Beklimmen Matterhorn razend populair ondanks vele doden: 'Eén van de lastigste in de Alpen'

Afgelopen vrijdag kwam een bergbeklimmer om tijdens de afdaling van de berg, woensdag vielen twee alpinisten meer dan duizend meter naar beneden. Eind juli vielen bij twee afzonderlijke ongelukken op de berg ook al twee doden.

Het gevaar van de klim doet echter niets af aan de populariteit ervan. De Nederlandse berggids Boris Textor beklom de Matterhorn al 'zes of zeven keer, ik ben de tel even kwijt'. Volgens Textor zit de aantrekkingskracht die de berg op veel mensen heeft 'm vooral in zijn vorm en aanwezigheid. "Het is een mooie, conische berg, en hij heeft dat perfecte puntje", zegt Textor. "Er zijn maar heel weinig bergen die zo'n unieke vorm hebben. Als je in het dal staat en omhoog kijkt, is hij ook heel prominent daar, hij is heel overheersend."

4000 klimmers per jaar

Volgens de gemeente Zermatt, het dorp aan de voet van de berg, wagen ieder jaar bijna 4000 mensen de tocht naar de top, ongeveer 1400 van hen bereiken het hoogste punt ook daadwerkelijk.

Frank de Haan, die als berggids werkt en twee weken geleden nog op de top van de Matterhorn stond, noemt die overheersende aanwezigheid als aantrekkingskracht. "Het is een super markante berg, die als een toren omhoog steekt", zegt De Haan. 

"Als je hem van een afstandje ziet, is het moeilijk voor te stellen dat je hem kan beklimmen. Om die beklimming dan toch te doen, is fantastisch."

De Haan vertelt dat hij tijdens zijn klim niet te maken kreeg met uitzonderlijk moeilijke omstandigheden. "Het was voor mij de eerste keer, dus ik kan het niet vergelijken met andere keren, maar ik hoorde van andere gidsen dat de omstandigheden relatief goed waren", vertelt hij.

Klimaatverandering

Volgens De Haan worden de omstandigheden op veel beklimmingen steeds lastiger door klimaatverandering. "Er zijn nu veel plekken op bergen met puinvelden die vroeger bedekt waren door sneeuw en ijs. Dat smelt door klimaatverandering, waardoor dat puin steeds meer vrij komt te liggen. Dat zorgt voor steenslag, en kan ervoor zorgen dat bepaalde routes minder geschikt worden om te klimmen. Maar op de Matterhorn was dat nog niet zo het geval."

De oorzaak van de verschillende ongelukken die afgelopen maand op de berg plaatsvonden, wordt nog onderzocht. Maar de klim naar de top van de Matterhorn staat als lastig bekend.

'Je verdwaalt makkelijk'

"Het is een van de lastigste van de 4000's in de Alpen", zegt Textor, verwijzend naar bergen van boven de 4000 meter, waarvan er in de Alpen 82 zijn. "Op de plekken waar je klimt, is de grond redelijk vast. Maar als je net buiten het geadviseerde pad gaat, kom je in losse stenen terecht en kan het snel gaan", zegt hij. "De route zoeken is lastig. Het is geen overzichtelijke berg, je verdwaalt er heel makkelijk."

Al eeuwenlang vormt de Matterhorn, die als een monument voor de nietigheid van de mens boven Zermatt uittorent, een inspiratie voor schrijvers en kunstenaars, en trekt de berg avonturiers aan die in de steile piek een uitdaging zien die bedwongen dient te worden. 

Dat er doden vallen op de flanken van de Matterhorn is dan ook niets nieuws. Al tijdens de eerste beklimming van de berg, in 1865, ging het vreselijk mis. Een groep onder leiding van de Britse avonturier Edward Whymper bereikte de top, maar tijdens de afdaling vielen vier van de zeven leden van de expeditie hun dood tegemoet. 

Sindsdien stierven naar schatting ruim 500 mensen tijdens pogingen om de top van de berg te bereiken.

Een berg met allure

De grote bekendheid en de mythische uitstraling van de Matterhorn zorgen ervoor dat de klim tot op de dag van vandaag veel mensen aantrekt die de berg van hun bucketlist willen afstrepen, zonder dat ze de broodnodige ervaring hebben om de tocht tot een goed einde te brengen. "Hij trekt heel veel mensen aan van wie ik de indruk heb dat ze klimtechnisch minder goed zijn, en de berg meer voor de allure willen beklimmen", zegt De Haan. "Dat zorgt ervoor dat mensen soms een te moeilijke route kiezen."

"Mensen onderschatten de berg", ziet ook Textor. "Klimtechnisch is de moeilijkheidsgraad eigenlijk best laag. Het is meer klauteren dan klimmen. Maar door de complexiteit van de route is het toch heel ingewikkeld, ik klim ook nog elke keer verkeerd."

Ook De Haan ziet dat de berg voor sommige mensen die een poging wagen te hoog gegrepen is. "Maar er zijn ook heel veel mensen die komen met het idee om hem te beklimmen, en die te langzaam zijn en dan gewoon omkeren", zegt hij. "Zij nemen geen onnodige risico's. Als je weet waar je grenzen liggen, hoeft dat niet gevaarlijk te zijn."

'Risico hoort erbij'

Toch is de klim ook voor mensen met veel ervaring niet zonder risico's, beseft De Haan. "Kijk, een bepaald risico hoort erbij. Helemaal risicovrij zal het nooit zijn, zowel voor mensen die zelfstandig klimmen als voor mensen met een gids of voor gidsen zelf."

Die risico's weerhouden De Haan en Textor er niet van om bergen te blijven beklimmen. "Ik vind het gewoon heel erg leuk om te doen", zegt De Haan. "Ik vind het mooi om boven te komen. Maar het klimmen zelf, en de sportieve uitdaging, dat is waar het mij hoofdzakelijk om gaat."

"Voor mij gaat het vooral om één zijn met de natuur", zegt Textor. "Het is een uitgebalanceerd spel tussen fysiek bezig zijn, het mentale aspect en plezier. Met als beloning een ontzettend mooi uitzicht als je boven bent."