Lange autoreis vergroot risico op trombose: 'Ik besefte hoe anders dit kon aflopen'

De meeste Nederlanders zijn net terug van vakantie. "Of je nou met de trein, vliegtuig of auto hebt gereisd, als je langer dan vier uur in dezelfde houding hebt gezeten, loop je het risico op een trombosebeen", zegt Tom Bos, directeur van de Trombosestichting. 

Volgens hem komt de aandoening nog te vaak voor. "Vooral na zo'n vakantieperiode, waarin veel mensen op weg zijn." Hij plaatst daar wel meteen een kanttekening bij. "Natuurlijk krijgt niet iedereen die vier uur lang in dezelfde houding heeft gezeten het, maar het is belangrijk dat we ons er bewust van zijn dat dat risico bestaat."

Eén op de vier mensen overlijdt

Bij trombose raakt het bloedvat verstopt door een bloedstolsel. Volgens de Trombosestichting krijgen ieder uur elf mensen ermee te maken. Dat komt neer op meer dan 100.000 Nederlanders per jaar. Een trombose kan in een ader en slagader van je lichaam voorkomen; de meest bekende vorm is een trombosebeen. 

Jaarlijks krijgen 18.000 Nederlanders met een trombosebeen te maken. Maar een longembolie, hart- en herseninfarct zijn ook voorbeelden van trombose. "Eén op de vier mensen overlijdt aan de directe of indirecte gevolgen van trombose."

"Bij het ontstaan van een bloedprop spelen drie verschillende factoren een rol. Vaak is er iets mis met de wand van een bloedvat." Dat kan komen door een operatie, ongeval of op latere leeftijd door aderverkalking. 

Een tweede oorzaak is dat de samenstelling van het bloed verandert. Dat kan door hormonen bijvoorbeeld bij een zwangerschap of bij gebruik van de anticonceptiepil of door een infectie. "Een derde oorzaak is een verandering in de bloedstroom, door bijvoorbeeld te lang stilzitten of lang te liggen na een operatie."

'Het zal wel spierpijn zijn'

Veel mensen herkennen de symptomen te laat. "Het kan iedereen overkomen, ook jongeren. Jonge vrouwen die bijvoorbeeld zwanger zijn of net aan de pil zijn, lopen een groter risico. Of jonge mannen die veel sporten, krijgen vaak te horen dat 'het zal wel spierpijn zijn'." 

Volgens Bos is het voor de meeste mensen en artsen vaak snel duidelijk dat ze te maken hebben met trombose. Toch komt het volgens hem ook voor dat er weleens een diagnose gemist wordt. "Vooral als maar één van de symptomen aanwezig is. Spierpijn wordt dan afgedaan als zweepslag."

Symptomen

• snel optredende zwelling van één been
• zwaar gevoel of pijn in het been
• rode of juist blauwachtige verkleuring van het been
• lichte temperatuursverhoging
• strakgespannen huid van het been (rood en glanzend met gestuwde oppervlakkige aderen)

Klachten die minder vaak voor komen:

• Wit been
• Zeer pijnlijk been
• Het gevoel een zweepslag te hebben in de kuit
• Pijn in de benen bij lopen, die afneemt bij stilstaan

Bron: Trombosestichting

'Stijf en pijn in rechterkuit'

Els Timans (51) kreeg na een lange autoreis op weg naar een ski-vakantie in Frankrijk te maken met reizigerstrombose. "De reis duurde in plaats van tien uur opeens achttien uur door allemaal files. We namen niet veel pauzes. Toen we in Frankrijk aankwamen was ik wat stijf en voelde ik pijn in mijn rechterkuit. In eerste instantie dacht ik dat het spierpijn was. Ik was toen nog jong en van trombose had ik nog nooit gehoord", vertelt ze.

Als ze na drie dagen niet meer kan lopen van de pijn besluit ze een arts in het ski-dorp op te zoeken. "Ik ben deze arts nog steeds dankbaar dat hij zo adequaat gehandeld heeft. Hij kon niets vinden, maar vond toch dat ik naar het ziekenhuis moest." 

In het ziekenhuis werd het snel duidelijk: "Ik had meerdere proppen in mijn been, maar één grote zorgde voor de meeste pijn." Els beseft dan nog niet hoe anders het had kunnen aflopen.

Autorit trigger trombose

"Ik werd met het vliegtuig naar huis gestuurd, ik had speciale medicatie gekregen. Toen ik op Schiphol het gezicht van mijn moeder zag, besefte ik pas hoe anders dit had kunnen aflopen." Zoals Bos aangeeft loop je als vrouw meer risico als er een verandering in je hormonen plaatsvindt. "Ik was net aan de pil gegaan, door deze verandering in mijn hormonen en de lange autorit ontstond het."

De eerste trombose maakte dat Timans wakker werd geschud en gezond leefde, niet rookte en lange autoritten voor gezien hield. Ze hoopte daarmee alle risico's uit te sluiten. Toch kreeg ze er drie jaar later weer mee te maken. "Het bleek bij mij erfelijk te zijn." 

Timans slikt bloedverdunners en medicatie om het risico op een vervolg te verkleinen. Ze doet haar verhaal omdat ze hoopt anderen te waarschuwen. "Bij jongeren worden vaak de symptomen niet herkend. Kennis en voorlichting zijn zo belangrijk." 

Op de site van de Trombosestichting lees je hoe je het kunt voorkomen bij lang zitten.