BBB-minister komt met nieuwe stikstofaanpak: miljarden naar innovatie en opkoopregelingen

De maatregelen worden komende maandag al besproken in de ministerraad, zeggen ingewijden. Daarmee hoopt het ministerie meer kans te maken in een rechtszaak van Greenpeace die volgende week dient.

Het kabinet zette eerder dit jaar een streep door de plannen die provincies moesten maken om de stikstofuitstoot te verminderen. In het hoofdlijnenakkoord werd ook het bijbehorende fonds van ruim 20 miljard al geschrapt.

In plaats daarvan is in het hoofdlijnenakkoord nog eenmalig 5 miljard euro toegezegd.

Meeste geld naar innovatie

Uit de conceptbrief blijkt dat minister Wiersma een voorstel heeft gedaan voor de verdeling van dat geld, maar over de openbaring daarvan is nog geen overeenstemming tussen alle ministers. Als het aan Wiersma ligt, gaat 2,25 miljard euro naar boeren die met innovatiemaatregelen hun stikstofuitstoot willen verlagen. Het geld moet onder meer gaan naar nieuwe stalsystemen, maar ook bijvoorbeeld naar boerenbedrijven waar geëxperimenteerd wordt met systemen die de stikstofuitstoot kunnen meten.

Boeren vragen al tijden om meer geld voor innovatie. De werking van veel technieken blijkt steeds opnieuw minder goed dan gehoopt. Toch wil het kabinet de komende jaren flink inzetten op innovatie. Boeren krijgen uitstootdoelen waaraan ze moeten voldoen en die doelen moeten gehaald kunnen worden met de hulp van innovatie, denkt Wiersma.

Beëindigingsregeling

Een miljard moet gaan naar een nieuwe 'brede beëindigingsregeling' voor boeren die vrijwillig willen stoppen of hun veestapel willen inkrimpen. Die zou volgend jaar van start moeten gaan. 

750 miljoen wil Wiersma daarnaast beschikbaar stellen voor natuurbeleid, 500 miljoen voor mestmaatregelen en 450 miljoen voor 'overige prioriteiten', zoals het helpen van PAS-melders, jonge boeren en de ontwikkeling van een nieuw model voor het berekenen van stikstofuitstoot.

Zorgen

Het zijn de eerste contouren van het nieuwe beleid waarmee het kabinet hoopt de stikstofuitstoot te verlagen en de vastgelopen vergunningverlening waardoor talloze woning- en wegenbouwprojecten niet door kunnen gaan weer los te trekken.

Eerder meldde minister Wiersma haar plannen pas in december bekend te kunnen maken, maar op het ministerie is een sprint ingezet om ervoor te zorgen dat de plannen al besproken kunnen worden tijdens een rechtszaak die Greenpeace tegen de Staat heeft aangespannen over het stikstofbeleid.

Over de uitkomsten van die rechtszaak leven in Den Haag grote zorgen.

RTL Nieuws berichtte twee weken geleden al over de inschatting van ambtenaren dat het verweer van de Staat met het schrappen van de provincieplannen 'zwakker' zou zijn geworden. Mede daarom werd het in politiek Den Haag ‘aannemelijk’ gevonden dat Greenpeace de zaak wint. Dat zou kunnen leiden tot 'aanzienlijke sociaal-maatschappelijke en financiële consequenties omdat er dan naar verwachting binnen zeer korte tijd een hoge stikstofreductie moet worden gerealiseerd'.

De hoop is dat met het naar voren halen van deze plannen de verdedigingslijn wat sterker wordt, maar het is de vraag of dat de rechter overtuigt. De eerste zitting in de zaak is volgende week dinsdag.

Vrijgekomen stikstofruimte

Wat er moet gebeuren met de stikstofruimte die door de maatregelen vrijkomt, en of bepaalde projecten prioriteit krijgen, blijft de komende tijd waarschijnlijk nog onduidelijk. Volgens ingewijden is daar tussen verschillende ministers geen overeenstemming over.

GroenLinks-PvdA-Kamerlid Laura Bromet laat in een reactie weten: "Ik hoop dat de rechter gehakt maakt van deze plannen. Wat nodig is is veel minder vee en hulp voor boeren die willen verduurzamen. Hier wordt de natuur niet beter van, de boeren ook niet maar alleen de stallenbouwer."