Drinkwaterproblemen in Nederland: hoe kan dat?

Alleen al bij drinkwaterbedrijf Vitens werd vrijdag een absoluut record bereikt. Toen werd 1,42 miljard liter verbruikt. Normaal gesproken is dat 1 miljard.

De oorzaak? Simpel gezegd: we gebruiken meer grondwater dan er bij komt, en dus staan we in het rood. "Op de bankrekening van het grondwater is steeds minder gestort. En we halen nu meer water uit de grond dan er in komt", legt Klaasjan Raat van het Water Research Institute uit.

Droge jaren

Zo is de landbouw in de afgelopen jaren uitgebreid, en daar is water voor nodig. Lange tijd ging dat goed, zegt Raat, maar het neerslagtekort zorgt nu voor problemen. We hebben drie droge jaren achter de rug met maar weinig regen, en door warme zomers verdampt er ook veel water. Met het neerslagtekort dat daardoor ontstaat, staat 2020 nu al in de top 10 van droogste jaren ooit gemeten. 

In de gebieden rond de grote rivieren is dat niet zo'n enorm probleem, daar kan via sloten en kanalen het grondwater worden aangevuld met water uit de rivieren. Maar op veel hoger gelegen zandgronden is dat rivierwater niet in de buurt, en staat het grondwaterpeil problematisch laag.

Het dreigende drinkwatertekort heeft alles met dat grondwater te maken, legt een woordvoerder van drinkwaterbedrijf Vitens uit. Het verkrijgen van drinkwater bestaat uit een aantal onderdelen, zegt hij.

Uit je kraan

Allereerst moet het worden opgepompt uit de grond, vervolgens moet het worden gezuiverd. Tot slot wordt het water in een buffer gepompt. Van daaruit gaat het naar huishoudens en komt het uit je kraan.

De hele dag door wordt die buffer bijgevuld, maar vooral 's nachts. En als er te veel drinkwater gebruikt wordt, is er te weinig tijd om de tanks bij te vullen. "Dan sta je in de ochtend 0-2 achter."

Ongebreideld gebruik

Volgens hem gebruiken mensen nu heel veel drinkwater. Niet alleen om te drinken, maar ook om zwembaden in de tuin te vullen. Zomaar extra bijvullen kan niet. "Er is een bepaalde capaciteit. Als er meer uitgaat dan erin komt, dan krijg je dat niet op tijd aangevuld."

Daarnaast zit er een grens aan de hoeveelheid grondwater die een bedrijf uit de grond mag halen. Andere grootverbruikers zoals de landbouw, de industrie en de natuur tappen ook uit datzelfde vaatje. Als er te veel water wordt onttrokken, dreigt er schaarste.

Een oplossing is niet simpel, zegt Raat van het Water Research Institute. "Nederland is goed geworden in het afvoeren van een teveel aan water. Daarop is het systeem ingericht. Dat systeem veranderen, is niet makkelijk."