'Dubbele haters' hebben hekel aan beide presidentskandidaten VS, maar warmen op voor Harris

Zoals het er nu voor staat, is student Joseph Shafaq (21) niet van plan te gaan stemmen bij de aankomende presidentsverkiezing. "Geen van beide kandidaten spreekt mij aan. Ik hou mijn ogen open, maar ik voel geen druk om te gaan stemmen als ik niet overtuigd ben dat iemand mijn stem verdient."

De 'dubbele haters'

Hoewel er meerdere partijen bestaan in Amerika, zijn er eigenlijk maar twee echte kanshebbers voor het presidentschap: de Democratische kandidaat Harris en de Republikein Trump. Joseph herkent zichzelf niet in hen. "Ik voel me niet vertegenwoordigd door een van beide partijen", zegt hij. 

"Voor mijn gevoel zijn ze het alleen maar met elkaar oneens om de ander tegen te werken, in plaats van dat ze proberen een middenweg te vinden. Ik denk dat het tweepartijensysteem Amerika enorm verdeelt."

Joseph ziet het ook om zich heen. "Ik hoor leeftijdsgenoten vaak zeggen dat ze op Harris gaan stemmen uit haat voor Trump." Dat gaat er bij Joseph niet in. "Je moet een kandidaat vinden waar je het echt mee eens bent."

Lage opkomst

Weinig enthousiasme voor de kandidaten dus en de opkomst in de VS is altijd al laag. De afgelopen vijf presidentsverkiezingen was die ongeveer 60 procent. Al kwam in 2020 bij de verkiezing tussen Trump en Biden 66 procent van de kiesgerechtigden opdagen, de hoogste opkomst in decennia in de VS. 

Ter vergelijking: bij de Tweede Kamerverkiezingen gaat gemiddeld 80 procent van de kiesgerechtigde Nederlanders naar de stembus. De verkiezingsuitslag in Amerika weerspiegelt daarom de politieke voorkeur van een relatief kleine groep van de bevolking. Daniel Garcia-McGuire probeert daar iets aan te doen. Namens de gemeente New York organiseert hij actiedagen: met vrijwilligers gaat hij de straat op om buurtbewoners aan het stemmen te krijgen. "Het is zo belangrijk dat iedereen stemt, want dat is hoe een echte representatieve democratie werkt."

Intimiderend

Maar veel mensen zijn niet politiek betrokken, weten niet eens dat ze stemrecht hebben of vinden het kiesproces intimiderend. In de VS ben je namelijk niet automatisch geregistreerd als kiezer, ook al heb je wel stemrecht. Je moet jezelf registreren, dan pas kun je stemmen. Daniel en z'n team gaan daarom de straat op en spreken potentiële kiezers in hun eigen taal aan en helpen hen de registratieformulieren in te vullen.

Het zijn met name de kiezers met een migratieachtergrond en Amerikanen uit lagere sociaaleconomische klassen die minder naar de stembus gaan, ook al hebben ze daar wel recht op. Dit zijn de groepen waar met name de Democraten stemmen hopen binnen te halen.

Op dit moment loopt Harris 1,8 procent voor op Trump in een gemiddelde van de peilingen, een minieme voorsprong. Zij lijkt de mensen die eerder niet enthousiast waren nu dus net wat meer te overtuigen. Beide campagnes geven miljarden uit in deze nek-aan-nekrace om zoveel mogelijk Amerikanen te bereiken. Iedere stem telt, is hun redenering.

Het lot van Hillary

Maar in Amerika geldt een kiesstelsel met kiespersonen. De presidentskandidaat die in een staat de meeste stemmen haalt, wint de kiespersonen van die staat. Hoe meer inwoners een staat heeft, hoe meer kiespersonen die staat kan uitdelen. De kandidaat die minstens 270 kiespersonen binnensleept, dus meer dan de helft van de 538 kiespersonen in de VS, wint de verkiezingen.

Hierdoor kan het dat een kandidaat wel de meerderheid van de stemmen wint, maar toch minder kiespersonen binnenhaalt en verliest. Dat overkwam Hillary Clinton bijvoorbeeld in 2016. Zij haalde meer stemmen dan Trump, maar Trump won meer kiespersonen en mocht zijn intrek nemen in het Witte Huis.

Joseph raakt daardoor alleen maar verder gedemotiveerd. "Ze zeggen dat elke stem telt, maar Trump kreeg een minderheid van de stemmen en was toch vier jaar lang president van de VS. Hoeveel maakt mijn stem dan uit? Ik weet het niet."

Influencers inzetten voor stemmen

De campagne van Kamala Harris nodigde tweehonderd socialmediasterren uit om verslag te doen van het partijcongres. Zij kregen ruim baan om TikToks of Instagramposts te maken. Harris hoopt hierdoor dat hun volgers dan op haar zullen stemmen.