Levenslang voor haatprediker Choudary: zo belandde hij opnieuw achter slot en grendel
De radicale Britse imam en topronselaar Anjem Choudary is veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor het leiden van een terroristische organisatie. Hij moet minimaal 28 jaar de cel in, oordeelt een rechtbank in Londen. Een indrukwekkende undercoveroperatie in meerdere landen was nodig om hem te pakken te krijgen.
Anjem Choudary wordt ook wel de bekendste en invloedrijkste jihadist van Groot-Brittannië genoemd. De 57-jarige, in Pakistan geboren Brit verspreidt al ruim een kwart eeuw de radicale islam. De als advocaat opgeleide Choudary, die van een uitkering leeft, zocht in die jaren voortdurend het randje op met provocaties en omstreden uitlatingen die andere mensen zouden kunnen aanzetten tot geweld.
Totdat hij te ver ging. In het najaar van 2016 werd Choudary voor het eerst veroordeeld tot 5,5 jaar celstraf voor een steunbetuiging aan terreurbeweging IS. Hij werd toen al gezien als een sleutelfiguur bij het oprichten van radicale groepen, waaronder enkele in Nederland en België. Zo had Choudary veel aanhangers in de groeperingen Islam4UK en diens zusterorganisaties Sharia4Holland en Sharia4Belgium - die stuk voor stuk zijn opgedoekt.
Choudary had binnen die kringen aanzien als prominent lid van Al Muhajiroun - een fundamentalistische moslimbeweging die sinds 2005 verboden is, maar nadien onder verschillende nieuwe namen is doorgegaan. Leden van dit netwerk waren later betrokken bij terreuraanslagen in Londen en de brute hakbijlmoord op de Britse militair Lee Rigby. Al die tijd organiseerde predikant Choudary zelf geen aanslagen, maar werd hij door terreurbestrijdingsdiensten beschouwd als belangrijk inspirator bij het radicaliseren van anderen.
In oktober 2018 kwam de toen 51-jarige Choudary vervroegd vrij en werd hij een tijdlang onder toezicht geplaatst. Met als voorwaarden dat hij niet langer in het openbaar zou spreken, bepaalde moskeeën niet zou bezoeken en in de regio Londen zou blijven. Maar toen die eisen in de zomer van 2021 vervielen, bleek dat Choudary al snel de draad weer oppakte.
Want Choudary verdween nooit van de radar van het Londense politiekorps Metropolitan Police. Uit reconstructies van de Britse omroep BBC en nieuwszender Sky News blijkt hoe de predikant binnen enkele dagen alweer actief was op berichtendiensten WhatsApp en Telegram. Hij probeerde zo mensen warm te maken voor online lezingen waarin hij zijn radicale ideologie verspreidde.
Een van de groepen die hij bereikte, noemt zichzelf de 'Islamic Thinkers Society' (IST), en is gevestigd in New York. IST zegt zelf 'politiek geweldloos' te zijn, maar wordt ervan verdacht een afsplitsing van Al Muhajiroun te zijn. De groep bereikt online duizenden Amerikaanse moslims en streeft naar het 'kalifaat': een islamitische heilstaat zoals die in juni 2014 werd uitgeroepen door IS in Syrië en Irak.
Undercover-operatie
Toen IST ook fysieke bijeenkomsten ging organiseren, zag de politie in New York (NYPD) kans een undercoveroperatie op te zetten. Agenten infiltreerden de groep met succes en hoorden Choudary opscheppen dat hij 'de nummer één radicaal van Groot-Brittannië' wordt genoemd. "Dat is een eretitel voor mij. Het is een medaille op mijn borst", zei Choudary, die ook grappen maakte over de aanslagen van 9/11 en Osama Bin Laden.
Wat hij niet wist is dat de Britse geheime dienst MI5 toen al afluisterapparatuur in zijn huis had geplaatst. Zo ontdekten ze dat Choudary weer in direct contact stond met zijn oude mentor Omar Bakri, de oprichter van Al Muhajiroun en bovenal iemand die al jarenlang terrorisme steunt. Toen Bakri in maart 2023 vrijkwam na een jarenlange celstraf in Libanon, belde Choudary hem direct op.
Zo was te horen hoe hij zichzelf 'waarnemend emir' (leider) noemde sinds het wegvallen van Bakri. Ook klaagde hij dat het aantrekken van nieuwe rekruten 'bijna onmogelijk' was geworden. "Elk kanaal dat ik op Telegram maak, wordt verboden. Alles wat ik doe, sjeik, wordt verboden. Ik ben eerlijk gezegd de meest verbannen persoon." Ook haalden de twee herinneringen op aan hun 'beste broeders' die in Syrië en Irak waren gedood.
Krachten gebundeld
Tegelijkertijd was ook in Canada een undercoveractie bezig waarin Anjem Choudary opdook. Rechercheurs van de federale Canadese politie, de Royal Canadian Mounted Police (RCMP), kregen hem in beeld via de 29-jarige pompbediende en radicaal IST-lid Khaled Hussein. Die vertelde undercoveragenten dat hij samenwerkte met 'sjeik Anjem' en dat zij de restanten vormden van Al Muhajiroun.
Vanaf juni 2021 bundelden de undercover-teams van RCMP en de NYPD hun krachten. Al snel deelden ze hun bevindingen ook met de Metropolitan Police. Toen Hussein een jaar geleden naar Londen vloog, werd hij direct gearresteerd. Op diezelfde dag werd in de vroege ochtend de voordeur van de woning van Choudary in Oost-Londen ingeramd door een arrestatieteam.
Een jaar later werd hij schuldig bevonden aan het leiden van een terroristische organisatie. Vandaag is hij veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf door het Woolwich Crown Court in Londen. Dit keer hoeft hij niet te rekenen op vervroegde vrijlating: Choudary moet minimaal 28 jaar van zijn straf uitzitten.
Dreiging in Nederland
De veroordeling van Choudary is ook goed nieuws voor Nederland. Het jihadisme wordt vandaag de dag nog altijd beschouwd als de belangrijkste terroristische dreiging tegen Nederland. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) verhoogde in december het dreigingsniveau van niveau 3 (voorstelbaar) naar niveau 4 (substantieel).
Volgens de NCTV is er een reële kans dat een aanslag in Nederland zal plaatsvinden. Die kans is in het afgelopen halfjaar 'licht toegenomen', oordeelde de NCTV vorige maand. Dat laatste komt door de oorlog in de Gazastrook die terreurgroepen zoals IS en al-Qaeda als aanleiding hebben genomen voor het oproepen tot het plegen van aanslagen op Joodse en christelijke doelen in het Westen, en door (pogingen tot) het verbanden of verscheuren van de koran, zoals in Arnhem en Den Haag.