Run op zelfverdedigingsproducten na dood Lisa, sprays uitverkocht

'Meiden, bescherm jezelf, koop een spray', zo klonk de oproep gisteravond nog in een Facebookgroep met ruim 175.000 vrouwen. In de honderden reacties delen vrouwen wat ze de afgelopen dagen al hebben aangeschaft. 'Toevallig vandaag gekocht!', schrijft iemand in een reactie, met daarbij een foto van een spray. 'Slim, thanks voor de tip', reageert een ander.

Ook uit het zoekgedrag van mensen online blijkt de enorme interesse van dit moment naar zelfverdedigingsproducten. Op verschillende soorten sprays wordt veel gegoogled, bijvoorbeeld op pepperspray:

Pepperspray is alleen illegaal in Nederland, maar er zijn alternatieven. En dat daar nu flink naar wordt gezocht, blijkt wel uit het feit dat de zelfverdedigingsspray van René van Gemert sinds het nieuws over de gewelddadige dood van Lisa uitverkocht is. 

De 17-jarige Lisa werd in de nacht van dinsdag op woensdag vermoord in Duivendrecht. De 22-jarige verdachte, een man die donderdag in een asielzoekerscentrum werd opgepakt voor een ernstig zedendelict aan de Weesperzijde in Amsterdam, wordt sinds gisteren ook verdacht van de moord op Lisa. Ook wordt hij verdacht van een derde incident, een poging tot seksueel geweld op 10 augustus, ook op de Weesperzijde.

"We moeten inmiddels veel mensen teleurstellen", zegt René van Gemert die de zelfverdedigingsspray X-Marker verkoopt. "We zijn in een paar dagen tijd door onze enorme voorraad heen, die in 20 jaar tijd bijna nooit op is geweest. En ook winkels die onze producten afnemen, hebben normaal gesproken flinke voorraden, maar ook dat is nu op."

'Hiermee tijd om weg te komen'

Het gaat om een spray die ook wel bekendstaat als smurfenspray, en te gebruiken is op een afstand tot drie meter. Als je de spray gebruikt, komt er een blauwe kleurstof uit. Die stof creëert vrijwel direct na aanraking met het lichaam een schuimlaag. "De belager schrikt hiervan, vindt dit niet fijn, en ziet opeens niets meer. De tijd die je als slachtoffer hierdoor krijgt, is vaak voldoende om weg te komen", legt Van Gemert uit.

In deze video zie je hoe de spray werkt:

De blauwe kleurstof blijft drie dagen zichtbaar op het gezicht van de belager. "Er zijn situaties geweest in het verleden dat hierdoor iemand is opgepakt." Van Gemert geeft aan dat de spray ook vooral psychologische voordelen heeft. "Je voelt je zekerder, het is fijner om iets bij je te hebben als je langs een groep moet lopen bijvoorbeeld."

Ook pleisterspray uitverkocht

Naast de smurfenspray wordt ook pleisterspray genoemd op sociale media als alternatief voor pepperspray. De spray is eigenlijk bedoeld voor schaaf- en snijwondjes, maar zou bij contact met je ogen vooral erg prikken. Waar de spray van Van Gemert op een afstand van 3 meter werkt, zou de pleisterspray alleen werken op circa 15 centimeter afstand.

Of het daarom effectief is, is de vraag. Toch is het inmiddels online uitverkocht bij de Kruidvat, en meerdere mensen geven op sociale media aan dat het ook in de winkel niet meer te verkrijgen is.

Ook de webshop van Thalissa Leakat (zie hierboven) is sinds een paar dagen volledig uitverkocht, vertelt ze aan RTL Nieuws. Met haar site Veilige Vriendin verkoopt ze naast een zelfverdedigingsspray ook sleutelhangers ter verdediging, met een alarmknop en een kubotan daaraan. Dit laatste is een metalen staafje waarmee je hevige pijnprikkels zou kunnen toedienen aan een belager.

'Ik voelde me onveilig'

Leakat werd in 2022 zelf achtervolgd en ongewenst aangeraakt op straat. "Na dit voorval voelde ik mij, vooral als ik alleen liep, onveilig. Maar ik wilde niet afhankelijk worden van anderen, waardoor ik op zoek ben gegaan naar producten die legaal zijn om je te verdedigen."

Dat er vraag is naar dit soort zelfverdedigingsproducten, zag Leakat de afgelopen maanden al vaker. Maar sinds deze week is het extreem. "Ik ben de afgelopen week platgebeld door mensen die nog iets wilden kopen. De webshop is volledig leeggekocht."

Hoe goed het ook verkoopt, Van Gemert zegt in ieder geval niet blij te zijn met de enorme piek. "De reden is natuurlijk uiterst betreurenswaardig. En wat er nu gebeurt, is gewoon symptoombestrijding. Het zou niet moeten hoeven in Nederland, dat vrouwen dit soort producten zelf moeten kopen omdat ze zich niet veilig voelen op straat. Er moet echt iets veranderen."

Vrouwen voelen zich vaker onveilig dan mannen

Van de 15- tot 25-jarige vrouwen loopt of rijdt 45 procent weleens een andere route om plekken te vermijden die ze onveilig vinden. Het ontwijken van onveilige plekken gebeurt vaker in steden dan op het platteland. Dat bleek onlangs uit nieuwe cijfers van het CBS. 

Ook zijn vrouwen vaker dan mannen bang om slachtoffer te worden van criminaliteit in hun buurt en doen ze 's avonds minder snel de deur open dan mannen. Van de vrouwen die in grotere steden wonen, loopt 44 procent weleens om in de eigen buurt. In plattelandsgemeenten is dat 21 procent.

Krista Schram, onderzoeker Vertrouwen in Veiligheid aan de Hogeschool InHolland, zei daarover: "Vrouwen zijn ook vaker bang om seksueel geweld mee te maken. Daarbij speelt opvoeding ook een rol. Meisjes wordt in de opvoeding vaker verteld dat het buiten voor hen gevaarlijk is, dat ze moeten uitkijken, en hun gedrag daarop moeten aanpassen."

"Maar aanranding en verkrachting wordt bijna nooit gepleegd door een vreemde buiten op straat, maar bijna altijd door een bekende. Een stiefvader, een oom, een buurman, een collega bijvoorbeeld."

Bekijk ook: waarom de veiligheid op straat niet de verantwoordelijkheid is van vrouwen