Hoongelach en leedvermaak: waar komt toch dat anti-Ajax-sentiment vandaan?

FC Groningen maakte met tien man in de 99ste minuut gelijk tegen Ajax (2-2). Dat betekende feest in Eindhoven.  

Maar niet alleen in Brabant kunnen ze hun geluk niet op. Online gingen door het hele land de appjes over en weer: 'Ajax hahaha' was de tendens, en ook op social media werd er flink gelachen om de plottwist in de eredivisie. Waar komt dat anti-Ajax sentiment vandaan?

''Ten eerste geeft leedvermaak ons een positief gevoel", zegt Wilco van Dijk hoogleraar Economische Psychologie aan de Universiteit Leiden. "In het leed van de ander zit iets wat goed is voor ons. Waarom worden mensen blij van de ellende van Ajax? Omdat je jezelf er beter door gaat voelen. Dat dat leeft bij supporters van directe concurrent PSV is evident. En bij FC Groningen zullen ze het gevoel hebben de ontknoping van de competitie te hebben bepaald."

Daarnaast zit in leedvermaak altijd een gevoel van rechtvaardigheid, legt de hoogleraar uit. Veel mensen vinden Ajax een arrogante club en ervaren daar een negatief gevoel bij. Het heersende idee is dan: die club mag dan ook negatieve dingen overkomen.

Wij zijn Ajax, wij zijn de beste

De vraag is of het verwijt van arrogantie bij Ajax terecht is. Spelers weigerden het woord kampioenschap in de mond te nemen, zelfs niet toen het gat met PSV bij het naderen van de eindstreep 9 punten was. Volgens Van Dijk maakt dat niet uit. Het beeld van die arrogante club uit de hoofdstad is hardnekkig.

"Ajax is de meest succesvolle club uit Nederland en dat stralen ze geregeld uit. 'Wij zijn Ajax en wij zijn de beste' klinkt het steevast vanaf de tribunes. Dan is het voor veel supporters van andere clubs mooi om Ajax, dat altijd zo hoog van de toren blaast, te zien vallen. Bij de kleinere clubs zit het anti-Ajax sentiment ook in het feit dat je wint van de grootste club van het land. Dat straalt ook op jezelf af.

In het Engels gebruiken ze de term tall poppies als doelwit voor leedvermaak. Dat is niet voor niets. Wij hebben het in Nederland niet zo op mensen, of in dit geval clubs, die boven het maaiveld uitsteken. Het helpt niet mee als je jezelf dan ook nog eens 'godenzonen' noemt.

Op sociale media werd flink gelachen om de plottwist voor Ajax in Groningen.

Kleine verhaaltjes

Volgens ESPN-presentator Aletha Leidelmeijer, die tijdens hun schakelprogramma alle wedstrijden kon volgen, is het niet alleen de Amsterdamse bluf. Er spelen dit seizoen ook nog andere zaken.

"Mensen willen natuurlijk ook gewoon een spannende seizoenontknoping. Maar aan Ajax hangen dit seizoen ook allerlei kleine verhaaltjes. Bij Twente was de hoon misschien vooral gericht aan Wout Weghorst die deze zomer flirte met een transfer naar de club.

Aankomend weekend zijn het natuurlijk vader en zoon Steijn die een grote rol spelen. Zoon Sem zei voor de camera al dat hij veel berichtjes had gekregen uit Rotterdam waar hij komend seizoen voor Feyenoord speelt. Hij zal vader en Sparta-trainer Maurice trots willen maken die ook nog een rekening met Ajax open heeft staan en zondag zelf tegen PSV speelt."

Om leedvermaak kunnen we dus misschien best een beetje lachen. Maar wanneer slaat leedvermaak om in afgunst? 

"Afgunst is een goed voorspeller van leedvermaak", zegt Van Dijk. "Bij afgunst voel jezelf inferieur aan een ander. Als de ander dan toch onderuit gaat, geeft jou dat een positief gevoel. Zoals filosoof Nietzsche al zei: leedvermaak is eigenlijk de wraakzucht van de machtelozen. Misschien bereik je in die zin met leedvermaak wel het tegenovergestelde van wat je wil bereiken. Door je zo te richten op Ajax maak je ze juist groter."

Zondag zal blijken wie het laatst lacht, Ajax (thuis tegen FC Twente) of PSV (uit tegen Sparta). Wie in ieder geval niet kan lachen na gisteren is Sjaak Swart. Als RTL Nieuws 'Mister Ajax' belt, is het gesprek vrij kort. "Over Ajax ga ik niets zeggen. Bel ze in Eindhoven maar. Die gaan in de rust Ajax zitten kijken, de malloten."

Koesteren Ajax-fans nog hoop? Bekijk het in de video hieronder.