Rechtszaak over dood baby Sem moet antwoorden geven: 'Zwangerschap vergeten is onmogelijk'
Het levenloze lichaam van baby Sem Vijverberg werd eind januari 2006 in een bevroren vijver gevonden. Lang was onduidelijk wie zijn moeder was, totdat een tip in 2021 Margot H. (41) in beeld bracht. Ze blijkt zijn moeder, maar zegt zich niets te kunnen herinneren van de zwangerschap, de bevalling en zijn dood. Maar is zoiets mogelijk?
Morgen wordt de zaak van baby Sem inhoudelijk behandeld in de rechtbank in Arnhem. Opvallend is dat Margot H. zegt zich niets te kunnen herinneren. Maar kun je een hele zwangerschap daadwerkelijk wegdrukken? Volgens traumapsycholoog Maria van Lieverloo bestaat dat niet.
Het lichaam van de jongen werd in januari 2006 ontdekt in een rietkraag van de Kapperskolk in Doetinchem. Hij bleek door zwaar geweld om het leven gebracht te zijn. Spelende kinderen vonden het levenloze lichaam, en gaven hem destijds de naam Sem. De achternaam Vijverberg is een verwijzing naar een voetbalclub in de buurt.
Door geweld
De politie concludeerde na onderzoek dat er met opzet 'botsend geweld' op het hoofdje was gebruikt. Sem werd daarna in het ijskoude water gelegd. Welke van de twee de uiteindelijke doodsoorzaak is geweest, is nog niet duidelijk.
Ondanks een grote zoekactie werden de ouders van Sem niet gevonden. Tot Margot H. in september 2022 werd gearresteerd na een tip die de politie had gekregen. DNA-onderzoek wees daarna uit dat ze de moeder is.
Bekijk hier de beelden van die zitting in mei 2024:
Tijdens de eerste zitting in mei gaf Margot H. aan zich niets te kunnen herinneren. "Niet van de conceptie, van de zwangerschap, van de geboorte en niet van de dood", zei haar advocaat toen.
"Dat laatste zou nog kunnen, dat je dat blokkeert", zegt traumapsycholoog Maria van Lieverloo tegen RTL Nieuws. "Dat je zo getraumatiseerd bent door de heftigheid van de gebeurtenis dat je dat zo verdrongen en weggestopt hebt in je brein dat je dat niet wilt herinneren. Maar een hele zwangerschap vergeten is onmogelijk." Met de juiste therapie is volgens de traumapsychologe alles terug te halen.
Herinnering ligt opgeslagen
Kaz de Jong is sinds 1994 traumapsycholoog. In zijn carrière heeft hij gezien wat trauma met het menselijke brein kan doen. Maar een zwangerschap vergeten? "Mensen willen allerlei dingen graag vergeten, maar of het echt vergeten is, is altijd de vraag. Je kunt je bepaalde dingen niet herinneren, dan sluit je je af van de ervaring. Dat kan al gebeuren tijdens de nare ervaringen, dat noemen we dissociatie, bewust wegdrukken. Maar de herinnering is niet weg, die ligt wel ergens opgeslagen."
De Jong beaamt dat met goede therapie een herinnering weer geactiveerd kan worden. Methodes daarvoor zijn volgens hem EMDR, of de inzet van de partydrug MDMA. "Mensen zijn vaak bang de herinneringen op te halen. Als je dit onder begeleiding doet, kun je het proces weer op gang brengen", zegt De Jong.
"Juist doordat die herinneringen zo belangrijk zijn voor het onderzoek, vind ik dat het verschuilen achter 'ik kan het me niet meer herinneren' niet beloond en gestimuleerd mag worden", stelt Van Lieverloo. Die herinneringen zijn van groot belang voor het onderzoek.
Volgens het Burgerlijk Wetboek staat op kinderdoodslag een maximumstraf van zes jaar, op kindermoord maximaal negen jaar. Als Margot H. blijft zeggen zich niets te herinneren, blijven veel vragen onbeantwoord.
Oud-collega 'Barbara'
In het AD verscheen afgelopen weekend een interview met 'Barbara', een oude collega van Margot H. Het was haar tip die in 2022 uiteindelijk tot de aanhouding van Margot H. leidde. Ze werkten in 2006 samen in een restaurant in Doetinchem.
De geciteerde 'Barbara' noemt Margot 'de leukste collega ooit'. Barbara heeft het altijd raar gevonden dat haar collega precies in die week dat Sem werd gevonden twee weken ziek was en aanzienlijk slanker terugkeerde.
Margot zelf zei dat ze buikgriep had gehad. Volgens traumapsycholoog Maria van Lieverloo moet de moeder een herinnering hebben aan waarom ze loog over de buikgriep. "Dat kan ze niet verstopt hebben en houden. Daar is de leugen al begonnen."
Het onderbuikgevoel van Barbara deed haar toen al vermoeden dat Margot de moeder van baby Sem was. Op het moment van de arrestatie was Margot 39 jaar, en al meer dan twaalf jaar werkzaam als schooljuf. In Doetinchem is ze een bekend gezicht bij de volleybalvereniging en achter de bar bij een voetbalclub.
Ze is enorm geliefd. Van haar verleden had niemand een idee. "Opvallend vind ik dat dit heel erg op een dubbelleven lijkt", zegt Van Lieverloo. Zelfs haar ouders en familie waren in shock toen ze hoorden over haar arrestatie.
'Kwetsbaar'
Het Openbaar Ministerie verdenkt Margot H. ervan het kind te hebben omgebracht. Ze is door deskundigen onderzocht. In de rechtszitting van mei presenteerde ze zich als een kwetsbare en onschuldige vrouw. Ze zei zelf ook graag alle antwoorden te willen krijgen.
Morgen moet blijken of ze zich inmiddels meer kan herinneren. Van de vader ontbreekt nog steeds elk spoor.