Miljoenenstrop voor gemeenten door bedrijfjes die WOZ-waarde aanvechten
Gemeenten hebben vorig jaar een recordbedrag aan proceskosten betaald aan bedrijven die namens burgers bezwaar maken tegen de WOZ-waarde. De vergoedingen lopen inmiddels zo hoog op, dat lokale overheden hun systeem zien vastlopen, belastingtarieven stijgen en vaste ambtenaren het vele werk niet aan kunnen. Dat zeggen 140 gemeenten tegen RTL Nieuws.
De WOZ-waarde zegt iets over de waarde van een huis. Aan de hand daarvan wordt de hoogte van jouw lokale belasting berekend.
'Gratis' toch niet zo gratis
Als een burger het niet eens is met de WOZ-waarde, kan bij de gemeente of belastingsamenwerking gratis bezwaar worden gemaakt. Wie naar de rechter stapt, betaalt 45 euro aan griffiekosten die je terugkrijgt als je in het gelijk wordt gesteld. Er zijn speciale bedrijven die dit werk op basis van no cure, no pay uit handen nemen. Het kost je als burger niets.
Als de WOZ-waarde inderdaad niet klopt, moet de gemeente deze bedrijven soms tot 1.500 euro aan proceskosten betalen. Voor de burger is het belastingvoordeel soms maar enkele tientjes. "Het aantal uren werk van deze bedrijven staat niet in verhouding tot de vergoeding", laat de gemeente Almere weten.
De lokale overheden waarschuwen dat de proceskosten worden doorberekend in de belastingen. Die zullen daardoor stijgen.
Alleen al de belastingsamenwerkingen waren vorig jaar 5,7 miljoen euro kwijt aan proceskosten, blijkt uit een inventarisatie van RTL Nieuws. Daar komen de kosten van meer dan 200 andere gemeenten die de belasting zelf innen nog bij. De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) schat dat het bedrag over 2019 uit komt boven de 10 miljoen. In ieder geval is vorig jaar een recordbedrag uitgegeven.
Daarbij komen dan ook nog de kosten voor het vaste personeel en inhuur van externe krachten. Gemeenten en belastingsamenwerkingen vinden dat ze worden kaalgeplukt. Ook moeten ze alle zeilen bij zetten om de bezwaren binnen de wettelijke termijnen te beoordelen.
'Kosten opstoken'
"In acht jaar tijd zien wij een verdubbeling van de kosten. Vorig jaar betaalde onze organisatie alleen al 600.000 euro aan proceskosten aan bedrijven", zegt adjunct-directeur Jan Vonk van de BghU, die de belastingen namens negen Utrechtse gemeenten int. "Ik vind dat een zorgelijke ontwikkeling. Dit is geld dat eigenlijk niet nodig is om op te stoken."
De bedrijven doen niets wat niet mag volgens de wet, maar lokale overheden vinden het principe moreel verwerpelijk. "We zien dat er 's nachts massaal voorlopige bezwaarschriften worden gegenereerd door een systeem. De teksten zijn identiek en de argumenten voor het bezwaar komen dan pas weer weken later, om maximaal aanspraak te maken op kostenvergoedingen. Het maatwerk is niet aanwezig, maar in de bezwaarschriften wordt wel deze indruk gewekt.", zegt directeur Grard van der Zanden van de Belastingsamenwerking Oost-Brabant.
Fouten van de overheid
Van alle bezwaarschriften wordt gemiddeld 40 procent gegrond verklaard. Gemeenten zitten er dus vaak naast. Het is voor burgers vrij moeilijk om te achterhalen hoe een waarde precies tot stand is gekomen. De waarde wordt door een computer berekend en het huis wordt zelden door een taxateur bezocht om in detail te kijken hoe de staat is.
Is de groei van de bezwaarbedrijven niet te wijten aan de overheid zelf? Directeur Vonk ziet dat het beter moet. "Als mijn taxateurs niet zo veel tijd hoefden te besteden aan de bezwaren van dit soort bedrijven, kunnen ze aan de voorkant betere waardes vaststellen."
Meerdere gemeenten stellen dat bezwaarschriften van burgers minder goed worden bekeken, omdat de focus uitgaat naar bezwaren die door de bedrijven worden ingediend. Die schuwen een lange procedure niet.
Lokkertje
Gemeenten zien dat bedrijven slim inspelen op WOZ-bezwaren. "Ze lokken je met advertenties met teksten als: 'u betaalt te veel belasting!'", zegt directeur Vonk van de BghU. Daarnaast zijn voorbeelden bekend van bezwaarbedrijven die een sportvereniging sponsoren aan de hand van het aantal leden dat via dit bedrijf bezwaar maakt. Ook zouden op de Huishoudbeurs machtigingen worden verzameld om het bezwaar namens burgers uit te voeren.
"Wat mensen vaak niet weten is dat als ze eenmaal een machtiging hebben gegeven, die doorlopend is. Dus het volgende jaar gaat dat bedrijf namens jou weer in beroep, zonder dat je dat zelf weet", zegt directeur Vonk van de BghU.
Rechtvaardigheid
Kosteloosbezwaar.nl is een van de bedrijven die namens burgers gratis bezwaar maakt. Zij bestrijden de kritiek van de overheden. "Ik denk dat er een maatschappelijk belang is. Burgers vertrouwen de overheid, maar zien dat er iets niet klopt en daar iets tegen willen doen. Ze voelen de rechtvaardigheid als het ze lukt en ze besparen geld", zegt eigenaar Jacques Vugts.
Volgens Vugts is het maken van bezwaar complexe materie. Daarom werken de belastingsamenwerking GBLT in Zwolle en die in Oost-Brabant aan brieven in meer begrijpelijke taal.
Vugts is bekend met 'rotte appels' in de branche, maar zegt zelf niet zomaar iedere zaak aan te nemen en ethisch te handelen. "Wij kijken eerst of een zaak kansrijk is."
Hoe wordt de WOZ-waarde bepaald?
Gemeenten bepalen jaarlijks de waarde van zo'n 7,7 miljoen woningen (WOZ). Die waarde is van invloed op de onroerendezaakbelasting (OZB) die je betaalt en de watersysteemheffing. Van invloed op die waarde zijn bijvoorbeeld de verkoopprijzen van huizen in de buurt, de grootte, ligging en staat van het huis.
Wie het niet eens is met de WOZ-waarde van zijn huis, kan bezwaar maken. Vorig jaar gebeurde dat bij ruim 200.000 woningen. De gemeente moet de vastgestelde waarde dan opnieuw bekijken en beoordelen of deze niet toch onjuist is.
Zo steeg de WOZ-waarde in 2019:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Roep om ingrijpen
Gemeenten en belastingsamenwerkingen hopen dat de politiek ingrijpt en de proceskosten voor de WOZ-bezwaren verminderen. Om burgers aan te moedigen zelf bezwaar te maken, sturen veel gemeenten een folder mee waarin staat dat ze altijd telefonisch over de WOZ-waarde kunnen overleggen - voordat ze bezwaar maken. "Wij starten ook met informatieavonden waarin burgers met taxateurs kunnen praten", zegt Vonk van de BghU.
Nog beter is het volgens sommige lokale overheden om de belastingtarieven te koppelen aan een bepaalde waardebreedte. Dan is het belastingtarief voor iedereen met een huis tussen de 200.000 en 300.000 euro gelijk en doet de WOZ-waarde er minder toe.
Nathalie en Jorn maakten tevergeefs bezwaar
Nathalie woont aan het einde van een blok met rijtjeshuizen in Almere. Ze zag haar WOZ-waarde vorig jaar met 16 procent stijgen. "Ze hadden in mijn ogen verkeerde huizen vergeleken, zoals eentje met een tuin op het zuiden en eentje met een privézwembad van 10 vierkante meter." Haar bezwaar is ongegrond. "Je wordt op voorhand afgewezen." Ze kan naar de rechter, maar dat kost haar dan 45 euro aan griffierecht. "Het voordeel zou 25 euro zijn op jaarbasis. Dan heb ik daar geen 45 euro voor over."
Jorn de Vreede uit Haren (Groningen) kan er over meepraten. Zijn WOZ-waarde steeg afgelopen jaar met 15 procent. "De gemeente had woningen met een heel ander vloeroppervlak vergeleken. In mijn straat staan vergelijkbare woningen die een ton minder waard zouden zijn, puur omdat ze de afgelopen 15 jaar niet verkocht zijn."
In zijn bezwaar draagt De Vreede documenten aan die zijn betoog moeten ondersteunen, waaronder een taxatierapport. "En dan krijg je een brief: 'bedankt voor uw input, maar we baseren ons op de feiten'. Ik heb niet het gevoel dat er geluisterd wordt naar je argumenten. Er is geen hoorzitting geweest en ik en ook niet gebeld. Bij mij wordt dan een groot beroep gedaan op je rechtvaardigheidsgevoel."