Britten willen verandering zien: 'Kiezers zijn vooral de Conservatieven beu'

'Change' (verandering) is de titel van het verkiezingsprogramma van de Labourpartij. "De mensen hier en in het hele land hebben gesproken en ze zijn klaar voor verandering, een einde aan politiek als theater en een terugkeer naar een politiek die in dienst staat van de samenleving", zegt Labourleider Starmer. "U heeft gestemd, nu moeten wij het waarmaken." 

Starmer wordt vandaag al door koning Charles benoemd tot de nieuwe Britse premier.

"Dat de Labourpartij nu zo groot is, komt niet doordat ze nou zo'n sterke campagne hebben gevoerd", zegt Verenigd Koninkrijk-correspondent Saenen. "De conservatieve regeringen van de afgelopen jaren werden gekenmerkt door een hele reeks schandalen en problemen. De Britse economie kwakkelt, brexit heeft niet gebracht wat veel mensen ervan hoopten, en ook de Britse gezondheidszorg is in crisis. Veel Britten hopen nu dat Labour verbetering zal brengen."

Starmer vandaag al premier

Anders dan in Nederland kan Labourleider Starmer al bijna meteen aan de slag als premier. Hij wordt vanmiddag door koning Charles gevraagd om een regering te vormen, en geeft daarna een toespraak vanaf zijn nieuwe kantoor en ambtswoning, Downing Street 10 in Londen. De inmiddels oud-premier Rishi Sunak moet dit weekend al zijn ambtswoning op Downing Street verlaten.

"Het gebeurt allemaal in een duizelingwekkend tempo", schrijft de Britse krant The Guardian vandaag. Naar verwachting worden de meeste ministers al dit weekend aangesteld. Volgende week worden honderden nieuwe parlementsleden ingezworen. Op 17 juli, over minder dan twee weken, is de King's Speech. Dan houdt koning Charles een toespraak, geschreven door de nieuwe regering, waarin de prioriteiten van de nieuwe regering worden vastgesteld.

"Ik kan niet beloven dat het makkelijk wordt. Je kunt een land niet met een druk op de knop veranderen", zei Starmer vanochtend. Toch wil zijn partij op een aantal vlakken voor verbetering zorgen.

Cost-of-living-crisis

Een van de prioriteiten van Labour is de bestrijding van de zogeheten 'cost-of-livingcrisis', oftewel de hoge kosten van het levensonderhoud. De meeste Britten zijn in economisch opzicht slechts 5 procent beter af dan vijftien jaar geleden. De lonen zijn wel gestegen, maar door de hoge inflatie voelen de meeste mensen dat niet in hun beurs. Labour wil daar verandering in brengen.

"De afgelopen jaren zijn miljoenen Britten hard geraakt in hun portemonnee", zegt Saenen. "Het gaat niet alleen over de meest kwetsbaren in de samenleving, maar ook de middenklasse. Onder andere huiseigenaren hebben hiermee te maken, want in Groot-Brittannië is het gebruikelijk om kortlopende hypotheken te hebben. Vanwege de hoge rentes zijn veel hypotheken met honderden ponden per maand omhoog gegaan."

Labour wil belastingen voor bedrijven laag houden, zodat ze worden aangemoedigd om veel geld te investeren. Ook wil de partij zorgen voor meer economische groei en nieuwe banen, door onder andere te investeren in de auto- en staalindustrie. Verder zegt de partij dat zij de komende jaren anderhalf miljoen nieuwe woningen wil laten bouwen. Daardoor zouden huizen betaalbaarder moeten worden.

Gezondheidscrisis raakt Britten heel direct

De afgelopen jaren kent het Britse zorgsysteem grote problemen. De NHS, het openbare zorgstelsel van het Verenigd Koninkrijk, is zwaar overbelast. Saenen legt uit hoe het er in Britse ziekenhuizen aan toegaat. "Als je met de ambulance wordt binnengebracht, dan denk je 'ik zal wel snel aan de beurt zijn'. Maar mensen worden vervolgens in een hoekje geparkeerd op een brancard en moeten uren wachten voordat ze een dokter zien. Dan gaat het niet over een paar uur, maar soms over een half etmaal."

"In veel ziekenhuizen is de situatie schrijnend, vooral als het druk is", vertelt Saenen. "Mensen die flauwvallen in de wachtkamer, die op brancards in een hoekje liggen omdat er niet genoeg bedden zijn. Dat raakt Britten natuurlijk heel direct. Ook zijn er 7,5 miljoen mensen die wachten op een behandeling, die staan op een wachtlijst. Dat is dus een enorm verkiezingsthema."

De nieuwe regering wil de capaciteit van het zorgstelsel flink uitbreiden, zodat er elke week 40.000 meer afspraken kunnen worden gemaakt dan nu het geval is. Het is de bedoeling dat wachttijden omlaaggaan. Ook wil Labour ervoor zorgen dat artsen meer gaan verdienen, met name tijdens de weekenden en avonden.

De nieuwe regering zal zo snel mogelijk willen laten zien dat zij de grote problemen in het land kan aanpakken. "Het idee is dat de regering daadkrachtig haar beleid kan doorvoeren, want er is geen sprake van coalitievorming", zegt Saenen. "De eerste resultaten kunnen al relatief snel zichtbaar zijn, en Labour zal natuurlijk ook proberen te laten zien dat ze het land snel kunnen verbeteren. Maar pas op de lange termijn gaan we zien of ze daar ook echt in slagen."

In de onderstaande video kom je meer te weten over de nieuwe Britse premier, Keir Starmer: