Echt niet alleen maar moslims: hoe vijf mensen met verschillend geloof vasten

Dit jaar overlappen de christelijke veertigdagentijd en de islamitische ramadan elkaar grotendeels. In 2027 zal dit overigens helemaal gelijklopen; dat gebeurt eens in de dertig jaar. Dat komt doordat voor de ramadan de maankalender wordt gevolgd – daardoor verschuift de ramadan elk jaar tien tot twaalf dagen naar voren. Voor de veertigdagentijd voor Pasen wordt de zonnekalender gehanteerd. 

Johan (30): 'Ik wis alle apps van mijn telefoon'

Johan Bogerd (30) uit Renswoude is sinds zijn 18de lid van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK). Sinds twee jaar vast hij veertig dagen in de aanloop naar Pasen. Dat doen hij en zijn vrouw Angelique niet alleen door zich te focussen op het eten. Ook worden alle apps van de telefoon veertig dagen verwijderd.

"Voor mij is vasten teruggaan naar de bron: Jezus. Jezus staat in mijn geloof centraal, tijdens het vasten wil ik mij alleen richten op hem. We beperken ons eten tot drie maaltijden per dag. Geen tussendoortjes, en als drank drinken we alleen water."

"We kijken in deze periode ook geen televisie, daardoor houden we tijd over om de Bijbel te lezen of te bidden, zo blijven we dichter bij de bron. Door mijn telefoon veertig dagen lang niet te gebruiken, onderga ik een soort van reset van wat echt belangrijk is. Dat is een telefoon voor mij zeker niet, maar toch pak ik hem meerdere keren per dag."

"Ik heb vorig jaar ook gevast en voelde me erg verbonden met God. Dat gevoel is voor mij zo bijzonder. Ik kan daar na Pasen nog heel lang op teren."

In Nederland heeft de Hersteld Hervormde Kerk meer dan 60.000 leden. Deze kerk legt de nadruk op het geloven in wat de Bijbel zegt en het vertrouwen op de genade van God.

Angela (40): 'Als ik een serie opzet, is mijn tijd met God verpest' 

Angela van Eeden (40) uit Den Haag is sinds twee jaar lid van de Pinkstergemeente. Ze kwam tot het geloof na het overlijden van haar vader. 

"Het verdriet was zo heftig dat ik dacht: als ik geen kinderen had, zou ik van een brug springen. Het gevoel verdween toen ik God leerde kennen. Ik ben een heel ander mens geworden. De afgelopen jaren heb ik zoveel uitdagingen gehad. Mijn 'oude ik' zou bij de pakken neer gaan zitten. Maar nu voel ik een kracht en weet ik dat wat me ook overkomt, ik ga overwinnen."

"In de periode voor Pasen probeer ik dichter bij God te komen. Dat doe ik door mijn socialemediagebruik te beperken en geen series meer te kijken. Dat doe ik ook als ik dichter bij Jezus wil zijn of een speciaal gebedsverzoek heb."

"Ik vast ook niet met eten. Eten is in mijn ogen namelijk niet een luxe. Ik vast dan door bijvoorbeeld vijf dagen lang, van maandag tot vrijdag, geen gebruik te maken van social media en streamingsdiensten. De tijd die ik normaal daaraan besteed, benut ik om de Bijbel te lezen of preken te luisteren. Als ik een serie opzet, ben ik zo acht afleveringen verder en dan is mijn tijd met God verpest. Ik bid veel, daar voel ik me heel goed bij."

De pinkstergemeente is een van de snelstgroeiende christelijke stromingen in Nederland. Volgens de laatste schattingen zijn er zo'n 200.000 gelovigen. De stroming gaat ervan uit dat de Heilige Geest actief werkt in het leven van gelovigen en dat gelovigen bijzondere gaven en ervaringen kunnen ontvangen die hen helpen om dichter bij God te komen.

Armèn (31): 'Kunnen eten is geen vanzelfsprekendheid'

Armèn Gabriel Tuken (31) uit Amersfoort is een orthodox-christen en vast sinds zijn 14de mee. De vastenperiode van de orthodoxe kerken is van 3 maart tot 20 april en duurt dit jaar 48 dagen. Gedurende deze periode eten de gelovigen niets wat dierlijk is. Met Pasen wordt de opstanding van Jezus gevierd. Het valt hem op dat maar weinig mensen weet hebben van de vastentijd, de zogenoemde veertigdagentijd, binnen de orthodoxe kerk. 

"Opvallend genoeg hoor ik er weinig over. Toch zijn er veel mensen die in stilte vasten, zonder daar te veel ruchtbaarheid aan te geven. Voor mij draait deze periode om veel meer dan alleen het beperken van dierlijke voeding."

"We drinken geen alcohol, bewaken onze tong en gaan als het kan meerdere keren per dag naar de kerk. Het is een tijd om stil te staan bij wat echt belangrijk is en dat niet alles als vanzelfsprekend moet worden gezien. Dat je je ervan bewust bent dat er mensen zijn die het financieel minder goed hebben, in armoede leven, en dat eten niet altijd vanzelfsprekend is."

"Het is een tijd van matiging, bezinning en hernieuwde focus, om terug te gaan naar de basis. Het doet geestelijk veel met me, maar ik merk ook dat mijn lichaam er goed op reageert. Mijn spijsvertering heeft meer rust, ik heb meer energie en dat helpt me om bewuster om te gaan met voeding en consumptie."

Het aantal gelovigen van de orthodoxe kerken is de laatste jaren flink toegenomen, voornamelijk door immigratie vanuit Syrië, Eritrea, Roemenië, Hongarije, Oekraïne en Rusland. Voorbeelden zijn de Koptisch-, Syrisch-, Armeens-, Ethiopisch- en Eritrees-Orthodoxe Kerk. Waren er in 2014 nog zo'n 190.000 gelovigen, in 2021 waren het er 250.000, blijkt uit cijfers van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De opvallendste groei is te zien in Twente, waar meer dan 60.000 Syrisch-Orthodoxe gelovigen wonen.

Hanan (42): 'Terug naar de kern van je bestaan'

Hanan Akachaou Achaffaye (42) uit Amsterdam is moslim en vast sinds haar elfde mee. Moslims vasten dit jaar van 1 maart tot en met zondagavond 30 maart, door tussen dageraad en zonsondergang niets te eten of te drinken. Moslims vasten omdat het een van de vijf zuilen van de islam is, en voor hen verplicht. 

"De ramadan is zoveel meer dan niet eten of drinken, het is een resetmoment voor mezelf. Elf maanden lang ren en spring je en word je geleefd. Deze maand geeft mij de kans om een time-out te nemen van alles."

"Het niet eten doet iets met je lichaam en geest, je gaat door een soort dal, om er vervolgens weer veel sterker uit te komen. Daardoor kun je heel erg bij jezelf kijken: wie ben ik, wie wil ik zijn en waar ga ik naartoe? Het is een tijd van dankbaar zijn voor wat je hebt, je geliefden koesteren, je lichaam detoxen, maar ook een tijd om goed om je heen te kijken. Wie heeft hulp nodig? Als moslim moet je elke dag tijdens de ramadan aan liefdadigheid doen."

"Daarnaast lezen we als gezin elke avond uit de Koran en vertellen we de verhalen van de profeten. Je gaat echt terug naar de kern van je bestaan. Het is een bijzondere tijd, het samenkomen met familie en vrienden voelt elke dag als een feestje. Ik hou van deze tijd."

De moslimgemeenschap is de op een na grootste religieuze groep in Nederland, met een geschat aantal van 1 miljoen tot 1,2 miljoen.

Mark (51): 'Ik zie het dagelijks leven als een enorme luxe'

Mark Bischoff (51) komt uit Heerlen. Hij is katholiek opgevoed, maar had daar heel lang niets meer mee gedaan. De laatste vijf jaar belijdt hij zijn geloof weer actief. De katholieken vasten na carnaval van Aswoensdag 5 maart tot Pasen, op 20 april. De veertigdagentijd is een van de belangrijkste vastenperiodes binnen het katholieke geloof. Binnen de Katholieke kerk is vasten een belangrijk spiritueel ritueel, van boetedoening, meer gebed en de voorbereiding op Pasen. 

"Vasten is een belangrijk onderdeel van mijn geloof. Het is een traditie en hoe vaker je vast, hoe meer je de reden ervan zult leren begrijpen en hoe eenvoudiger het voor je wordt. Als katholiek vast je door het hele jaar al elke vrijdag door geen vlees te eten, bij vasten voor Pasen is het minderen van alles aan de orde. Dus het minderen van vlees, maar ook je porties snoep, gebak en dat soort zaken."

"Ik eet bijvoorbeeld veel minder en probeer ook op mijn sociale media gebruik te letten. Televisie kijken deed ik al bijna niet, dus dat valt voor mij weg. Deze periode zorgt ervoor dat zaken die ik als gewoon, vanzelfsprekend of luxe ervaar, als een zegening ga zien. Dat we elke dag meer dan genoeg te eten hebben, is geen vanzelfsprekendheid en daar mag bij stilgestaan worden."

"Mijn geloof is heel belangrijk voor mij, het definieert mij en eigenlijk alles in mijn leven wordt erdoor beïnvloed. Het is een houvast waaraan ik alles kan toetsen en refereren. De Bijbel is de leidraad in mijn leven, de kerkgemeenschap is er als sociale check en controle en de traditie is er als houvast."

Volgens de laatste cijfers waren er eind 2023 ongeveer 3,5 miljoen geregistreerde rooms-katholieken in Nederland. Hiermee vormen zij de grootste groep gelovigen in Nederland.