Protesten rondom Rotterdamse defensiebeurs: welke wapens koopt Nederland van Israël?

De politie verrichtte vanochtend meerdere aanhoudingen toen activisten de ingang van Ahoy met rode verf bekladden. De bekladding is opgeëist door XR Justice Now! De klimaatbeweging beschrijft de bekladding als 'nepbloed om de deelnemers aan de wapenbeurs vandaag te confronteren met het bloedvergieten dat zij overal ter wereld veroorzaken'.

Zo ging het er vanochtend bij Ahoy aan toe: 

Kamerlid Jimme Nordkamp van GroenLinks-PvdA stelde eerder deze maand Kamervragen over de aanwezigheid van Israëlische bedrijven op de wapenbeurs.  Hij vroeg aan minister van Defensie Brekelmans onder meer of 'gezien de betrokkenheid van Israëlische wapenbedrijven bij mensenrechtenschendingen en oorlogsmisdaden in Gaza, deze bedrijven niet welkom zouden moeten zijn op de beurs.'

'Van groot belang'

Brekelmans kwam gisteren met een antwoord: "Nee, deze mening deel het kabinet niet. Diverse Israëlische bedrijven leveren belangrijke systemen aan onze krijgsmacht, die van groot belang zijn voor de veiligheid van Nederland en onze militairen."

Nederland koopt steeds meer wapens uit Israël. In de afgelopen vijf jaar bestelde Nederland voor bijna 2 miljard euro aan wapens van Israëlische fabrikanten, zo schreef NRC gisteren.

"Het gaat bijvoorbeeld om het PULS-raketsysteem dat Nederland heeft aangeschaft", zegt Pieter Wezeman, die voor het Stockholm International Peace Research Institute onderzoek doet naar internationale wapenhandel. De PULS-raketten zijn gemonteerd op een vrachtwagen, en kunnen onder meer ingezet worden om luchtafweerposities van de vijand uit te schakelen. 

"Nederland heeft ook besloten om het Israelische HAROP Kamikazedrone-systeem aan te schaffen." Dit zijn drones met een explosieve lading, die zichzelf te pletter vliegen tegen hun doelwit. "Daarnaast gaat het om onder meer een luchtverdedigingssysteem om op schepen te plaatsen, en antitankraketten," zegt Wezeman. 

Het zijn slechts enkele voorbeelden, benadrukt de expert. "Misschien gaat het ook om dingen die wat moeilijker te volgen zijn. De Israëlische wapenindustrie is ook goed in het maken van communicatie-, commando- en inlichtingenapparatuur, waarover minder wordt gepubliceerd als het wordt verkocht."

Geavanceerde wapens

Volgens de Nederlandse wapenhandeldeskundige zijn er meerdere verklaringen waarom Nederland zaken doet met Israëlische wapenfabrikanten. Allereerst zijn er technische redenen: "Wat Israëliërs te bieden hebben is vaak geavanceerd", zegt hij. "Het is vaak ook al getest in conflict. Israëlische wapens hebben een goede naam op de internationale markt. Bovendien is de prijs-kwaliteitverhouding vaak goed."

Daarnaast zijn er vaak helemaal niet zoveel opties om uit te kiezen. "Er is een enorme vraag naar wapens. Daardoor zijn Europese en vaak ook Amerikaanse producenten volgeboekt, die kunnen niet zo snel leveren. De Israëlische wapenindustrie lijkt dat wel te kunnen."

Andere landen waar veel wapens worden gemaakt, zoals Rusland en China, zijn vanwege een verbod op de handel in wapens met die landen geen optie.

Mensenrechtenschendingen

Zo'n verbod op de aankoop van Israëlische wapens is er niet. Toch is er wel veel kritiek op het kopen van Israëlische wapens, omdat Nederland volgens critici – waaronder in de Tweede Kamer – op die manier bijdraagt aan mensenrechtenschendingen in Gaza.

"Het is een politiek besluit dat wordt genomen", zegt Wezeman. "Wel is het zo dat als je wapens koopt in Israël, je daarmee de Israëlische wapenindustrie steunt. Nederland draagt zo bij aan de mogelijkheid van Israël om een eigen wapenindustrie in stand te houden."

Daardoor is Israël ook weer minder afhankelijk van buitenlandse wapens. Als buitenlandse wapenleveranciers besluiten om te stoppen met het leveren van wapens aan Israël – zoals nu al gebeurt – heeft dat dus maar een beperkt effect.

Verbod op levering straaljageronderdelen

Begin dit jaar bepaalde het Nederlandse gerechtshof dat Nederland geen onderdelen voor F-35-straaljagers meer mag leveren aan Israël. "Israël houdt bij haar aanvallen onvoldoende rekening met de gevolgen voor de burgerbevolking", oordeelde het hof destijds.

Voor het leveren van wapens en wapenonderdelen aan Israël bestaan dus wel beperkingen, maar andersom geldt dat niet. Voorlopig lijkt het kabinet er niet voor te kiezen die import aan banden te leggen. "Het kabinet steunt de veiligheid en het bestaansrecht van de staat Israël", zegt minister Brekelmans van Defensie, waarbij hij aantekent dat het kabinet zich ernstige zorgen maakt over de oorlog in de Gazastrook.