Nagellak waar giftige TPO in zit vanaf maandag verboden: 'Kan de vruchtbaarheid aantasten'

1. Wat is TPO en waar zit het in?

TPO staat voor Trimethylbenzoyl diphenylphosphine oxide en is een stof die veel voorkomt in verschillende nagelproducten. Het zorgt ervoor dat de gel snel en stevig uithardt wanneer deze wordt blootgesteld aan UV- of LED-licht. De stof wordt al sinds eind vorige eeuw gebruikt in de nagelindustrie. TPO werd populair omdat het snel en krachtig reageert op UV- en LED-licht, waardoor het ideaal is voor nagelgel en cosmetische coatings. Het is geen natuurlijke stof, maar wordt in een laboratorium geproduceerd.

TPO zit vooral in producten zoals gellak, rubber base, builder gels en BIAB, maar niet in gewone nagellak die aan de lucht droogt. Daarnaast wordt TPO ook gebruikt in specialistische toepassingen, bijvoorbeeld bij coatings op hout, kunststoffen en metalen, zoals de kleuren op verkeersborden.

In deze video wordt uitgelegd welke impact het gelnagellakverbod gaat hebben: 

2. Waarom wordt TPO verboden?

De Europese Unie heeft besloten om het gebruik van de stof TPO wettelijk te verbieden. De maatregel is genomen vanwege de ernstige gezondheidsrisico's die TPO met zich meebrengt. De stof kan huidirritatie en allergieën veroorzaken en heeft bovendien negatieve effecten op de vruchtbaarheid.

Vanaf 1 september wordt TPO opgenomen op de SZW-lijst van kankerverwekkende, mutagene en voor de voortplanting giftige stoffen. Dit betekent dat werkgevers wettelijk verplicht zijn om de blootstelling aan TPO zoveel mogelijk te beperken en waar mogelijk te vervangen door een veiliger alternatief.

Het verbod geldt zowel voor de verkoop als het gebruik van producten die TPO bevatten. Fabrikanten, importeurs en salons moeten daardoor overstappen op alternatieve producten die wél veilig en toegestaan zijn volgens de Europese regelgeving.

3. Hoe ernstig zijn de gezondheidsrisico's?

Contact met TPO kan diverse gezondheidsrisico's met zich meebrengen. Eén daarvan is een TPO-allergie. Hoewel de stof niet via de nagel zelf het lichaam binnendringt, kan dit wel via de huid gebeuren, bijvoorbeeld langs de nagelriemen.

Dermatoloog en allergie-expert Thomas Rustemeyer bevestigt dat herhaald contact met TPO een allergie kan veroorzaken. "De huid wordt dik, rood, schilferig en pijnlijk. In ernstige gevallen kunnen mensen niet meer typen of hun telefoon gebruiken. De uitslag kan weken aanhouden en komt direct terug bij nieuw contact met TPO."

Toch is deze allergische reactie volgens hem niet het grootste gezondheidsrisico voor gebruikers van gellak met TPO. "Ongeveer 2 tot 3 procent van de vrouwen ontwikkelt een allergie, maar de kans op hormoon verstorende effecten is veel groter én ernstiger." 

Toxicoloog Paul Scheepers van de Radboud Universiteit waarschuwt ook voor de impact van TPO op de gezondheid. "De stof kan de vruchtbaarheid aantasten en mogelijk bijdragen aan aangeboren afwijkingen," zegt hij.

Hoewel TPO vanaf 1 september verboden is, betekent dat niet dat alle risico's daarmee volledig verdwijnen. In veel gellakproducten zitten namelijk ook andere chemische stoffen, zoals acrylaten. Ook die kunnen bij herhaaldelijk contact allergische reacties veroorzaken.

Een acrylatenallergie is niet alleen vervelend, maar kan ook medische gevolgen hebben. Mensen met zo'n allergie kunnen namelijk problemen krijgen bij het gebruik van tandvullingen, pacemakers of kunstheupen.

4. Wat gaat er veranderen na 1 september?

Alle nagelsalons moeten direct overstappen op TPO-vrije producten en mogen de voorraad niet opmaken, ook groothandels mogen producten met TPO niet meer verkopen. Veel nagelsalons zijn boos dat ze een groot deel van de producten moeten vervangen. 

Handassa Quist runt een nagelsalon aan huis en baalt flink van het aanstaande verbod. "Ik moet helaas al mijn BIAB-potjes vervangen, omdat er TPO in zit. Ze kosten zo'n 15 euro per stuk en ik heb er zeker meer dan honderd in mijn kast staan, dus dat gaat me veel geld kosten." Toch is ze vastbesloten zich aan de regels te houden. "Ondanks dat ik er van baal, staat de veiligheid van mijn klanten altijd voorop."

De Nederlandse Voedsel- en Warenauthoriteit (NVWA) is verantwoordelijk voor de controle van de TPO-wetgeving. "We richten ons toezicht in eerste instantie op de fabrikanten en importeurs. Zo voorkomen we dat er producten met TPO worden geleverd. Aan de hand van meldingen kunnen wij ook in de salons handhaven." 

Consumenten worden niet gecontroleerd op het gebruik van producten met TPO, maar vanwege de gezondheidsrisico's raadt de NVWA het gebruik hiervan absoluut af.

5. Zijn er alternatieven voor gellak met TPO?

Veel fabrikanten zijn al bezig met het op de markt brengen van TPO-vrije producten. Zo zijn de lakjes van het bekende merk 'Pink Gellak' al langere tijd TPO-vrij. Toch zijn niet alle kleuren en merken TPO-vrij beschikbaar. De verwachting is dat het aanbod van TPO-vrije producten na 1 september flink zal toenemen.

De NVWA raadt het zelf aanbrengen van dit soort nagelproducten absoluut af. Daarbij benadrukken zij vooral om geen lakjes te bestellen via websites zoals AliExpress, omdat deze mogelijk nog wel TPO of andere verboden stoffen kunnen bevatten. Voor een veilige nagelverzorging is het daarom beter om naar een gecertificeerde salon te gaan, waar professionele producten worden gebruikt en deskundigheid aanwezig is.