Joe Biden trekt zich terug: zij kunnen presidentskandidaat worden
De Amerikaanse president Joe Biden heeft zich teruggetrokken als presidentskandidaat van de Democratische Partij. Achter de schermen loopt een groepje potentiële vervangers zich alvast warm. Wie zijn zij?
Al langer waren er twijfels over de kandidatuur van de 81-jarige Biden, maar het voor de huidige president rampzalig verlopen verkiezingsdebat met de Republikeinse kandidaat Donald Trump (78 jaar) heeft de discussie pas echt op scherp gezet.
De Amerikaanse presidentsverkiezingen van 5 november dreigen nu uit te monden in een referendum met de vraag: is Biden te oud en fragiel om president te zijn? Daarbij rijst de vraag of hij nog kan worden vervangen door een jongere, energiekere kandidaat.
Een eerste groepje Democratische parlementsleden dringt erop aan dat Biden zich nog voor het partijcongres in augustus laat vervangen. Dit mede onder druk van de peilingen die momenteel laten zien dat Biden minder populair is en te oud wordt geacht om nog president te zijn. Bovendien ligt Trump steeds verder voor in de presidentsrace.
Wie kan hem dan opvolgen? Een overzicht:
Kamala Harris (59)
Zij is de vicepresident onder Biden, werkt al in het Witte Huis en kent het beleid van de regering-Biden door en door. Ook heeft ze zich vol ingezet voor het nationale recht op abortus - een belangrijk verkiezingsthema sinds de afschaffing door het Amerikaanse Hooggerechtshof in 2022. Door Trump benoemde conservatieve rechters gaven daarbij de doorslag.
"Harris is de meest logische kandidaat", zegt Amerika-correspondent Erik Mouthaan. "Ze loopt al een tijdje mee, heeft wereldleiders ontmoet en is door Joe Biden aangewezen als troonopvolger." Maar daar staan wat minpunten tegenover, zegt hij. "Ze is niet erg geliefd en komt als vicepresident niet goed uit de verf. Ze kreeg een paar dossiers toegewezen, zoals het terugdringen van het aantal migranten uit Midden-Amerika, wat niet gelukt is. Ook denken sommige Amerikanen dat het land niet klaar is voor een vrouwelijke president."
Gavin Newsom (56)
Hij is de gouverneur van de invloedrijke staat Californië en was daarvoor de jongste burgemeester van de stad San Francisco in honderd jaar. Carrièrepoliticus Newsom laat de laatste tijd opvallend vaak van zich horen op de Amerikaanse televisie, waar hij verbaal de strijd aangaat met rechtse presentatoren van Fox News. Daarbij heeft hij progressieve standpunten, zoals strengere wapenwetten en het legaliseren van cannabis. In 2004 kreeg hij landelijke bekendheid door het toestaan van het homohuwelijk in San Francisco.
Mouthaan: "Newsom oogt jonger en krachtiger dan Biden en heeft een visie voor de partij. Al zeggen critici dat hij te glad en links is om ook kiezers in minder progressieve staten te overtuigen. Zijn Republikeinse tegenstanders kunnen dan zeggen: we krijgen onder Newsom overal het linkse beleid van Californië, dat wordt geteisterd door een daklozen- en drugscrisis. Ook staat Newsom niet bekend om zijn opzwepende speeches. Ik weet niet of hij mensen enthousiast kan krijgen."
Gretchen Whitmer (52)
Zij is de huidige gouverneur van de staat Michigan. Whitmer wordt al jaren getipt als mogelijke president omdat ze succesvol is in haar thuisstaat, waar de Democraten voor het eerst sinds de jaren 80 de volledige controle hebben over de staatsregering. Whitmer haalde in 2020 het wereldnieuws omdat ze ontsnapte aan een ontvoering door rechtsextremisten van een groepering die zichzelf Wolverine Watchmen noemt.
"Ze is iemand die erg goed campagne kan voeren", zegt Mouthaan. "Omdat Michigan een belangrijke staat is die de Democraten bij de verkiezingen moeten veroveren, kan een populaire kandidaat uit die staat dan zeker helpen. Whitmer heeft de uitstraling van een 'gewone' Amerikaan, een vrouw uit het Midden-Westen van Amerika, minder elitair dan Harris en Newsom. Door de Republikeinen wordt ze neergezet als superlinks en ook was destijds haar strenge coronabeleid omstreden."
Josh Shapiro (51)
Hij is de gouverneur van Pennsylvania, nog zo'n cruciale staat in de komende verkiezingen. Shapiro staat bekend om zijn uitstekende communicatieve vaardigheden en weet mogelijk ook wat mildere Republikeinen voor zich te winnen, aangezien hij in zijn thuisstaat ook Republikeinen in zijn kabinet heeft opgenomen. Ook schrapte hij daar de eis voor het hebben van een universiteitsdiploma voor duizenden overheidsfuncties, waar hij zelfs in de conservatieve media om werd geprezen.
Mouthaan: "De Democratische partij móét in Pennsylvania winnen om de president te kunnen leveren. Shapiro kan dat voor elkaar krijgen omdat hij ook gewone mensen kan aanspreken. Maar ik vraag mij af of hij het nu al gaat doen: hij was zondag nog mee met Biden op campagne en zegt achter hem te staan. Shapiro is ook pas net gouverneur en zou dan wel erg snel weer weg zijn. Shapiro wordt meer gezien als iemand van de toekomst."
Overige namen die rondzingen...
Los van deze vier kandidaten wordt ook de 42-jarige Pete Buttigieg genoemd, de huidige minister van Transport in de regering-Biden. Hetzelfde geldt voor de 59-jarige Jay Robert Pritzker, een steenrijke ondernemer en de gouverneur van de Illinois, en senatoren Cory Booker van New Jersey en Amy Klobuchar van Minnesota. Maar hun kansen worden op dit moment minder groot ingeschat.