Dennenprocessierups, met miljoen brandhaartjes, nestelt zich in Nederland
De dennenprocessierups nestelt zich in Nederland. De exoot heeft meer brandharen dan zijn bekende broertje de eikenprocessierups, die al jaren in Nederland is. "Je hebt meer kans hem op je pad tegen te komen", zegt bioloog Arnold van Vliet. Hij legt uit ook wat je vooral níet moet doen als je een nest tegenkomt.
Van Vliet, voorzitter van het Kenniscentrum Eikenprocessierups en bioloog bij de Wageningen Universiteit, legt uit dat de rupsen zelf nog niet zijn gevonden in Nederland, maar de vlinders die eruit ontpoppen wel.
Hengel uitgegooid, meteen beet
Omdat onderzoekers de dennenprocessierups al jaren zagen oprukken vanuit het zuiden en oosten van Europa, zijn langs de grenzen ruim 60 feromoonvallen opgehangen in bomen. Die lokken niet de rups, maar de vlinder - de dennenprocessievlinder dus.
"Dit was de eerste keer dat we onze hengel uitgooiden", zegt Van Vliet, "en we hebben meteen beet. Dat geeft wel aan dat deze soort nu echt zijn leefgebied heeft uitgebreid naar ons land."
Silvia Hellingman van het Kenniscentrum Eikenprocessierups, die over de vondst schrijft op NatureToday, maakte deze video over de dennenprocessierups:
In die vallen zijn nu drie vlinders aangetroffen. Twee in Limburg, eentje in Gelderland. Bovendien is in Overijssel een ander diertje aangetroffen: het bronswespje. Dat is relevant omdat die de aanwezigheid van de dennenprocessievlinder aantoont: het bronswespje parasiteert namelijk op de eitjes van deze vlinder.
De nieuwe bewoner in ons land heeft meer brandharen dan de al meer gevestigde eikenprocessierups, zegt Van Vliet. Die tweede heeft 800.000 brandharen, zijn broertje heeft er een miljoen. Zulke brandharen veroorzaken bij mensen huidirritatie en flinke jeuk.
Hij legt grote afstand af
Maar het is niet zozeer het aantal brandharen die bepaalt dat we vaker last zullen krijgen van de dennenprocessierups. Dat komt omdat we hem vaker 'op ons pad' zullen tegenkomen dat zijn soortgenoot. De bioloog legt het uit: "Wanneer de eikenprocessierups de boom verlaat om te gaan ontpoppen, blijft hij bij de boom in de buurt. Maar de dennenprocessierups legt grote afstanden af. Die kan zomaar een kilometer kruipen. Hij kan dus overal in tuinen, parken en weilanden kruipen, of in gebouwen gaan zitten. Omdat ze zich zo ver verplaatsen, en op allerlei terrein, heb je veel meer kans elkaar tegen te komen."
Daar komt nog bij dat de dennenprocessierups niet alleen leeft in denachtigen, maar ook in de meidoorn: een loofboom die veel in stedelijk gebied voorkomt. Extra kans dus dat hij ons leefgebied binnendringt.
De dennenprocessierups zal de komende jaren zeker verder oprukken in Nederland, zegt Van Vliet. Dat heeft, hoogstwaarschijnlijk, ook met de klimaatverandering te maken: de omstandigheden in Nederland worden gunstiger voor de rups. "Uitroeien zal niet lukken, we moeten dus leren ermee te leven. En: leren er verstandig mee om te gaan."
Verwijder een nest niet zelf
Voordat we de rupsen in grotere aantallen zelf gaan tegenkomen, gaat er nog wel wat tijd voorbij, al is het onvoorspelbaar hoe snel dat kan gaan. Ze zitten nu in de vlinderfase. De vlinders zetten nu eitjes af in de bomen. Vanaf september zouden die al kunnen uitkomen, waardoor vanaf dan in theorie ook de eerste nesten kunnen ontstaan. In maart of april zouden de rupsen dan de bomen verlaten, om een plekje in de grond te zoeken waar ze kunnen ontpoppen.
Wie een nest ziet, moet vooral niet zelf met een bezem of met andere middelen aan het bestrijden gaan, waarschuwt Van Vliet: "De haren waaien alle kanten op, en die brandharen kunnen nog jaren voor problemen zorgen."
