Waar is Bouterse? Een jaar na zijn veroordeling is hij nog steeds spoorloos

De inmiddels 79-jarige Bouterse werd een jaar geleden definitief veroordeeld door het Surinaamse Hof van Justitie voor zijn rol in de Decembermoorden van 1982. Daarbij werden vijftien tegenstanders van zijn militaire bewind opgepakt, gemarteld en geëxecuteerd. Het Hof noemde Bouterse de 'onbetwiste leider in het geheel'.

De voormalig president van Suriname moest zich op 12 januari melden bij de gevangenis in de hoofdstad Paramaribo, maar kwam daar nooit opdagen. Sindsdien ontbreekt ieder spoor van hem. 

Zijn vrouw Ingrid liet journalisten die dag weten dat haar man ook niet van plan was om zich te gaan melden:

Romeo Hoost spreekt van een dubbel gevoel. HIj is voorzitter van het Comité Herdenking Slachtoffers Suriname en neef van Eddy Hoost, één van de vijftien slachtoffers van de Decembermoorden. "Vorig jaar rond deze tijd waren wij zeer euforisch gestemd: Bouterse was door alle rechtbanken veroordeeld. Onze verbazing is groot dat hij nu nog steeds zit ondergedoken. En vooral dat er niets aan is gedaan om hem op te pakken."

Drie van de vier medeveroordeelden voor betrokkenheid bij de moorden (Benny Brondenstein, Stephanus Dendoe en Ernst Geffery) meldden zich begin dit jaar wel bij de gevangenis. Zij moeten elk een celstraf van 15 jaar uitzitten. De vierde, de 71-jarige ex-militair en lijfwacht van Bouterse Iwan Dijksteel, sloeg ook op de vlucht. Hij is net als Bouterse nog altijd voortvluchtig. 

Cuba of Venezuela

Bouterse en Dijksteel zijn in maart op de opsporingslijst van Interpol gezet. Ze worden sindsdien in 195 landen gezocht. Het heeft tot op heden niets concreets opgeleverd.

Ondertussen ging het speculeren door: Bouterse zou naar Cuba of Venezuela zijn gevlucht. Of op een geheime plek zijn ondergedoken in het Surinaamse binnenland, dat voor het overgrote deel uit tropisch regenwoud bestaat.

Hoost, die zondag de herdenking in Amsterdam organiseert, gelooft er niets van. Hij vermoedt dat Bouterse zich verschuilt in zijn huis in Leonsberg, een buitenwijk van Paramaribo. Die woning is omgeven door een hoge muur. "De man zit gewoon thuis bij zijn vrouw. Misschien in een bunker."

Henk Kamperveen, zoon van de vermoorde André Kamperveen, herdenkt zijn vader en de andere veertien slachtoffers zondag bij een kranslegging bij het nationaal monument Bastion Veere bij Fort Zeelandia in Paramaribo. Dat is de plek waar in 1982 de Decembermoorden zijn gepleegd.

'Beladen dag'

"8 december is voor ons altijd een beladen dag. Bezoeken aan het graf en samen zijn met de overige nabestaanden, het roept altijd weer emoties op", zegt Kamperveen. Hij is eigenaar van radiozender ABC Suriname, die door zijn vader is opgericht en waarvan het gebouw in december 1982 door de militairen van Bouterse in brand is gestoken.

Kamperveen noemt het een 'grote blunder' dat het Surinaamse OM en veiligheidsdiensten Bouterse en Dijksteel niet hebben opgepakt. Ook hij denkt dat Bouterse en Dijksteel nog altijd in Suriname zijn. "Het is bekend dat Bouterse en Dijksteel zich op Surinaams grondgebied bevinden. In het binnenland, ze worden geholpen door partijgenoten."

Advocaat Gerard Spong, destijds betrokken bij het onderzoek naar de Decembermoorden, neemt aan dat er nog steeds naar Bouterse wordt gezocht. "De ervaring leert dat dit soort zoekacties in het grootste geheim worden ondernomen. Er zijn tig voorbeelden van Interpol dat mensen soms na vele jaren worden opgespoord. Soms wel tien, twintig jaar."

Duikt Bouterse op rond de verkiezingen?

Ondertussen wordt in Suriname gespeculeerd dat Bouterse opduikt in aanloop naar de verkiezingen van mei 2025. Hij zou als gevluchte leider van zijn partij de NDP willen meedoen aan die parlementsverkiezingen, zodat hij zichzelf bij een eventuele verkiezingswinst dan gratie kan verlenen. 

Geen onwaarschijnlijk scenario, zegt Spong. "Dat is natuurlijk een schrikbeeld voor veel Surinamers. Maar theoretisch is het mogelijk. Dus er staat misschien nog heel veel te gebeuren", aldus de advocaat. 

Kamperveen heeft de verhalen over de mogelijke gratie van Bouterse ook gehoord. "Ongelooflijk dat je als democratische partij een veelvoudige moordenaar die de leiding had bij de moordpartij weer vrij wilt krijgen. Als partij heb je dan geen respect voor de rechterlijke macht en rechtsstaat. Ik verwacht dat het volk van Suriname dit resoluut zal afwijzen", zegt Kamperveen.