20 jaar baas Elfstedentocht, nul keer georganiseerd: 'Had het niet willen missen'
Het is de laatste keer dat Wiebe Wieling (69) de kans krijgt om de Elfstedentocht te organiseren. Komend jaar zwaait hij af als voorzitter van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden. Wieling heeft er al negentien jaar op zitten, maar heeft de tocht der tochten nog geen enkele keer mogen afkondigen. "Laten we met zijn allen hopen dat het toch nog een keer kan."
Tuurlijk vindt hij het jammer dat het nog niet heeft mogen gebeuren tijdens zijn voorzitterschap, maar hij heeft de tocht al wel twee keer zelf mogen schaatsen. Eén keer samen met zijn vrouw. Mocht de Elfstedentocht ooit weer plaatsvinden, dan kan hij dankzij het einde van zijn voorzitterschap ook weer zelf meedoen. Iets wat als bestuurslid geen optie zou zijn.
Hij stopt bovendien niet als voorzitter omdat hij er geen zin meer in heeft, maar omdat de vereniging als regel heeft dat mensen met een functie stoppen als ze 70 worden of al 20 jaar de functie bekleden. Wieling wordt komend jaar 70 jaar en tikt dan de twintig jaar als voorzitter aan. "Het past precies", zegt hij tegen RTL Nieuws.
Heel dichtbij
In 2012 kwam hij heel dicht bij de tocht der tochten. Alle seinen stonden op groen: er zat een langere vorstperiode aan te komen en in het noorden van Friesland lag er 25 centimeter dik ijs. Om de tocht door te laten gaan, is 15 centimeter voldoende. Maar zuidelijker zat het weer niet mee. Het had gesneeuwd en het ijs kwam niet verder dan een dikte van 7 à 8 centimeter.
Om de tocht te laten doorgaan, moeten álle 44 rayonhoofden en 10 bestuursleden ja zeggen. "Iedereen zei nee, ook die uit het noorden waar het ijs dik genoeg was. We wisten dat het niet te vertrouwen was en uiteindelijk staat de veiligheid voorop."
Sindsdien is de Elfstedentocht niet meer zo dichtbij gekomen. De laatste keer dat de tocht echt kon worden gereden, was in 1997; de vijftiende keer. "We weten allemaal dat de kans door klimaatverandering kleiner wordt", stelt Wieling. "We hopen wel, maar realiseren ons ook dat de kans klein is."
Veel plezier
Ondanks die teleurstelling kijkt Wieling positief terug op de afgelopen negentien jaar. "Het is een eervolle functie die ik met heel veel plezier vervul", zegt Wieling. Hij heeft mensen mogen ontmoeten die hij anders nooit zou hebben ontmoet en hij is op plekken geweest waar hij anders nooit zou zijn gekomen.
Maar, stelt de vertrekkend voorzitter, het vraagt ook veel. "Het hele jaar door heb je twee tot drie afspraken per week", vertelt hij. Alleen in de zomermaanden staat de functie even op een laag pitje. "De batterij raakt op het einde leeg", zegt hij. "Voor mij is het na twintig jaar voldoende."
De kans dat hij dit jaar nog een tocht mag organiseren, is klein. "Het liefst wil je met zijn allen een tocht kunnen afkondigen", zegt hij. "Dat is niet gelukt. Maar ik had het nooit willen missen."
Vriendschap
Dat de Elfstedentocht nog steeds ongekend populair is – elk jaar wordt gespannen toegekeken of en hoeveel 'schaatsbaar ijs' er komt – doet Wieling goed. "Dat is iets waar ik met veel genoegen naar terugkijk", zegt hij. De vereniging zet zich tegenwoordig ook breder in dan 'alleen' voor het organiseren van de tocht. Zo wordt er geïnvesteerd in het jeugdschaatsen in Friesland en doet de vereniging er alles aan om een mogelijke toekomstige editie klimaatneutraal te organiseren.
Wieling hoopt dat het gedachtegoed van de Elfstedentocht en de kern van vriendschap levendig blijven, ook bij toekomstige generaties. "Er komt natuurlijk een soort omslagmoment ooit, maar daar zijn we nog lang niet."
In december 2025 draagt Wieling het stokje over aan zijn opvolger Jan Bakker.
Bij een groot schaatsevenement als de Elfstedentocht komt ook klunen kijken, ofwel het lopen/rennen op schaatsen om bij de volgende ijsbaan te komen. In deze video laat voormalig winnaar van de Elfstedentocht Henk Angenent zien hoe dat eraan toe gaat: