Gekte op woningmarkt: 'Als-ie op Funda staat, ben je vaak al te laat'

Stefan (31) en zijn vrouw zijn al lang op zoek naar een huis in de buurt van Den Bosch: "Een half jaar intensief, maar al zeker ruim een jaar zijn we aan het kijken." Het resultaat: nog steeds geen huis. "Ik heb maar een aankoopmakelaar in de arm genomen, zonder lukt bijna niet meer."

Als het huis op Funda staat, zegt hij, dan ben je eigenlijk al te laat. "Dan zitten de bezichtigingen al vol en maak je geen kans meer."

Op verschillende manieren proberen woningzoekenden toch kans te maken. Zo ook Stefan. "Je hoort weleens dat er briefjes in de deur worden gegooid bij de verkoper, er wordt dan ingespeeld op de gunfactor. Zelf probeer ik bij een bod altijd bij de verkoopmakelaar los te krijgen met welk bedrag ik kans maak. Maar dat levert meestal niks op."

Wederdienst

Een makelaar in Noord-Holland, buiten de Randstad (naam bekend bij redactie), merkt ook dat de zoektocht naar een huis erg moeizaam is in deze tijd. Soms word je net overboden, maar volgens deze makelaar is het geen toeval. Het is doorgestoken kaart. Degene die het huis wel heeft gekregen, heeft beloofd zijn oude woning bij dezelfde makelaar te koop aan te bieden. "Het helpt soms wanneer je de verkoopmakelaar 'iets' teruggeeft. Het liefst in de vorm van de verkoop van een ander huis." De makelaar geeft de informatie over het hoogste bod, zodat de koper er iets boven kan gaan zitten.

Een Amsterdamse makelaar (naam bekend bij redactie) merkt ook dat er afspraken worden gemaakt om een voet tussen de deur te krijgen in de woningmarkt: "Wat ik zie in Amsterdam is dat het gunnen echt een grote rol speelt. En wanneer jij een makelaar iets gunt, gunt hij jou natuurlijk ook eerder iets."

Ook onderlinge afspraken

De makelaar in Noord-Holland ziet dat makelaars ook onderling afspraken maken, waardoor consumenten worden benadeeld. Maar hij laat zich hier niet publiekelijk over uit, vandaar dat hij liever niet zijn naam noemt in dit artikel: "Je wordt dan door andere makelaars gezien als 'niet goed voor de branche'."  

De makelaar zegt dat je de menselijkheid soms uit het oog verliest: "Het gaat om geld, om het gewin van bepaalde makelaars. Terwijl het juist zou moeten draaien om mensen helpen bij het kopen van een huis. Alleen dat is precies wat nu verloren gaat. Kijk, het huis raakt wel verkocht. Als ik morgen het huis te koop zet, is het overmorgen weg."

Advocaat Daniel Brand, die makelaars geregeld bijstaat, ziet dat zij meestal als zondebok worden gezien. Niet helemaal terecht, vindt Brand: "Er is een algehele woningschaarste, geen beroepsbescherming, en ook de gretigheid van de verkopers draagt bij aan die misstanden." 

Volgens Brand kent dit verhaal dus twee kanten: "Iedereen spreekt er schande van, maar uiteindelijk doen we er allemaal aan mee. Iedereen wil graag een huis kopen en zal het niet erg vinden als de makelaar in zijn voordeel een afspraak maakt."

Lees door onder kader

Woningtekort loopt op, prijs stijgt

De gemiddelde koopprijs per koopwoning is in 2020 gestegen tot 334.000 euro. In 342 van de 355 gemeenten in Nederland is de gemiddelde verkoopprijs van bestaande koopwoningen gestegen. Dat blijkt uit cijfers van het CBS en het kadaster.

Uit onderzoek van ABF Research dat er in 2020 een tekort aan 331.000 woningen was. Dat is 4,2 procent van de totale woningvoorraad. In stedelijke gebieden als Amsterdam, Utrecht en Den Haag wordt het tekort geschat op 6 procent van de totale voorraad. Van de 31 woningmarktgebieden in Nederland kennen 25 een tekort van hoger dan 2 procent.

Het lijkt erop dat het woningtekort de aankomende tijd steeds verder gaat oplopen. Dit komt door de relatief lage woningproductie en de hoge huishoudensgroei. Volgens het onderzoek van ABF Research is de prognose dat het woningtekort een piek bereikt in 2025, met een tekort aan 419.000 woningen. In slechts 3 van de 31 woningmarktgebieden zal dan het tekort onder de 2 procent blijven.

Er is ook goed nieuws. Vanaf 2023 voorspelt ABF Research een sterke stijging in de woningproductie. Er zijn woningdeals gesloten met een aantal regio’s en er komt een woningbouwimpuls van 1 miljard. Het zal echter meerdere jaren duren voordat de inspanningen van het rijk, de provincies en de gemeenten worden vertaald in extra woningen. Op dit moment lijkt het erop dat in de periode 2020-2035 de voorraad aan woningen met 1,06 miljoen toeneemt.

Het is Brand niet te doen om het goedpraten van de wildwesttaferelen in de makelaardij. "Ik zie makelaars ook niet als cowboys. In de praktijk zie je dat makelaars er niet zijn om de boel te bedonderen."

Volgens Brand gaan makelaars niet bewust de fout in. "Sommigen weten soms niet of ze informatie wel of niet moeten achterhouden of doorspelen." 

Meldpunt misstanden

Vereniging Eigen Huis (VEH) is naar aanleiding van berichten over misstanden in de makelaardij een meldpunt begonnen. Volgens woordvoerder Hans André de la Porte wil Vereniging Eigen Huis echt z'n vingers achter het probleem krijgen: "Je wil weten waar dit speelt. Speelt dit alleen in de Randstad of speelt het ook in de regio? Verder is het nog niet duidelijk of het gaat om incidenten of dat het een wijdverspreid probleem is."

In 2017 startte VEH ook al eens een meldpunt voor bezwaarmakers over oneerlijke toewijzingen bij nieuwbouwwoningen. Er kwamen ruim 100 meldingen binnen. 25 procent van de respondenten vermoedde dat sprake was van vriendjespolitiek bij het toewijzen van een nieuwbouwwoning.

De vermoedens konden niet hard worden gemaakt en dat meldpunt is inmiddels gesloten. Het nieuwe meldpunt is volgens woordvoerder De la Porte niet bedoeld om makelaars te 'namen en shamen': "Dit meldpunt is echt om de problemen in kaart te brengen".

Ook kunnen makelaars er volgens De la Porte zelf melding van maken als ze merken dat er iets niet klopt. "Makelaars die niet naar buiten durven te treden, kunnen zich anoniem melden."