Moeder vertelt over fatbike-ongeluk 13-jarige zoon: 'Zag er heel akelig uit'

Zoals Marije Evers (44) uit Amsterdam de valpartij van haar zoon beschrijft, klinkt het als een vrij onschuldig incident. Hij fietste in Amsterdam, niet al te hard - zo'n 15 kilometer per uur ongeveer -, nam een bocht, kwam vervolgens op een grindpad terecht en gleed daar op de kiezels onderuit.

Weinig aan de hand, denk je dan. Maar het lukte daarna niet om overeind te komen. Het been wilde niet. Het been 'zwabberde', zoals hij het even later aan de telefoon tegen zijn moeder zei. Zelf wil haar zoon niet met zijn naam in de media komen. Deze week maakte VeiligheidNL bekend dat hij een van de velen is die een ongeluk krijgt: in het tweede kwartaal van 2024, van april tot en met juni, belandden 115 personen na een ongeluk met een fatbike op de spoedeisende hulp.

Zijn been zat klem

De onschuldige valpartij pakte zo ongelukkig uit omdat Marijes zoon niet op een normale fiets zat, maar op een fabike. Meerdere factoren speelden een rol, vertelt ze. "15 kilometer per uur lijkt niet meteen hard, maar op een gewone fiets ga je toch iets langzamer. Het gewicht van die fatbike kwam erbij, die zal 50 of 55 kilo wegen. En als klap op de vuurpijl: de fiets bleef nog even gaan. Hij zat met zijn been klem tussen het stuur en het frame, die fiets sleurde hem nog meters mee."

Het ongeluk gebeurde halverwege de avond op 22 juli. Zijn zomervakantie was net begonnen. Het bot van zijn bovenbeen was 'schuin' gebroken, wat scherpe punten tot gevolg had. "Hij heeft nog veel geluk gehad dat die scherpe punten niet door zijn huid staken en vooral dat ze geen zenuwen hebben doorgesneden."

Hij lag 20 minuten op de grond, tot een ambulance kwam om hem naar een ziekenhuis te brengen. Pas de volgende middag werd hij geopereerd. 'Allerlei schroeven en platen' in zijn been houden het bot bij elkaar. Op zijn been zitten nu twee littekens, 'een hele lange en eentje van zo'n tien centimeter'. De wonden moesten met in totaal 37 nietjes gehecht worden.

Elektrische fiets 'te truttig'

Bij de val liep hij ook flinke schaafwonden op. "Op zijn arm en zijn been zaten schaafwonden die echt diep waren. Gewoon brandwonden eigenlijk. Ze waren in de huid gebrand en je ziet het nu, twee maanden later, nog steeds. Terwijl hij een spijkerbroek aan had. Dat zegt wel iets over het gewicht en de kracht waarmee zo'n fiets op je ligt terwijl je over de weg glijdt."

De fatbike was niet van hemzelf, maar van een vriendje. Marije en haar man wilden niet dat hij op een fatbike reed. Hun zoon had ongeveer twee jaar geleden weleens aangegeven dat hij een elektrische Van Moof wilde. Die kreeg hij niet, want hij hoeft maar een klein stukje naar school te fietsen. Iets later werd de fatbike favoriet, maar ook die kreeg hij niet. "We vinden die dingen gevaarlijk. Dat hebben we hem verteld, en hij zeurde er verder niet over. Het was niet echt een issue."

"We zijn ontzettend geschrokken door het ongeluk", vertelt Marije. "Dat het zulke gevolgen heeft, daar sta je eigenlijk niet bij stil. In het ziekenhuis zag het er ontzettend akelig uit. Zijn been was twee keer zo dik als normaal."

Zijn broer was best een beetje boos op hem, ook dat heeft indruk gemaakt. Ze zouden samen op vakantie gaan naar Spanje. Eerst bij familie op bezoek, later nog naar een andere stad om met vriendinnen naar een surfkamp te gaan. "Dat kon allemaal niet doorgaan, terwijl zijn broer zich er ontzettend op verheugd had."

Marije vertelt dat ze een gesprek heeft gehad met de ouders van de jongen met van wie de fatbike was. Haar zoon vond dat 'enorm ongemakkelijk'. "Maar ik vond het belangrijk. En ze begrepen het, hoor. Dat mensen hun eigen kinderen op een fatbike laten rijden, dat moet iedereen zelf bepalen. Ik heb gevraagd of ze hun kinderen op het hart willen drukken de fietsen niet te lenen aan kinderen die er van hun ouders eigenlijk niet op mogen rijden."

Het goede nieuws: de jongen zal hopelijk volledig herstellen. "Maar dat gaat nog wel een poos duren", zegt Marije. "We zijn nu twee maanden na het ongeluk, en hij heeft echt nog een weg te gaan. Hij wilde onlangs zonder krukken naar school, maar dat deed toch nog te veel pijn, dus hij neemt nu weer een kruk mee."

Of er nog een operatie nodig is om de schroeven en platen uit het been te halen, is nog niet zeker. Bij kinderen worden ze er weer uitgehaald, bij volwassenen mogen ze vaak blijven zitten. "Hij is een twijfelgeval. Maar dat is van later zorg. Nu eerst herstellen."

Zou hij er blijvend van geleerd hebben? "Nou...", aarzelt Marije. "hij zal zeker voorzichtiger zijn in de toekomst. Maar hij begon al wel over een scooter. Dat leek hem een stuk veiliger dan een fatbike."

Regels aangescherpt

Het kabinet werkt aan een nieuwe wet met strengere regels voor fatbikes. Een grote meerderheid in de Tweede Kamer stemde deze week voor de invoering van een minimumleeftijd van 14 jaar en een helmplicht voor fatbikes.

Hoe precies de verantwoordelijke minister Barry Madlener de wet zal aanpassen, is nog niet duidelijk. De Kamer wil dat de regels alleen voor fatbikes gelden en niet voor gewone elektrische fietsen. Er zou een aparte categorie voor fatbikes in de wet moeten komen, met een beschrijving van technische eisen over bijvoorbeeld banddikte, een verstelbaar zadel of de verhoudingen.

Madlener stelt dat de wet geen onderscheid kan maken tussen deze twee categorieën. Volgens hem zouden fabrikanten de fietsen zo aanpassen dat ze net wel binnen de regels passen. Maar dát de regels strenger worden, lijkt zeker. Madlener wil nog dit jaar zijn maatregelen presenteren.

Marije zegt strenger beleid toe te juichen. "Omdat fabrikanten het ontwerp al aanpassen en met skinny bikes komen, weet ik niet of het zinnig is speciale wetgeving voor fatbikes te maken. Ik denk dat regulering goed is. Een leeftijdsgrens voor alle e-bikes dan maar. Een helmplicht voor alle e-bikes zou revolutionair zijn, daar houden we niet van in Nederland, maar het zou wel veiliger zijn."