Meer vlinders in de tuin, atalanta meest gezien: 'Maar zorgen blijven'
De jaarlijkse tuinvlindertelling van de Vlinderstichting is afgerond. Van 11 tot 13 juli konden mensen via de website hun waarnemingen van vlinders in de tuin of op het balkon doorgeven. In totaal zijn er 15.000 tellingen binnengekomen. De resultaten laten zien dat het aantal vlinders weer iets toeneemt, al zijn er nog altijd zorgen.
"Het gaat beter met vlinders dan in de afgelopen zeven jaar", zegt Kars Veling, woordvoerder van de Vlinderstichting tegen RTL Nieuws. "Maar we zijn er nog lang niet."
De atalanta staat bovenaan als meest getelde vlinder. Het klein koolwitje eindigde op plek twee, gevolgd door de dagpauwoog op drie, vertelt Veling.
Bijna een verdubbeling
Gemiddeld zijn er dit jaar 9,8 vlinders per telling doorgegeven. Dat is bijna een verdubbeling als je het vergelijkt met de afgelopen jaren, toen er gemiddeld 5 vlinders per telling werden gemeld. Toch is dat nog steeds fors lager dan in de beginjaren van de telling.
"Sinds de start in 2009 lag het gemiddelde in de eerste zeven jaar op 16 vlinders per telling, met een uitschieter van 28 vlinders in 2013", zegt Veling. "Vergeleken met de afgelopen jaren is dit een goed jaar. Maar ons streven blijft om dat oude gemiddelde van 16 te halen."
De tuinvlindertelling is een steekproef van drie dagen, waarvan de resultaten afhankelijk zijn van het weer en het moment in het jaar. Om een beter beeld te krijgen, vergeleek de Vlinderstichting de resultaten met data uit het Meetnet Vlinders, dat vlinders in natuurgebieden monitort. Daaruit blijkt dat het dit jaar inderdaad beter gaat met vlinders in Nederland.
Enorme klap
Toch is het herstel nog lang niet voldoende. "Vergeleken met dertig jaar geleden zitten we nog onder de helft van het aantal vlinders dat toen werd waargenomen", zegt Veling.
Ondanks de verbetering, gaat het met sommige soorten minder goed. Zo is het aantal kleine vosjes flink afgenomen. Deze vlinder stond voorgaande jaren vaak op nummer 1, maar is nu gezakt naar plek 8. In provincies als Gelderland, Overijssel en Brabant komt de soort zelfs niet meer voor in de top 10. "De kleine vos kan slecht tegen droogte", legt Veling uit. "Op de zandgronden in die provincies heeft hij een enorme klap gehad."
Een opvallende stijger is het landkaartje, dat normaal gesproken leeft in graslanden bij vochtige bossen, heggen en bosranden. Maar dit jaar werd deze vlinder veel in tuinen gezien en staat nu landelijk op plek 14. "Dat betekent dat deze soort een goed jaar heeft gehad", aldus Veling.
"Ook zeldzamere soorten werden vaker gezien, zoals het scheefbloemwitje, een soort die pas sinds tien jaar in Nederland voorkomt en dit jaar een duidelijke toename liet zien."
Volgens Veling is de verbetering deels te danken aan het natte jaar in 2024, wat gunstig was voor vlinderpopulaties. Maar structurele problemen blijven. "Vlinders hebben te lijden onder droogte, stikstofvervuiling, intensieve landbouw, insecticiden en de versnippering van natuurgebieden."
Droogte en stikstofvervuiling
"Daarom moeten deze problemen worden aangepakt om de stand van vlinders te verbeteren", zegt Veling. "Maar ook op kleine schaal kunnen mensen een verschil maken. Zorg in je tuin of op je balkon voor inheemse, bloeiende planten en koop geen planten die bespoten zijn met pesticiden. Kies bij voorkeur voor biologisch gekweekte planten."
Ook gaat al lange tijd niet goed met het aantal bijen en hommels in ons land. Dat is een groot probleem, want ze zijn belangrijk voor de bestuiving van gewassen. Wageningen University zoekt nu een oplossing - door te onderzoeken welke soort bonen, appels of zonnebloemen de insecten het aantrekkelijkst vinden:
