Studenten die onder leenstelsel vielen, kunnen hoogte van compensatie berekenen
Studenten die onder het leenstelsel vielen, kunnen sinds deze week via een tool van DUO nagaan of ze vanaf 2025 in aanmerking komen voor compensatie, en zo ja, hoe veel. Hoewel het bedrag op kan lopen tot een paar duizend euro, is dat volgens studentenorganisaties vaak pas een fractie van de totale studieschuld.
De tool is onderdeel van 'Check je recht': een campagne van DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) die loopt tot het eind van dit jaar. Het moet studenten die onder het leenstelsel vielen op de hoogte brengen van de mogelijke tegemoetkomingen.
Meer aandacht voor compensatie
De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) heeft veel contact met studenten. "We voeren actie tegen de voorgenomen langstudeerboete van het huidige kabinet, maar horen regelmatig terug dat studenten vinden dat er meer aandacht moet zijn voor de compensatie voor studenten onder het leenstelsel", zegt voorzitter Abdelkader Karbache.
Toen de campagne gisteren werd gelanceerd, ontving LSVb mailtjes van (oud-)studenten. "Zij hebben vragen, maar we horen vooral dat de compensatie onvoldoende is", aldus Karbache.
Twee tegemoetkomingen
Er zijn twee tegemoetkomingen: een tegemoetkoming gemiste basisbeurs en een tegemoetkoming studievoucher. Die laatste is een vast bedrag van 2097 euro.
De gemiste basisbeurs zit anders in elkaar. Het is een maandbedrag van 34,17 euro dat vermenigvuldigd wordt met het aantal maanden waarin de student studeerde onder het leenstelsel. Iemand die bijvoorbeeld een vierjarige bachelor volgde, heeft recht op 1640 euro. Studenten die langer dan vier jaar studeerden, krijgen mogelijk ook voor de extra maanden de compensatie.
DUO compenseert studenten dus met verschillende bedragen. Volgens de dienst komen ongeveer 760.000 studenten in aanmerking voor de tegemoetkoming gemiste basisbeurs (het maandbedrag) en ongeveer 350.000 studenten voor de tegemoetkoming studievoucher (het vaste bedrag). Niet alle studenten hebben dus recht op beide regelingen.
Alleen voor wie wél in aanmerking komt voor beide, kan de compensatie oplopen tot en paar duizend euro. Karbache en Miché benadrukken dat dat beter is dan niets, maar het gecompenseerde bedrag is vaak een fractie van de totale studieschuld.
Gemiddelde studieschuld
Wat de gemiddelde studieschuld is, is moeilijk te bepalen, weet Mylou Miché. Zij is voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). "Er zijn heel veel verschillende groepen studenten die geld hebben geleend", legt zij uit. Een woordvoerder van DUO beaamt dat. Het is onduidelijk wat de gemiddelde schuld is van studenten die onder het leenstelsel vielen.
RTL Z maakte deze video over de hoogte van de studieschuld:
De dienst maakt jaarlijks cijfers over de studieschuld bekend. Eind 2023 bedroeg de gemiddelde studieschuld 16.344 euro, maar dat is het gemiddelde van de definitieve schuld.
Studenten die hun schuld nog opbouwen, zitten daar niet bij. Ook oud-studenten die nog niet aflossen, zijn niet meegenomen in de berekeningen voor dit gemiddelde. De DUO-woordvoerder bevestigt dat de exacte gemiddelde studieschuld dus hoger ligt.
Ander idee
De ISO heeft veel contact met DUO en heeft een hele andere manier van compenseren voorgesteld. Miché: "Wij vinden dat je de hoogte van de basisbeurs voor het leenstelsel op moet tellen bij de hoogte van de basisbeurs nu (de basisbeurs kwam in september 2023 weer terug, red.). De gemiddelde basisbeurs zou gecompenseerd moeten worden aan alle studenten die onder het leenstelsel vielen."
Dat zou neerkomen op een bedrag van ongeveer 280 euro per student per maand, in plaats van de 34 euro per maand die DUO gaat betalen. "We begrijpen dat er alternatieven worden voorgesteld, maar het is een kabinetsbesluit geweest om 1 miljard euro vrij te maken om de basisbeurs opnieuw in te voeren en onder andere een tegemoetkoming te geven aan de studenten die onder het leenstelsel vielen. Dit idee gaat meer geld kosten", reageert een DUO-woordvoerder.
