Yvonne besmette collega met corona: 'Vijf jaar later durf ik haar nog steeds niet aan te kijken'

Het is 27 februari 2020, de eerste coronabesmetting in Nederland wordt bekendgemaakt. Niemand kon toen nog vermoeden dat corona ons leven jarenlang zou beheersen en voor velen zelfs dodelijk zou zijn. 

Yvonne vierde vlak na die eerste besmetting met familie en vrienden carnaval. Nog dezelfde avond werd ze ziek. "We vierden carnaval dat jaar bij ons. Iedereen was net naar huis toen ik tijdens het schoonmaken merkte dat ik mijn spuug niet door kon slikken", vertelt ze.

Huisarts zei je kan werken

"Spierpijn, hoesten, steken op de borst en benauwd, dit kon niet anders dan corona zijn. Zo ziek was ik nog nooit geweest." Omdat ze als zelfstandige leerlingbegeleider op scholen werkt en inkomen mist als ze ziek is, checkte ze bij de huisarts wat ze nou moest doen. "Volgens hem kon ik gewoon aan het werk, ik was immers niet in Italië of China geweest. Niets aan de hand, hoor ik hem nog zeggen."

Na twee dagen probeerde ze zichzelf bij elkaar te rapen en belde voor de zekerheid nog een keer met de huisarts, die haar weer geruststelde dat ze echt gewoon kon werken. Op zijn advies ging ze gewoon aan het werk op de basisschool waar ze op dat moment werd ingehuurd. "Ik hield wel afstand van de leerlingen, observeerde ze ergens op ruime afstand en nieste in een zakdoek of in mijn elleboog. Ik hield er zo goed als ik kon rekening mee."

Toch ging het mis. Twee weken later vernam ze dat collega leerlingcoördinator van de school corona had gekregen. Yvonne was ervan overtuigd dat zij degene was die haar had besmet. "Ik schrok me wezenloos toen ik hoorde dat ze met de ambulance was opgehaald. Mijn schuld dacht ik meteen." 

De vrouw die Yvonne besmet zou hebben, kreeg na haar opname in het ziekenhuis een hersenbloeding, vermoedelijk als gevolg van de coronabesmetting. "Tot op de dag van vandaag ondervindt ze daarvan de gevolgen. Ze is ander werk gaan doen en is nooit meer dezelfde geworden." 

Yvonne voelde zich daar enorm schuldig over. "In het begin durfde ik haar niet eens aan te kijken. Ik dacht: als ze maar niet weet dat ik het gedaan heb. Ik durfde er ook niet over te praten. Ik heb het er weleens met mijn moeder over gehad en die zegt dan dat ik me niet schuldig hoef te voelen. Dat weet ik ook wel, maar dat zorgt er niet voor dat dit gevoel verdwijnt."

Haar man besmet

Iemand die dat gevoel herkent is naamgenoot Yvonne Joosse (67). Zij heeft op een onbewaakt moment haar man vier jaar geleden besmet met corona. 

"Hij had het benauwd en moest opgenomen worden in het ziekenhuis. Na de eerste dag kwam hij al op de IC terecht. Elke dag stond ik in de rij met een masker om via een aparte ingang naar de IC te gaan. In die acht dagen heb ik steeds foto's gemaakt. We wisten niet hoe het af zou lopen", vertelt ze. 

Later bleek haar man in zijn coma ook nog een hartinfarct te hebben gehad. Na acht dagen waren de artsen niet meer bang dat hij het niet zou overleven. Yvonne geeft aan dat ze het vreselijk vond om hem zo te zien liggen op de IC. "Ik had liever zelf in het ziekenhuis gelegen op dat moment. Ik had echt het gevoel dat het door mij kwam. Hij heeft het mij nooit kwalijk genomen dat ik hem heb besmet en mijn kinderen ook niet, maar je voelt je toch wel enorm schuldig."

Bekijk haar verhaal in de onderstaande video:

Door de revalidatie van haar man en de confrontatie met de dood was ze niet meer in staat om te werken. "Achteraf zijn mijn man en ik nog terug gegaan naar de afdeling waar hij heeft gelegen voor een reflectiegesprek en controle. Hij kon zich er niks van herinneren, maar ik werd er helemaal misselijk van."

Nieuwspanel

De beide Yvonnes zijn niet de enigen met schuldgevoelens. Uit een rondvraag van het RTL Nieuwspanel onder ruim 21.000 deelnemers blijkt dat drie op de tien mensen (29 procent) vermoeden of zeker weten dat ze iemand (onbewust) hebben besmet met corona. Onder jonge mensen is dit percentage zelfs wat hoger, zo'n 43 procent. 

In de helft van de gevallen werden de coronaregels opgevolgd. Ongeveer een kwart geeft aan dat de regels niet echt gevolgd werden op het moment van de (vermoedelijke) besmetting.  

Ruim 30 procent zegt zich schuldig te hebben gevoeld na het besmetten van een ander. Zes procent geeft aan zich zo schuldig te hebben gevoeld, dat ze er nu nog steeds last van hebben.

Frans Schalwijk, hoogleraar gewetensontwikkeling aan de UvA geeft aan dat dit een natuurlijke reactie is. "Ieder mens is verschillend in hoe sterk hij/zij zich neigt om schaamte en schuld zich toe te eigenen. Als iemand van zichzelf al schuldgevoelig is, dan kan het voelen alsof je iemand echt iets hebt aangedaan", legt Schalwijk uit. 

'Je had ook echt iets gedaan'

Volgens hem was het in die tijd ook echt een ding. "Als je iemand had besmet, dan had je ook echt iets gedaan. Nu achteraf snappen we dat er geen ontkomen aan was, de één raakte ziek en de ander veel minder, daar had niemand invloed op", zegt Schalwijk. 

Het hebben van een mild schuldgevoel is volgens hem ook niet erg. "Je moet het zien als een moreel kompas. Het houdt je op het juiste pad, maar als je er echt last van krijgt moet je hulp zoeken. Zelf kom je al heel ver door tegen jezelf te zeggen: het klopt dat ik me snel schuldig voel, is dit niet veel te sterk en is er wat anders aan de hand? Probeer je gedachten af te pellen en bij de kern te komen. Probeer het vooral niet weg te stoppen." 

Praat er over

Schalwijk geeft aan dat je je er zeker niet voor moet schamen en dat er over praten al kan helpen. Daarin schuilt ook wel weer een probleem. Uit het onderzoek van het RTL Nieuwspanel blijkt dat meer dan de helft er niet over durft te praten.