Plotseling je stem verliezen is meer dan lastig: 'Deel van je identiteit valt weg'
Hoe blijf je je uiten als je plotseling je stem verliest? Het is een vraag waar veel mensen met bijvoorbeeld problemen aan hun stembanden mee te maken krijgen. Het kan leiden tot psychische problemen. "Als je stem wegvalt, valt een deel van je identiteit weg."
Presentator Art Rooijakkers is al maanden niet op tv, omdat hij wegens een operatie aan zijn stembanden niet meer kan praten. In een story op Instagram vertelde Rooijakkers gisteren dat hij nu al ruim een maand niet meer spreekt. Dat betekent dat hij zijn werk als presentator voorlopig niet kan doen. Maar het betekent ook dat communiceren met zijn kinderen lastig gaat.
Boosdoener bij Rooijakkers is een zogenoemd granuloom op zijn stembanden, schreef hij eerder zelf op social media. "Een granuloom is een soort ontstekingsreactie in het gebied aan de achterkant van de stembanden, een weefselreactie in het gebied om de stembanden heen", legt KNO-arts Dennis Kox uit.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Rooijakkers liet zich aan zijn stembanden opereren. Om snel te herstellen, moet hij nu voor langere tijd zijn mond dichthouden. "Als je een granuloom weghaalt, heb je daar in principe niet zo veel last meer van", zegt Kox. "Maar je wil het contactoppervlak met rust laten. Daardoor kun je een tijd niet praten, om het herstel te bevorderen."
Afhankelijk
En dat betekent: stil zijn. Makkelijker gezegd dan gedaan, want wie plotseling zijn stem verliest, komt er pas achter hoe belangrijk die is. Naast praktische problemen, krijgen mensen die plotseling niet meer kunnen spreken vaak ook te maken met de psychische gevolgen, zegt gz-psycholoog Bjarne Timonen.
"Het kan echt ingrijpend zijn", zegt Timonen. "Dat heeft te maken met het feit dat praten zo diep verbonden is met de menselijke psyche en identiteit. Praten is heel erg verweven met wie je bent. Je geeft met je stem je behoeften en je grenzen aan. Als je stem wegvalt, valt een deel van je identiteit weg."
Frustratie
Als praten ook nog eens een belangrijk onderdeel van je beroep is, kan dat extra belastend zijn. "Werk is ook een belangrijk component van je identiteit. Vallen die twee belangrijke componenten tegelijk weg, dan kan dat een uitdaging zijn. Het kan leiden tot spanningen, en als je je niet goed kunt uiten, kan dat leiden tot een opbouw van frustratie en woede, wat weer kan leiden tot woedeuitbarstingen."
De psycholoog legt uit dat er verschillende manieren zijn om die problemen te bestrijden. "Mensen moeten zich vooral blijven uiten. Isolement en eenzaamheid ligt op de loer als dat niet meer lukt. Dat zie je bijvoorbeeld ook bij mensen die hun gehoor verliezen", zegt hij. "Het is voor de psychologische gezondheid het belangrijkste om te blijven communiceren, en op zoek te gaan naar andere methodes om dat te doen."
Acceptatie
Daarnaast is het volgens Timonen belangrijk om ervoor te zorgen dat de situatie zelf, het niet meer kunnen praten, niet een bron van frustratie op zich is.
"Daarvoor kun je 'acceptance and commitment therapy' gebruiken", legt hij uit. "Je leert dan de situatie accepteren, en leert kijken naar zaken die je wel kunt beïnvloeden. Je ziet vaak dat mensen gaan vechten tegen zaken waar ze geen invloed op hebben. Dat zorgt voor frustratie, kost energie en kan uiteindelijk leiden tot depressie."
Als praktische tip zou de psycholoog aanraden om eventueel opgebouwde spanning op een gezonde en veilige manier te ontladen. "Als je boos bent, zoek dan een veilige manier om dat fysiek te uiten. Bijvoorbeeld door te gaan sporten, dat kan enorm helpen om spanning kwijt te raken."