Dit is waarom jij 100 wilt rijden op de snelweg (en waarom niet)

Bert van Wee, hoogleraar transportbeleid aan de TU Delft vindt dat de voordelen van het plan opwegen tegen de nadelen. Zo moet bijvoorbeeld het aantal files afnemen. "Uit onderzoek blijkt dat de doorstroom op de snelweg het hoogst is als mensen 90 kilometer per uur rijden. Hoe hoger de snelheid, hoe meer afstand weggebruikers laten zitten tussen zichzelf en hun voorganger." En dan is er dus minder plek op de snelweg.

Het grootste voordeel is volgens de hoogleraar dat snelwegen bij een verlaging van de maximumsnelheid een stuk veiliger worden. "Hoe hoger de gemiddelde snelheid, hoe groter de kans op een zwaar of dodelijk ongeluk. Elke tien kilometer sneller rijden leidt tot 30 tot 40 procent meer doden op de snelweg." De impact van een botsing zal ook kleiner worden, omdat er minder hard wordt gereden.

In 2018 vielen bij ongelukken op 130-kilometerwegen 30 dodelijke slachtoffers, blijkt uit cijfers van de SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid). Op 120-kilometerwegen waren dat er 19 en op 100-kilometerwegen 28. Deze cijfers kunnen overigens niet één op één vergeleken worden, omdat de totale lengte van deze verschillende typen snelwegen uiteenloopt.

Niet veel langer onderweg

Hoewel er volgens Van Wee dus veel voordelen aan het plan zitten, begrijpt hij ook dat veel mensen ervan balen dat ze langer onderweg zullen zijn. Toch hoeft het niet veel te schelen, legt hij uit aan de hand van een berekening. "Stel dat je bijvoorbeeld van Utrecht naar Rotterdam rijdt, een stuk van zo'n 55 kilometer. Als je overal 130 kilometer per uur zou mogen rijden, doe je daar zo'n 25 minuten over. Is dat overal 100 kilometer per uur, dan wordt het 33 minuten."

Maar dat is geen realistische berekening, stelt hij. "Je kunt niet van deur tot deur de maximale snelheid rijden. Gemiddeld wordt er op een 130-weg zo'n 122 kilometer per uur gereden. Op een 100-weg is dat 102 kilometer per uur. In de praktijk zal het een verschil van maar ongeveer 3 minuten zijn. Als je twee keer voor een rood stoplicht moet wachten, duurt dat net zo lang."

Langer onderweg of niet, wanneer je langzamer rijdt, daalt ook je brandstofverbruik. "Hoeveel precies verschilt per auto, maar je gaat het zeker voelen in je portemonnee", zegt Van Wee. Daarnaast profiteren mensen die vlakbij een snelweg wonen ook van de verlaging van de maximumsnelheid. Zij zullen minder overlast ervaren, stelt de hoogleraar. "De geluidshinder is niet ineens weg, maar je kunt wel duidelijk verschil horen."

'100 rijden is saai'

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen is sceptischer over het plan. Hij vindt de conclusie dat snelwegen veiliger worden wanneer automobilisten langzamer rijden te kort door de bocht. "Als de snelheid omlaag gaat, wordt autorijden saaier. Ik denk dat het mobiele telefoongebruik dan toeneemt. Mensen gaan zich vervelen en de verleiding om even snel een appje te sturen, wordt groter. Met alle gevolgen van dien."

Ook moet nog maar blijken dat het aantal files echt vermindert, zegt Tertoolen. "De capaciteit op de weg neemt alleen toe als iedereen dezelfde snelheid aanhoudt. Mensen houden zich nu al niet aan de maximumsnelheid van 130 kilometer per uur, waarom zouden ze dat straks wel doen bij 100 kilometer per uur?"

Hij is ook sceptisch over de handhaving. "Het verlagen van de maximumsnelheid heeft alleen zin als de politie ook echt boetes gaat uitschrijven. Er zijn nu al niet genoeg agenten om het telefoonverbod te handhaven of om verkeershufters op te pakken, waarom hier straks wel voor?"

Inperking van vrijheid

Tertoolen begrijpt wel waarom het plan tot veel verzet leidt. Daar zijn volgens hem drie redenen voor. "De eerste is dat het voelt als een inperking van je vrijheid. Ook denken mensen dat ze veel langer onderweg zijn, waardoor ze eerder op moeten staan. Tot slot ontbreekt voor veel mensen de noodzaak. Milieu is een abstract begrip, je ziet geen stikstof uit je auto komen."

Natuurlijk zijn er ook weggebruikers die wel enthousiast zijn over het idee. "Bijvoorbeeld mensen die angstig zijn op de weg. En er zijn natuurlijk mensen die het milieu heel belangrijk vinden. Maar als zij straks 100 kilometer per uur rijden en ervaren hoe langzaam dat is, komt een deel daar vast op terug. Maar uiteindelijk zal iedereen er na een paar jaar wel aan wennen."