Van dag tot dag: hoe het in Amsterdam kwam tot een explosie van geweld

Als gevolg van het geweld afgelopen nacht in Amsterdam zijn twintig tot dertig mensen lichtgewond geraakt. Vijf mensen moesten naar het ziekenhuis, maar konden dat in de loop van de ochtend verlaten. Er zitten nog tien mensen vast.

Afgelopen weekend

Op en rond de Arena werden posters opgehangen met de oproep om de wedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv te boycotten. De actiegroep Week 4 Palestine NL deelde de poster ook op sociale media, met de boodschap: "Geef Israël de rode kaart! Cancel de wedstrijd Ajax-Tel Aviv van 7 november!"

Maandag 4 november

De actiegroep Week 4 Palestine kondigde een demonstratie aan tijdens de wedstrijd bij de Johan Cruijff ArenA. Volgens de actiegroep brachten Ajax en de gemeente Amsterdam de burgers van de stad in gevaar door de wedstrijd toe te staan. De activisten wilden dat Maccabi Tel Aviv uit de competitie werd gezet.

Ajaxsupporters riepen daarna in een statement op om 'de politiek' bij de voetbalwedstrijd vandaan te houden. Ze zeiden 'geen vlaggen van conflictgebieden en andere politieke uitingen' te willen zien tijdens de wedstrijd. Zowel binnen als buiten het stadion zouden politieke uitingen niet welkom zijn.

Woensdag 6 november

Enkele delen van Amsterdam werden aangewezen als veiligheidsrisicogebied. Het ging om de Dam, het Wallengebied, het Centraal Station en het gebied rond de ArenA. Ook de tussenliggende metrolijn werd aangewezen.

De aangekondigde pro-Palestijnse demonstratie werd verplaatst van de Johan Cruijff Arena naar het Anton de Komplein in Amsterdam-Zuidoost. Vanwege het demonstratierecht kon de driehoek, bestaande uit de burgemeester, hoofdofficier van justitie en politiechef, de demonstratie niet verbieden. Maar omdat er werd gevreesd voor de openbare orde en veiligheid werd besloten de locatie te wijzigen. De driehoek waarschuwde daarbij dat 'gewelddadige confrontaties' niet konden worden uitgesloten.

Later op de dag werden op sociale media beelden gedeeld van Maccabi-fans die een Palestijnse vlag van een gevel trokken, tot grote verontwaardiging van pro-Palestina betogers. Later op de avond werd op een andere locatie nog een vlag van onder een raam weggetrokken, onder gejuich van de aanwezige Maccabi-supporters.

Diezelfde avond werd een Amsterdamse taxichauffeur aangevallen door Maccabi-supporters. Beelden van het incident werden op sociale media gedeeld. De hele nacht waren er volgens de politie 'spanningen'.

Na die mishandeling zou een groep taxichauffeurs de supporters van Maccabi hebben geconfronteerd bij een casino op het Max Euweplein. Agenten moesten ingrijpen om een vechtpartij te voorkomen.

Donderdag 7 november

Aan het begin van de dag verzamelden de eerste Maccabi-supporters zich op de Dam. Het ging om tientallen supporters, met Israëlische vlaggen en merchandise van de voetbalclub. Zeker twee personen werden gearresteerd, nadat ook pro-Palestina demonstranten naar de Dam kwamen. De twee arrestanten werden verdacht van verstoring van de openbare orde, maar hun identiteit werd niet bekendgemaakt.

Later op de middag werd rond het Nationaal Monument op de Dam gezongen door Maccabi-supporters. Daarbij werden fakkels en vuurwerk afgestoken. Niet veel later deden ook Ajax-supporters mee met het gefeest. Nog eens acht mensen werden aangehouden om het afsteken van vuurwerk en het verstoren van de openbare orde.

In de stad waren ondertussen meerdere opstootjes tussen Israëlische fans en pro-Palestijnse betogers. Bekijk de beelden hier:

De pro-Palestijnse betogers die de demonstratie begonnen op het Anton de Komplein, verplaatsten zich uiteindelijk toch nog naar het stadion. Daar werden ze tegengehouden door de mobiele eenheid.

Op Snapchat en Telegram werd ondertussen opgeroepen om Israëlische voetbalfans aan te vallen. Tienduizenden mensen zagen en verspreidden de berichten. De verspreiders deelden beelden dat ze met groepjes bij onder andere de Dam en het Centraal Station aanwezig waren en vroegen anderen om ook te komen.

Toen tientallen Israëlische supporters onderweg waren naar de ArenA voor de voetbalwedstrijd, zongen zij vanaf een roltrap bij Amsterdam Centraal Station teksten als 'Laat het IDF winnen'. Het IDF is het leger van Israël.

Tijdens de wedstrijd

In de ArenA werd voorafgaand aan de wedstrijd een minuut stilte gehouden voor de dodelijke slachtoffers van het noodweer in Spanje afgelopen week. Op sociale media werden beelden gedeeld van hoe Maccabi-supporters tijdens de herdenking geluid bleven maken en vuurwerk afstaken. Spanje is een van de landen die de Palestijnse staat erkent.

Na de wedstrijd werd het erg grimmig in Amsterdam. Er ontstonden meerdere vechtpartijen en er werden Israëlische supporters aangevallen. In totaal hield de politie 62 mensen aan.

Volgens de Amsterdamse driehoek gingen relschoppers 'actief op zoek naar Israëlische supporters om hen aan te vallen en te mishandelen'. 

De mobiele eenheid heeft een groep Israëliërs afgeschermd. Zij werden voor hun veiligheid begeleid naar hun hotel. De Israëlische autoriteiten riepen hen vervolgens op in hun hotelkamers te blijven.

Vrijdag 8 november

Netanyahu spreekt over een 'zeer gewelddadig incident tegen Israëlische staatsburgers'. Volgens het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken zijn tien Israëliërs gewond geraakt. 

Vanuit de politiek wordt met afschuw gereageerd op wat er in Amsterdam is gebeurd. Premier Schoof spreekt over 'volstrekt onacceptabele antisemitische aanvallen op Israëliërs'. 

In deze video vertelt een ooggetuige over wat hij vannacht heeft gezien: