Doorbraak? Nieuw medicijn tegen postnatale depressie
Voor het eerst in de geschiedenis heeft de Amerikaanse toezichthouder FDA een medicijn goedgekeurd dat specifiek bedoeld is voor vrouwen die lijden aan een postnatale depressie. Nederlandse deskundigen zijn gematigd enthousiast.
Het gaat om het middel brexanolone. Volgens de onderzoekers zou het bij patiënten al binnen enkele uren effect hebben.
Postpartum depressie
Veel vrouwen krijgen in hun kraamweek de zogenaamde 'kraamtranen' of de 'babyblues'. Dit gaat uiteindelijk vanzelf weer over, maar bij vrouwen met een postnatale, of beter: postpartum depressie, worden de klachten alleen maar erger. Zij ontwikkelen een depressie en zijn daardoor vaak somber, prikkelbaar, vermoeid, angstig en soms ook bang om zichzelf of hun kind iets aan te doen.
Ieder jaar krijgen in Nederland 23.000 moeders last van depressie na de geboorte van hun kind. Dat is één op de acht vrouwen.
'Doorbraak'
Een arts in New York, die het nieuwe medicijn in het kader van het onderzoek testte op vrouwen, spreekt tegenover CNN van een 'doorbraak'. Het middel, dat verkocht zal worden onder de naam Zulresso, wordt eenmalig toegediend via een infuus. Dit duurt 60 uur.
De bijwerkingen zijn volgens onderzoekers mild. Het gaat om hoofdpijn, duizeligheid en slaperigheid. De behandeling kost 20.000 tot 35.000 dollar per behandeling, meldt de medicijnproducent Sage Therapeutics aan CNN. Het medicijn is vanaf juni beschikbaar in de Verenigde Staten.
Nederland
'Interessant', noemt Marieke Paarlberg het nieuwe medicijn. Zij is gynaecoloog in Gelre Ziekenhuizen Apeldoorn. Ook is ze voorzitter geweest van de International Society of Psychosomatic Obstetrics and Gynaecology. Onlangs bezocht ze een congres in Parijs waar dit middel besproken werd. "Het is een heel andere manier van behandelen dan we nu gewend zijn", zegt ze.
Het draait allemaal om de concentratie van de neurotransmitter GABA in de hersenen. Die is bij vrouwen met een postpartum depressie laag. Het nieuwe medicijn, brexanolone, zorgt ervoor dat de GABA-concentratie hoger wordt.
De gynaecoloog legt uit dat de Amerikaanse onderzoekers vrouwen selecteerden met een ernstige postpartum depressie. "De ene groep patiënten gaven ze brexanolone en de andere groep een nepmiddel. Bij de vrouwen die brexanolone hadden gekregen, namen de depressieve klachten duidelijk sneller af. Dit effect werd tot 30 dagen na de toediening van het medicijn nog gezien." Het effect op langere termijn is niet bekeken.
Neurotransmitter
In Nederland worden op dit moment verschillende middelen voorgeschreven. Bij lichte tot matige depressies kan psychotherapie goed helpen. Bij matige tot ernstige depressies is het zinvol naast psychotherapie ook antidepressiva toe te voegen, zegt Birit Broekman, psychiater in het OLVG in Amsterdam.
"Er zijn verschillende soorten antidepressiva", zegt Broekman. "De bekendste groep zijn de Selective Serotonin Reuptake Inhibitors, de SSRI's, die heropname van serotonine, een neurotransmitter die een rol speelt in onder andere stemming, slaap, eetlust, in de neuronen blokkeren en het gehalte serotonine in de zogenoemde synapsspleten vergroot. Dit heeft een antidepressieve werking." De SSRI werkt na drie tot vier weken.
Dat het nieuwe Amerikaanse middel vrijwel direct werkt, noemt gynaecoloog Paarlberg interessant voor vrouwen met zeer ernstige klachten. Het gaat namelijk om vrouwen die zúlke grote problemen hebben, dat ze bijvoorbeeld aan zelfmoord denken en hun baby dreigen te verwaarlozen. "Voor deze groep is het aantrekkelijk, omdat het zo snel werkt."
Maar er zijn ook kanttekeningen. "Ik ben gematigd enthousiast", zegt psychiater Broekman. Ze wijst erop dat er heel veel soorten depressies zijn en dat dit medicijn in een heel specifieke groep is toegediend. "Het is alleen getest op mensen met ernstige depressies. De vraag is of we het kunnen vertalen naar mensen met minder zware klachten. En: er is alleen gekeken naar de eerste 30 dagen, het zegt nog niks over de lange termijn."
EMA
In Europa moeten medicijnen goedgekeurd worden door het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA). "Die willen Europese studies", zegt gynaecoloog Paarlberg. "Er moeten eerst onderzoeken worden opgestart. Het zal daarom nog even duren voordat dit medicijn hier op de markt komt."
Ook psychiater Broekman wacht tot er meer onderzoeken komen. Dan kan zij dit middel beter beoordelen. Tot die tijd zegt ze: "Ik zou het niet gelijk toepassen."