht voor verantwoord alcoholgebruik, een zerotolerancebeleid op het gebied van harddrugs en een veilige, respectvolle en inclusieve ontgroening. 

'Positieve cultuurbeweging'

Linde van Mechelen, voorzitter van de LKvV, hoopt dat dit nu echt een 'positieve cultuurbeweging' kan beginnen binnen de verenigingen. "Iedereen staat er unaniem achter." Onder de ondertekenaars zijn ook Vindicat, het Amsterdams Studenten Corps en het Utrechtse corps, verenigingen waar het in het verleden meermaals misging.

Maar heeft zo'n gedragscode zin? Advocaat Ina Brouwer is kritisch. Ze staat (ouders van) vrouwelijke studenten bij die slachtoffer werden van de bangalijst van het Utrechtsch Studenten Corps en weet daardoor hoe groot de impact op hun levens is. "Vreemde mannen die je opbellen, mensen die je nakijken, je persoonlijke gegevens en foto's die verspreid worden op Telegram met een intimiderende seksuele omschrijving. Dit zijn dingen waar ze maanden en soms zelfs jaren mee te maken krijgen", legt ze uit.

Geen sancties 

Volgens Brouwer is het goed dat er een gedragscode is opgesteld, maar ze vindt de sancties niet concreet genoeg. In de gedragscode staat dat verenigingen moeten beschikken over een sanctiebeleid 'dat bevoegd is om een oordeel te vellen over (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en waarbij geen sprake is van belangenverstrengeling'. Verder moeten, als de melder dit wil, zware gevallen gemeld worden aan een externe partij 'voor er intern keuzes worden gemaakt'. Het verloop en de uitkomst moeten gedocumenteerd worden. 

"Het is niet concreet genoeg. Ik zie bijvoorbeeld geen analyse over wat het betekent als je bijvoorbeeld zo'n bangalijst opstelt. In een online samenleving is de schade voor de slachtoffers van bangalijsten enorm. Dat moet omschreven worden, net als het feit dat diegene aansprakelijk moet zijn voor de schade", zegt Brouwer. "Stel je voor dat je als fietser wordt aangereden door een auto. Dan vindt ook niemand het normaal als de automobilist zegt: 'Sorry, ik zal het in de toekomst nooit meer doen.'"

Daar is journalist en feministisch activist Milou Deelen het mee eens. "Het zou inderdaad goed zijn als er concrete consequenties instaan", zegt ze. Toch vindt ze het een goede stap dat er een breed gedragen gedragscode is. "Ik vind het sowieso een goede stap dat ze dit doen. Het is toch een signaal naar de leden van die verenigingen, dan kan je verwijzen naar wat je samen hebt afgesproken."

Deelen was zelf lid van de Groningse studentenvereniging Vindicat en ging zeven jaar geleden viral met een video, waarin ze aandacht vroeg voor slutshaming binnen het corps waar zij slachtoffer van was. Ze werd uitgemaakt voor 'hoer, slet of laag wijf'. Ook was er een liedje over haar gemaakt waarin ze 'het laagste meisje van het jaar' werd genoemd en werd er over haar gezegd dat je 'haar wel kon doen voor een pakje peuken en een Smirnoff'.

Verandering 

Destijds voelde Deelen zich een roepende in de woestijn. "Er was vrijwel niemand die naast me ging staan en het ook vreemd vond wat er gebeurde. Dat is de afgelopen jaren wel echt veranderd, in positieve zin", vertelt ze. Een goed voorbeeld daarvan is volgens Deelen de ophef die ontstond na een 'herendiner' van het Amsterdamse Studenten Corps, waar vrouwen tijdens een speech 'hoeren' en 'sperma-emmers' werden genoemd. 273 vrouwelijke corpsleden ondertekenden een brief waarin stond dat meerdere vrouwen zich onveilig voelen.

"Er zijn nu steeds meer mensen die zeggen: wij vinden dit niet oké", aldus Deelen. Maar, benadrukt ze: "Er zijn nog altijd vervelende mannen die seksistisch gedrag vertonen. We zijn er nog lang niet."

Volgens Van Mechelen is deze gedragscode een goed beginpunt. "We zijn heel blij en trots dat de gedragscode er nu ligt." Ze hoopt dat de verenigingen de gedragscode als leidraad zullen zien. "Ik kan me voorstellen dat we hem in de toekomst gaan concretiseren, we staan open voor verbeterpunten."