Een grens in zee: dit is het alternatief voor de backstop in de nieuwe brexitdeal
De backstop is niet meer. De door het Verenigd Koninkrijk gehate verzekeringspolis om de grens tussen Noord-Ierland en Ierland hoe dan ook open te houden is vervangen door iets nieuws: een grens middenin de Ierse Zee, tussen Noord-Ierland en de rest van het VK.
Waarom is dat nodig?
Beide kampen willen absoluut geen grenscontroles tussen Ierland (EU) en Noord-Ierland (onderdeel van het VK). Na decennia van bloedige strijd tussen protestanten en katholieken op het eiland is ruim twintig jaar geleden afgesproken dat die grens open moet blijven.
Dat is een eitje als aan beide kanten dezelfde regels gelden, maar als het VK uit de Unie stapt is dat niet meer zo. Dat betekent dus dat er controles moeten plaatsvinden op goederen, om te kijken of die wel aan de regels voldoen. En er moeten belastingen worden betaald aan de grens.
Grens in de Ierse Zee
Om die grens niet op het Ierse eiland te hoeven trekken is nu iets nieuws verzonnen. Noord-Ierland zal zich voor de meeste goederen en agrarische producten aan de regels van de EU blijven houden en zal ook de douaneregels van de EU volgen. Belangrijke kanttekening: Noord-Ierland vólgt wel de regels van de douane-unie van de EU, maar blijft officieel in het douanegebied van het VK.
Hierdoor is geregeld dat spullen uit Noord-Ierland altijd naar Ierland mogen en omgekeerd, omdat daarvoor dezelfde regels gelden.
De prijs die daarvoor wordt betaald is dus een grens binnen het VK, in de Ierse Zee. Goederen die uit Groot-Brittannië worden verscheept naar Noord-Ierland, moeten straks dus worden gecontroleerd om te checken of ze aan de EU-regels voldoen.
Heffingen
Bovendien moeten er bij die grens in de Ierse Zee straks douane-heffingen worden betaald. Als het risico bestaat dat goederen uit het VK die worden geëxporteerd naar Noord-Ierland op de Europese markt kunnen belanden, moeten daar EU-importtarieven over worden betaald.
Goederen die uit het VK naar Noord-Ierland komen en daar ook blijven, worden niet belast aan de grens. Ook persoonlijke bezittingen van mensen die van A naar B gaan zijn sowieso uitgezonderd van heffingen.
Voor goederen die van buiten de EU en het VK naar Noord-Ierland komen geldt dat het importtarief van het VK in rekening wordt gebracht. Tenzij die goederen weer bestemd zijn voor de verdere doorvoer naar de EU. Je raadt het al: dan wordt het EU-tarief in rekening gebracht. Om het nog wat complexer te maken kunnen bedrijven onder bepaalde voorwaarden ook weer het verschil terugvragen, als het tarief van het VK lager is dan dat van de EU.
Is iedereen hier blij mee?
Het korte antwoord is 'nee'. Want hoewel handel tussen de Ierland en Noord-Ierland dus straks gewoon zonder obstakels blijft, zie je dat handel tussen Noord-Ierland en de rest van het VK veel complexer wordt door al die importregels.
De Noord-Ierse gedoogpartners van Johnson's regering, de DUP, zijn dan ook zeer ontevreden over de deal en kondigden aan dat ze niet voor gaan stemmen, bij de stemming zaterdag in het Britse parlement. De DUP is een unionistische partij, wat wil zeggen dat zij zich juist verbonden voelen met het Verenigd Koninkrijk en minder met Ierland.
