Tientallen doden bij bloedige terreuraanslag op strandhotel in Somalië

De aanslag is opgeëist door al-Shabaab. Dat is de beruchte lokale tak van het islamitische terreurnetwerk al-Qaeda. Al-Shabaab streeft naar een eigen kalifaat in Somalië. Vier aanvallers zouden zijn omgekomen. Een is levend gevangen genomen, zegt de politie.

Beelden van het moment van de explosie zijn door een Somalisch tv-station op X gezet. Direct na de knal klinken schoten, en rennen gewapende mannen door het beeld.

De aanval begon gisteravond, toen het druk was in het hotel-restaurant bij het strand. Bij de ingang blies een van de terroristen zich op. De anderen openden het vuur met automatische wapens. Op sociale media verschenen al snel vreselijke beelden, van de vele slachtoffers die op het strand liggen, en mensen die rennen om zichzelf in veiligheid te brengen. 

Een overlevende vertelt: "Ik zat in het restaurant koffie te drinken met vrienden, toen ik een grote man zag rennen. Opeens was er een enorme lichtflits, en een explosie. Overal was rook. In en om het restaurant lagen lichamen, anderen zaten onder het bloed en huilden", aldus Hassan Farah. Tot diep in de nacht klonken schoten toen Somalische veiligheidstroepen de aanvallers probeerden uit te schakelen.

Het is een doelwit met veel symboliek, zegt Afrika-correspondent Sophie van Leeuwen. "Het is het populairste strand van Somalië, waar veel rijke Somaliërs naartoe gaan om het weekend te vieren. Terwijl er in het land ook grote armoede heerst. Zo speelt al-Shabaab zich weer in de kijker."

En dat juist nu het de laatste tijd wat rustiger leek. De terreurgroep wist afgelopen jaren grote delen van Somalië te veroveren. Maar door een groot offensief van het leger, gesteund door Afrikaanse buurlanden, werd de groep in 2022 ver teruggedrongen. Al waren er nog sporadisch aanslagen.

Dit zouden beelden zijn van het strand en het hotel kort voor de aanval van gisteravond.

Gevoelig moment

De terreuraanval op het hotel komt op een gevoelig moment, vertelt Van Leeuwen. "De Afrikaanse missie ATMIS wil zich al een tijd terugtrekken uit Somalië. Dat zou komende maanden moeten  gebeuren. Duizenden militairen vertrekken dan weer. Het land moet immers op eigen benen kunnen staan. Maar nu blijkt dat dat helemaal niet kan."

Ze vervolgt: "Het idee was dat de Amerikanen en de Afrikaanse bondgenoten afgelopen twee jaar het Somalische leger zouden trainen. En dat er een vredige overgangsperiode zou komen en een stabiele regering. Maar er is veel corruptie; geld en wapens verdwijnen. Het land kan nog niet zonder internationale steun. Als die wegvalt is het risico groot dat Somalië weer in chaos vervalt, een burgeroorlog die eigenlijk al sinds de jaren 90 speelt."

De situatie in de regio baart westerse inlichtingendiensten grote zorgen. Al-Shabaab zou inmiddels weer beschikken over 12.000 strijders, en de groep heeft afgelopen tijd met succes gezocht naar bondgenoten over de grens. Volgens bronnen bij het Amerikaanse ministerie van Defensie is de terreurgroep gaan samenwerken met de Houthi’s in Jemen. "Dat is nogal een verrassing, en zorgelijk", zegt een medewerker van het Amerikaanse ministerie van Defensie onlangs tegen de site Voice of America.

"Dat het nu een tijd rustig was in Somalië is waarschijnlijk stilte voor de storm geweest", zegt Van Leeuwen. "Al-Shabaab heeft zich gehergroepeerd en krijgt nu zeer waarschijnlijk wapens en hulp van de Houthi’s, die op hun beurt weer worden gesteund door Iran. Het zijn allemaal antiwesterse, anti-Amerikaanse krachten die samenwerken, om de regio naar hun hand te zetten."

Jemen ligt aan de overkant van de Golf van Aden en de Rode Zee. De Houthi's zijn de laatste maanden in het nieuws omdat ze aanvallen plegen op de internationale scheepvaart in de Rode Zee, vooral op Britse en Amerikaanse schepen. De vrees is dat al-Shabaab vanuit Somalië zijn bondgenoten daarmee probeert te helpen.

Ook bij de buurlanden van Somalië groeien de zorgen. President Ruto van Kenia waarschuwt al langer voor de comeback van al-Shabaab. "De vraag is nu welke oplossing er gaat komen voor Somalië. Er zal ongetwijfeld een beroep worden gedaan op de landen die er nu al zijn, om langer te blijven. Want duidelijk is dat Somalië het nog niet alleen kan", aldus Van Leeuwen.