Brexitwet in 'vagevuur': geeft EU uitstel en komen er dan Britse verkiezingen?
Het Britse parlement gaat voorlopig even niet verder met de brexit. En dus wordt de brexitdeadline hoogstwaarschijnlijk weer eens niet gehaald. Het vertrek van het VK uit de EU bevindt zich hierdoor in het 'vagevuur', formuleerde Jacob Rees-Mogg, de leider van de Conservatieve Partij in het Lagerhuis. Klinkt dramatisch en daarom even deze stand van zaken.
Waarom zit de brexit eigenlijk wéér in een impasse?
Lang verhaal kort: premier Boris Johnson heeft een deal, en het parlement stemde gisteren zelfs in met de verdere behandeling van de wet die de deal omzet in nationale wetgeving. Dat was een grote opsteker voor de premier. Maar, hetzelfde parlement stemde gisteren tegen de razendsnelle behandeling van die wet, die was voorgesteld door Johnson.
En daardoor is de deadline van 31 oktober eigenlijk niet meer te halen, althans, voor een brexit mét deal. Want als de Britten geen uitstel krijgen, is een harde brexit op 31 oktober niet te vermijden.
Eerst vandaag. Wat gaat er gebeuren?
Er zal wat heen en weer gemaild worden tussen de leiders van de 27 Europese lidstaten, of ze de Britten toch nog een derde keer uitstel willen geven. Donald Tusk, de aanvoerder van deze club, raadt aan om dat te doen, maar daar moeten alle EU-leiders het uiteindelijk wel mee eens zijn. Tusk meldde gisterenavond per tweet dat dit wel schriftelijk gedaan kan worden.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Een extra EU-top vinden de lidstaten niet nodig, zo hoort politiek verslaggever Fons Lambie van insiders in Brussel en Den Haag. De regeringsleiders zijn er ook wel klaar mee, om elke keer naar Brussel te komen voor een extra brexittop.
Goed, stel dat de EU uitstel geeft. Hoe lang?
Officieel heeft Johnson om een uitstel van drie maanden gevraagd, tot 31 januari 2020. Maar het is de vraag of alle EU-lidstaten zo lang willen wachten, vertelt Lambie. Frankrijk bijvoorbeeld staat niet te springen om de Britten zonder slag of stoot tegemoet te komen.
De Fransen zouden wel openstaan voor een 'technische verlenging van de brexitdeadline met enkele dagen'. Dat zou Johnson de optie geven om de belofte waarmee hij premier werd in te lossen: de brexit uitvoeren. Die paar dagen extra zou Johnson dan kunnen gebruiken om zijn deal alsnog, zij het op een íets langzamer tempo, door het parlement te loodsen.
Maar, kort uitstel brengt ook het risico op een brexit zonder deal met zich mee, als het onverhoopt niet zou lukken om de deal goedgekeurd te krijgen. En, de kans op een nieuw potje paniekvoetbal, vrezen de insiders. Het optimisme van een paar dagen geleden is omgeslagen naar pessimisme, vertelt Lambie.
Als de EU uitstel lang geeft, wil Boris Johnson verkiezingen. Waarom?
Op die manier hoopt hij weer een meerderheid in het Lagerhuis te bemachtigen voor zijn Conservatieve partij. Omdat hij enkele afvallige partijleden uit de fractie liet zetten, riskeert hij bij iedere stemming een verlies met 45 tegenstemmen.
Door nieuwe verkiezingen te organiseren hoopt Johnson dat de impasse kan worden doorbroken en er een duidelijke meerderheid in het parlement ontstaat voor zijn deal. Andersom zullen ook oppositiepartijen hopen op een grote verkiezingsoverwinning, om zo hun koers door te kunnen drukken, maar de Conservatieven van Johnson staan er in de peilingen beduidend beter voor.
Wanneer zouden die gehouden worden?
Rustig aan: eerst moet het parlement ook instemmen met nieuwe verkiezingen en daar is een twee derde meerderheid voor nodig. Maar als dat lukt, dan op z’n vroegst op 28 november. Er moeten namelijk minimaal 25 werkdagen zitten tussen het uitroepen van verkiezingen en verkiezingsdag zelf. Omdat verkiezingen traditioneel op donderdag worden gehouden, is 28 november de eerst mogelijke optie en 5 december de volgende.
Die datum zorgt overigens voor een extra schaamrood op de Britse kaken. Want op 3 en 4 december is het land gastheer voor de NAVO-top in Londen, waar op dat moment dan dus een demissionaire regering zit.
Veel is onzeker, deze dagen. Op RTL Z probeerden we wat orde(r) in de chaos te scheppen. Op 21 oktober spraken we met verschillende experts, ondernemers en verslaggevers over waar we nu eigenlijk staan, met die hele brexit.