Bosbranden Spanje zijn de ergste van deze eeuw: recordoppervlakte verwoest

Ineens gaat het razendsnel. In het weeekend was de afgebrande oppervlakte 1200 vierkante kilometer, ongeveer zo groot als Flevoland. In 48 uur is de hoeveelheid verwoeste natuur bijna verdrievoudigd. Dat komt door de droogte en de extreme temperaturen rond 40 graden die al zestien dagen duren, maar ook door een tekort aan mensen en materieel. 

Ergste augustus 

Het Spaanse bosbrandenseizoen begon half juli. Toen brandde 270 vierkante kilometer natuur af. In de eerste twee weken van augustus is dat al 3020 vierkante kilometer. Dat gebeurde nog nooit eerder deze eeuw. De meeste jaren brandt in augustus tussen 300 en 400 vierkante kilometer af, in een hele maand. Nu gaat het om het tienvoudige in pas achttien dagen. In enkele delen van Spanje zeggen bestuurders dat de situatie 'volkomen oncontroleerbaar' is. In verschillende dorpen proberen bewoners zelf branden te doven, omdat de brandweer niet komt.

De grafiek hieronder laat zien hoe extreem 2025 afsteekt tegen andere jaren, na pas 34 weken. De cijfers van 2006 tot en met 2024 gaan over 52 weken:

Bijna alle grote branden zijn in het noordwesten van Spanje. Het vuur zit dichtbij de steden Ourense met 100.000 inwoners en León met 125.000 inwoners. Vlakbij León lijkt het hele dorp San Pedro de Cansoles afgebrand. Op de Spaanse tv vertelde een van de inwoners vanmiddag: "Ze gaven ons tien minuten om onze spullen te pakken en te vertrekken. Het enige wat we over onze huizen weten, is wat we zien op sociale media, alles verbrand." Veertig dorpsbewoners zijn dakloos.

Vier doden, veel gewonden

Vandaag viel de vierde dode, een brandweerman die onder een een brandweerwagen kwam, toen die omsloeg tijdens het blussen. In León kwamen al 2 vrijwilligers om en bij Madrid werd een man door de vlammen gegrepen, toen hij paarden probeerde te redden. Het aantal gewonden loopt in de tientallen. Er zijn duizenden geëvacueerden. Cijfers variëren tussen 6000 en 12.000, omdat overzicht ontbreekt.

Er woeden oncontroleerbare branden in gebieden met een bijzondere ecologische waarde, zoals de bergen Picos de Europa, in het noordwesten van Spanje. Een vertegenwoordiger van de regionale overheid daar erkende tegenover lokale pers dat de 'situatie zeer complex is'. Sterke windstoten brachten levens van brandweermensen in gevaar. Daarom werd besloten dat de brandweerlieden er weg moesten. Sinds dat moment kan het vuur in de bergen zijn gang gaan.

Ruimtevaartorganisatie NASA maakt met satellietfoto's inzichtelijk waar het het ergst is. Alle rode gebieden staan in brand. Dit is de situatie van vanmiddag 14:00 uur:

Op deze interactieve kaart staan de branden van de afgelopen zeven dagen. Bron is data van de NASA.

De Spaanse minister van Defensie, Margarita Robles, stuurde honderden militairen om brandweermensen te helpen. Vanmiddag kondigde ze aan dat er nog veel meer militairen ingezet gaan worden. "Mensen van het leger hebben nog nooit een situatie als de huidige meegemaakt", zei de minister op de Spaanse radio.

Hulp vanuit andere landen, waaronder Nederland is onderweg. Nederland stuurt deze twee helikopters:

Het gaat om de grootste internationale hulpmacht in geschiedenis van Spanje. Naast Nederland, sturen Frankrijk, Italië, Tsjechië, Slowakije, Duitsland, Frankrijk en Finland blushelicopters, ander materieel en mensen. 

Weersomslag kan helpen

Morgen komt de hittegolf ten einde die Spanje zestien dagen teisterde. Gehoopt wordt dat de branden zich dan minder snel zullen ontwikkelen. Tegelijk met de dalende temperaturen, neemt de luchtvochtigheid toe. 

Er zijn anderen die waarschuwen voor te veel optimisme. Omdat de omvang van branden groter is dan ooit, weet niemand hoe het exact verder zal gaan. Er zijn ook delen van Spanje waar de droogte niet verdwijnt, zoals de grensregio van Spanje en Portugal en het gebied rondom hoofdstad Madrid. Daar wordt gewaarschuwd dat het grootste gevaar nog dreigt.

Gevolgen zijn inmiddels voor veel Spanjaarden merkbaar. Treinverkeer in het noorden en noordwesten van het land is sterk ontregeld. Er zijn wegen dicht, waardoor vrachtwagens geen producten kunnen afleveren op de tijden en plekken waar ze dat normaal doen. Mensen met ademhalingsproblemen blijven binnen. Er wordt gevreesd dat de branden veel drinkwaterreservoirs hebben aangetast. Mogelijk zijn miljoenen liters drinkwater onbruikbaar geworden.

Veel problemen komen nog

Hulpverleners waarschuwen voor de mentale impact die de branden op veel mensen hebben. Er wordt rekening mee gehouden dat dit najaar veel psychologen en therapeuten enkel bezig zullen zijn mensen te helpen met de verwerking van wat ze meemaakten. En een volgende ramp is mogelijk in wording. Met zoveel afgebrande natuur, zal regenwater in het najaar zich veel makkelijker en sneller verplaatsen. Er wordt rekening gehouden met meer en heftiger overstromingen als de zomer ten einde loopt.