Ook in filmwereld lopen salarissen ver uiteen: 'Als man zou ik veel meer verdienen'

Colman zegt dat de hogere betaling voor mannen geworteld is in het idee dat mannelijke acteurs meer publiek trekken – en dus meer geld in het laatje brengen. "Dat is al tientallen jaren niet meer het geval. Toch gebruiken ze dat nog graag als reden om vrouwen niet zoveel te betalen", zegt Colman in een interview over haar laatste film Wicked Little Letters.

"Ikzelf heb het ook aan de hand gehad in een productie, waarin ik hetzelfde wilde verdienen. Ik schrok wel van het verschil, het was veel meer dan ik had verwacht", zegt actrice Malou Gorter, bekend van haar rollen in series als De Joodse Raad en Oogappels, en voorzitter van de belangenvereniging voor acteurs ACT. "Ik kwam erachter doordat ik ben gaan rondvragen. De acteur verdiende meer omdat hij meer geld zou opleveren."

"Het is een lang bekende én veelgehoorde klacht", zegt actrice Manoushka Zeegelaar Breeveld, die onder meer speelde in de Netflix-serie Dirty Lines. Ze kent voorbeelden uit de praktijk waarin een vrouw een even grote rol te pakken had als een mannelijke acteur en toch minder verdiende.

Gorter noemt het 'een glad gebied' omdat de salarissen samengaan met hoeveel geld een acteur oplevert. "Maar daar kun je nooit een schema opleggen", zegt ze. "Het is discutabel. Er is ook zoiets als talent en ervaring, die een rol spelen bij het bepalen van iemands salaris. Daarnaast speelt ook mee dat onderhandelen door vrouwen als vervelend wordt gezien en bij mannen als ambitieus."

Gebrek transparantie salarissen

Vrouw in Beeld, een stichting die zich inzet voor vrouwen in de audiovisuele sector, ziet op basis van anekdotisch bewijs dat het ook in Nederland een probleem is. Oprichter Esther Schmidt zegt dat ze op dit moment bezig zijn met een onderzoek naar inkomensverschillen onder cast en crew bij filmproducties. Het gebrek aan transparantie over salarissen maakt het lastig om het anekdotische bewijs met cijfers te onderbouwen.

Volgens beide actrices is onderzoek daarom zo belangrijk. "Als je het niet hard kan maken, bestaat het niet. Dan is het een gevoel", zegt Zeegelaar Breeveld. "Op basis van de praktijk kan ik met zekerheid zeggen dat het zo is, maar zonder cijfers verandert niks."

Zeegelaar Breeveld zegt niet te weten of ze minder verdient dan mannelijke acteurs omdat in Nederland niet gepraat wordt over salarissen. "Niemand weet wat we verdienen, daar is geen openheid over. Agenten hebben het meeste zicht op de inkomensverschillen. Mijn agent heeft wel eens gezegd: ik weet dat jullie minder verdienen." Gorter geeft ook aan dat het niet praten over salarissen een probleem is. Daarnaast staat in veel contracten dat je je niet uitspreekt over je financiële situatie. "Ik probeer dat er altijd uit te krijgen."

De afgelopen jaren spreken steeds meer vrouwen zich uit over de ongelijke salarissen, merken ze bij Vrouw in Beeld. Ook mannelijke acteurs doen dit. Volgens Schmidt heeft een Nederlandse acteur dit gedaan, toen hij van een vrouwelijke tegenspeelster begreep dat ze minder verdiende. Beide actrices bevestigen dit verhaal, zonder de naam van de acteur te benoemen. Ondanks dat meer mensen zich uitspreken, is het taboe om over geld te praten er nog steeds.

Veel vooroordelen

Alleen of daarmee ook daadwerkelijk iets verandert, blijft onzeker. Want de loonkloof binnen de filmindustrie is een complex probleem. Hardnekkige vooroordelen, zoals dat een mannelijke acteur meer bezoekers en kijkers trekt, maken verandering lastig. Schmidt: "Het is een ouderwetse aanname op basis waarvan onze industrie nog steeds functioneert." Ook zou bij mannen sneller ambitie en potentie worden gezien en bij vrouwen sneller het risico.

Daarnaast houdt het feit dat er meer mannen- dan vrouwenrollen zijn zulke vooroordelen in stand. Volgens Gorter komt die ongelijke verdeling doordat veel rollen zijn bedacht door mannen, die veel vrouwen vaak in dienst laten staan van een man. "Wij worden heel vaak gecast als moeder, als love interest, of als bitch."

"Als ik een aanvraag binnenkrijg waarin staat dat ik de vrouw van de hoofdrolspeler ben, dan kijk ik eerst naar wat voor vrouw het is. In hoeverre is het een persoonlijkheid? Kunnen mensen zich identificeren met de vrouw? Staat ze alleen maar in dienst van? Ik zeg best vaak nee tegen projecten."

Twee jaar geleden publiceerde Vrouw in Beeld een onderzoek naar de vertegenwoordiging van vrouwen in de sector. Daaruit bleek dat 42 procent van de vrouwen de hoofd- en bijrollen krijgt tegenover 58 procent van de mannen. "Vooral bij commerciële producties gemaakt door met name streamingdiensten, commerciële omroepen en commerciële producenten wordt bijna altijd gewerkt met het zogenoemde 'sterrendom' van bekende acteurs", aldus Schmidt. "Omdat bekende acteurs belangrijk zijn voor de marketing en promotie van films en series. Heel vaak zijn dit mannelijke acteurs."

De actrices pleiten voor meer bewustwording over de inhoud van vrouwenrollen en een betere representatie van vrouwen, in het bijzonder vrouwen van kleur. "Voor witte actrices is het een toestand in deze industrie, maar voor actrices van kleur is het een nog grotere toestand", zegt Zeegelaar Breeveld.

"De touwtjes zijn in handen van de mannen, dat is nog steeds het probleem", zegt Gorter. "Ik weet dat het een lange weg is, maar ik blijf hoopvol."