Kameroense presidentsdochter na coming-out: hoop dat antihomowet verandert
Opwinding in Afrika: Brenda Biya, de presidentsdochter van Kameroen, is vorige week op Instagram uit de kast gekomen. In Kameroen kun je voor homoseksualiteit vijf jaar in de cel belanden. In een interview met een Frans blad zegt Biya dat ze hoopt dat door haar coming-out de 'oneerlijke' antihomowet aangepast wordt.
Wat als kroonprinses Amalia lesbisch zou zijn? Het zou misschien nieuws zijn, maar de kroonprinses zou door de meeste Nederlanders worden geaccepteerd. In veel landen in Afrika is dat wel anders. En dat komt onder andere door hoe juist wij er in het Westen over denken.
Homoseksualiteit strafbaar in Kameroen
Hoe dat zit, komt later. Eerst waar Afrika nu precies van in de ban is. Dat heeft te maken met de familie van president Paul Biya van Kameroen. Hij is 91 en is al sinds 1982 president van het land. "Kameroen heeft één van de meest autocratische regimes van het continent", zegt correspondent Sophie van Leeuwen. "Homoseksualiteit is strafbaar. De straf daarvoor in Kameroen kan oplopen tot vijf jaar cel."
Maar uitgerekend Paul Biya's dochter Brenda is onlangs uit de kast gekomen. Dat deed ze door een foto op Instagram te plaatsen waarop ze een kus geeft aan haar Braziliaanse vriendin. Brenda Biya woont niet in Kameroen, maar in Zwitserland. De foto is inmiddels verwijderd van haar Instagram-account.
Gisteren gaf Biya een interview aan de Franse krant Le Parisien. Daarin zei ze dat uit de kast komen 'een kans' is om 'een sterk signaal af te geven'. Ook gaf ze aan de anti-LHBTI-wetgeving in Kameroen 'oneerlijk' te vinden.
Broer boos en ouders stil
Ze vertelde dat de relatie tussen haar en haar familie niet meer goed is. Zo zou haar broer haar boos hebben gebeld en haar gedwongen hebben om de Instagram-post te verwijderen. Haar ouders hebben tot nu toe geen reactie gegeven. Een regeringsbron heeft tegen de Franse omroep RFI gezegd: "Het privéleven van iemand die in het buitenland woont, heeft niks te maken met Kameroen of de president."
Een boze broer en een ongemakkelijke situatie met haar ouders is één ding. Een deel van de bevolking van Kameroen is zelfs woedend. Enkele conservatieve politici willen dat Biya de cel in gaat omdat 'niemand boven de wet staat.'
"Kameroen is een grotendeels christelijk land", zegt correspondent Van Leeuwen. "Er zijn hier veel kerken en daar is het een taboe. Daarnaast is veel anti-LHBTI-wetgeving gebaseerd op wetten van Europese kolonisatoren. Maar waar in veel Europese landen die wetgeving niet meer bestaat, is dat in veel Afrikaanse landen nog wel het geval. Kameroen heeft nog niet eens de strengste wetgeving. Sommige landen hanteren de doodstraf."
Luxeleven zit Kameroeners dwars
Wat de shock over de post van Biya vergroot, is het luxeleventje dat zij leidt. "Veel mensen in Kameroen leven in armoede. Dat kan zeker niet gezegd worden van Brenda Biya. Ze zien haar als feestende presidentsdochter die in Zwitserland op school heeft gezeten, veel shopt en wat het onderwerp homoseksualiteit betreft makkelijk praten heeft. Biya hoort bij de elite en zal waarschijnlijk nooit in de cel belanden", zegt Van Leeuwen.
En dan is er nog de weerstand tegen het Westen, tegen landen zoals Nederland of Frankrijk die toleranter met homoseksualiteit omgaan. "Er is een anti-Westerse en antikoloniale retoriek te bespeuren in Afrika. Dat zie je in onder andere Zimbabwe, Mali, Burkina Faso, Senegal en ook Kameroen. De boodschap aan Europa is: "Jullie hebben ons onderdrukt en nu gaan jullie ons vertellen hoe wij moeten leven? Dit is Afrika en wij hebben niks te maken met jullie praatjes over mensenrechten of homoseksualiteit."
Het duurt naar alle waarschijnlijkheid dus nog heel lang voordat mensen in Afrika zonder problemen uit de kast kunnen komen. Al zijn er wel een aantal lichtpuntjes. "In bijvoorbeeld Angola, Botswana en Mozambique is homoseksualiteit niet verboden. In die landen in het zuiden van Afrika waait een progressievere wind", zegt Van Leeuwen.
Zuid-Afrika meest progressief
"In Zuid-Afrika is zelfs het homohuwelijk gelegaliseerd. Hier is een Pride-viering en kan je redelijk veilig op vakantie. Er is één maar. In de arme buitenwijken is de acceptatie minder aanwezig en is er regelmatig (seksueel) geweld tegen de LHBTI-gemeenschap. Ook dat is aan de orde van de dag. Het zal dus nog heel lang duren voordat homoseksualiteit uit de taboesfeer is gehaald."