Terroristen of verzetsbeweging? Dit is Hezbollah

Wat is Hezbollah?

Hezbollah ontstond in het begin van de jaren tachtig, tijdens de Libanese burgeroorlog. Het oorspronkelijke doel van Hezbollah was het beëindigen van die Israëlische bezetting van Zuid-Libanon. Dat is in 2000 gelukt. De groep groeide uit tot een zwaarbewapende macht met grote invloed op Libanon.

Maar Hezbollah is meer dan een militaire organisatie: het is ook een maatschappelijke organisatie die de sjiitische bevolking van Libanon steunt, en een politieke organisatie die deel uitmaakt van de regering en het parlement van Libanon. “Zo hebben ze ook sociale diensten, doen ze aan hulpverlening en hebben ze een televisiezender”, zegt Midden-Oosten verslaggever Pepijn Nagtzaam.

Hezbollah is een bondgenoot van Hamas. Beide bewegingen worden gesteund door Iran. Sinds 8 oktober vorig jaar, de dag na het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas, vinden er over en weer beschietingen plaats langs de Israëlisch-Libanese grens. Hezbollah zegt dat de aanvallen bedoeld zijn om de Palestijnen te steunen.

Is het een terreurbeweging?

Meerdere landen, waaronder de Verenigde Staten, bestempelen Hezbollah als terroristische beweging. “Dat komt door de militaire tak van Hezbollah”, zegt arabist Maurits Berger. Die tak voerde eerder bijvoorbeeld al aanslagen en gijzelingen uit. Ook in de EU staat die militaire tak op de terreurlijst. 

Maar lang niet de hele wereld ziet Hezbollah als terroristen, zeker in de Arabische wereld niet: "Vanuit Libanees perspectief is Hezbollah een verzetsorganisatie, tegen de bezetting van Israël van het zuiden van Libanon, in de periode van 1978 tot 2002. In die optiek is Hezbollah gerechtvaardigd in zijn optreden."

Hoe machtig is Hezbollah? 

“Zeer machtig”, aldus Nagtzaam. “Sinds de laatste grote oorlog met Israël, in 2006, heeft Hezbollah alleen maar verder doorgewerkt aan het uitbouwen van de militaire slagkracht. Het leger van Libanon stelt weinig voor, maar het leger van Hezbollah is groot.” 

En ook tijdens het huidige conflict met Israël heeft Hezbollah geleidelijk nieuwe wapens aan het arsenaal toegevoegd, schrijft het Amerikaanse persbureau AP. Volgens Israëlische schattingen bevat het wapenarsenaal van Hezbollah zeker 150.000 rakketten. “En daarnaast hebben ze ook nog eens goed getrainde mensen”, zegt Berger. “Het is niet zomaar een losse guerrillagroep.” 

Wie staat er aan het hoofd van de beweging?

Dat is sinds 1992 de sjiitische geestelijke Hassan Nasrallah. Hij leeft al jaren ondergedoken, uit angst voor een Israëlische aanval, en houdt zijn – vaak lange - toespraken vanaf geheime locaties.

“Hij heeft een grote aanhang en toont zich telkens strijdlustig”, aldus Nagtzaam. Hij wordt in Libanon door velen vereerd, omdat onder zijn leiding Israël zich terugtrok uit het zuiden, en omdat hij de leider was tijdens de wekenlange oorlog tussen Israël en Hezbollah in 2006. 

Die brak uit nadat Hezbollah Israël was binnengetrokken, twee soldaten ontvoerde en drie anderen doodde. Israëlische bombardementen veroorzaakten wijdverbreide verwoestingen in Zuid-Libanon, maar Hezbollah werd niet uitgeschakeld.

“Vooral in de niet-westerse wereld wordt hij daardoor echt als held gezien. Het is een beetje als een David-en-Goliath-verhaal: het kleine Hezbollah tegenover het machtige Israël, dat ook nog eens werd gesteund door Amerika”, zegt Berger.

Nasrallah is dan ook op reclameborden en op souvenirs te zien in Libanon, Syrië en andere landen in de Arabische wereld. Maar er zijn ook Libanezen die hem ervan beschuldigen het lot van hun land aan Iran te verbinden.

Wat vinden Libanezen dan van Hezbollah?

Hezbollah wordt gesteund door veel Libanese sjiieten, die lang een onderdrukte minderheid waren in Libanon. "Maar bijvoorbeeld ook door andere religieuze groepen, zoals christenen: Hezbollah werd door hen lange tijd gezien als de enige die verzet bood biedt tegen Israël als bezetter."

Al zijn er ook Libanese partijen die tegen Hezbollah zijn en zeggen dat de groep Libanon in gewapende conflicten betrekt. Nagtzaam: “Er zijn zeker Libanezen die een bloedhekel hebben aan Hezbollah, maar de algemene tendens is wel dat ze aan Israël een nog grotere hekel hebben.” 

Die twee tegenstrijdige gevoelens zijn sinds de oorlog in Gaza misschien alleen maar sterker  geworden. “Er is een enorme boosheid over wat Israël allemaal aanricht. Aan de andere kant: Libanon zit momenteel economisch en politiek echt aan de grond. Dit wordt wel gezien als iets dat ze er niet bij kunnen hebben”, zegt Berger.

Wil Hezbollah dan een complete oorlog met Israël?

“Allebei de partijen maken heel erg duidelijk dat ze niet bang zijn om een oorlog te beginnen”, zegt Nagtzaam. "Tegelijkertijd hopen ze daarmee juist dat dat de andere partij afschrikt om vooral géén oorlog te beginnen.” 

Beide partijen hebben namelijk ook publiekelijk gezegd geen oorlog te wíllen. “Hezbollah weet dat er van de militaire macht die het heeft opgebouwd niet veel overblijft als het die moet inzetten tegen Israël. En Israël weet op zijn beurt ook dat een oorlog met Hezbollah gigantische verliezen zal opleveren.” 

“Daarnaast worden er heel veel Israëlische militairen in Gaza ingezet” zegt Berger. “Je kunt je afvragen of Israël dan wel een tweede front in het noorden wil.”

Toch is een grotere escalatie niet uitgesloten. “Het is een samenspel van allerlei nationale en regionale politieke factoren, niet alleen in Libanon, maar ook in Iran en Israël", zegt Berger. "Dus voorspellen hoe dit afloopt, kunnen we niet."